- آسمونی
- مجله اینترنتی
- سلامت
- دهان و دندان
- عصب کشی دندان چه جوریه !؟
عصب کشی دندان چه جوریه !؟
افراد بسیاری عصب کشی یا درمان ریشه را در طول زندگی خود بارها تجربه می‌کنند و بسیاری از آن واهمه دارند. معمولا شخصی که به عصب کشی نیاز پیدا می‌کند، قبل از آن یک دوره درد دندان را تحمل کرده است؛ در مواردی حین این درمان و پس آن نیز شخص بازهم درد اما کمی خفیف تر را تجربه می‌کند. حال ممکن است برای بسیاری سوالاتی از قبیل چرا این درمان در این سه مقطع زمانی با درد همراه است؟ چه اتفاقی می‌افتد که دندان به ترمیم درمان ریشه نیاز پیدا می‌کند؟ و سوالاتی دیگر پیش بیاید. ما در این مقاله از آسمونی به طور کامل به نحوه انجام این درمان می‌پردازیم و سعی میکنیم تمام سوالات شما در مورد عصب کشی پاسخ دهیم. پس تا انتهای این مطلب جامع همراه با باشید.
ساختار دندان
دندان از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند:
- تاج دندان: قسمتی از دندان است که در دهان قابل مشاهده بوده و وظیفه جویدن غذا را بر عهده دارد.
- ریشه دندان: بخشی از دندان است که در داخل استخوان فک قرار دارد و دندان را محکم در جای خود نگه می‌دارد. ریشه دندان از طریق رشته‌های بسیار ظریفی به استخوان فک متصل میشود.
لایه‌های تشکیل‌دهنده دندان:
- مینا: سخت‌ترین بافت بدن انسان است و سطح خارجی تاج دندان را می‌پوشاند. مینا از دندان در برابر پوسیدگی و سایش محافظت می‌کند.
- عاج: لایه زیرین مینا بوده و از نظر سختی پس از مینا قرار دارد. عاج بیشتر حجم دندان را تشکیل میدهد و به دندان استحکام می‌بخشد.
- سمان: لایه‌ای است که سطح خارجی ریشه دندان را می‌پوشاند و به اتصال دندان به استخوان فک کمک می‌کند.
- پالپ دندان: بافت نرمی است که در مرکز دندان قرار دارد و حاوی عصب، رگ‌های خونی و لنف است. پالپ دندان احساس درد و لمس را به دندان منتقل می‌کند.
- کانال ریشه: حفره‌ای است که از پالپ دندان شروع شده و تا نوک ریشه امتداد می‌یابد. کانال ریشه حاوی عصب و رگ‌های خونی است. برخی از دندانها ممکن است بیش از یک کانال ریشه داشته باشند.
دندان مانند یک ساختمان است که چندین لایه دارد. بیرونی‌ترین لایه آن مینا است که مثل یک محافظ عمل می‌کند. زیر مینا، عاج قرار دارد که استحکام دندان را تامین می‌کند. در مرکز دندان، پالپ قرار دارد که حاوی عصب و رگ‌های خونی است. کانال ریشه نیز حفره‌ای است که از پالپ دندان شروع شده و تا ریشه ادامه دارد.
درمان ریشه دندان یا عصب کشی چیست
درون دندان ما، بافتی نرم به نام پالپ وجود دارد که حاوی عصب‌ها و رگ‌های خونی است. هنگامی که پالپ دندان به دلیل پوسیدگی یا ضربه آسیب می‌بیند و یا به عفونت مبتلا میشود، بافت نرم داخل دندان ملتهب شده و می‌میرد. باکتری‌ها از طریق این پالپ آسیب‌دیده وارد کانال‌های ریشه شده و باعث ایجاد عفونت میشوند. این عفونت میتواند منجر به درد شدید دندان، تورم لثه و حتی تشکیل آبسه شود.
درمان ریشه یا عصبکشی روشی است که برای درمان این عفونت و حفظ دندان انجام میشود. در این روش، دندانپزشک بافت عفونی شده داخل کانال ریشه را به‌طور کامل تمیز کرده و ضدعفونی می‌کند. سپس، کانال را با ماده‌ای بی‌اثر پر می‌کند تا از ورود مجدد باکتری‌ها جلوگیری کند. به عبارت ساده‌تر، عصبکشی مانند یک تمیزکاری عمیق داخل دندان است که از عفونت بیشتر جلوگیری می‌کند و به حفظ دندان کمک می‌کند.
عوارض عفونت ریشه دندان
عفونت ریشه دندان عوارضی جدی به همراه دارد که در صورت عدم درمان به موقع، می‌توانند بر سلامت دهان و دندان و حتی سلامت عمومی تأثیر بگذارند. برخی از این عوارض عبارتند از:
- آبسه دندان: عفونت ریشه دندان میتواند باعث ایجاد آبسه شود. آبسه یک کیسه پر از چرک است که در اطراف ریشه دندان تشکیل میشود و میتواند باعث درد شدید، تورم لثه و حتی تب شود.
- از دست دادن استخوان اطراف ریشه: عفونت ریشه میتواند باعث تخریب استخوان اطراف ریشه دندان شود. این امر باعث شل شدن دندان و در نهایت از دست رفتن آن میشود.
- گسترش عفونت به سایر نواحی: عفونت ریشه میتواند از طریق سوراخ ایجاد شده در دندان به لثه‌ها، گونه و حتی سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد.
روش‌های درمان ریشه (عصبکشی)
درمان ریشه یا عصبکشی روشی است که برای درمان عفونت داخل دندان انجام میشود. هنگامی که باکتری‌ها به داخل عصب دندان نفوذ کنند، باعث ایجاد عفونت و درد میشوند. در این شرایط، دندانپزشک با انجام درمان ریشه، عفونت را از بین برده و دندان را حفظ می‌کند. در درمان ریشه، ابتدا دندانپزشک با استفاده از بی‌حسی موضعی، ناحیه اطراف دندان را بیحس می‌کند تا بیمار دردی احساس نکند. سپس، با ایجاد یک سوراخ کوچک در دندان، به کانال ریشه دسترسی پیدا کرده و بافت عفونی شده را به طور کامل تمیز می‌کند. پس از تمیز کردن کانال، آن را با ماده‌ای بی‌اثر پر می‌کنند تا از ورود مجدد باکتری‌ها جلوگیری شود. در نهایت، دندان با یک پرکردگی یا روکش ترمیم میشود.
مراحل درمان ریشه به شرح زیر است:
بی‌حسی موضعی: برای بیحس کردن ناحیه اطراف دندان
طی عصب کشی بدون درد، درمان کانال ریشه معمولا تحت بی حسی موضعی انجام میگیرد . در برخی از موارد که دندان مرده است و حساس نیست ممکن است به بی حسی نیاز نباشد . گاهی اوقات ممکن است دندان به سختی بی حس شود . در این گونه موارد دندانپزشک میتواند از تکنیک‌های ویژه بیحس کننده موضعی برای اطمینان از اینکه درمانش دردناک نخواهد بود استفاده کند.
ایجاد دسترسی به کانال ریشه: با ایجاد یک سوراخ کوچک در دندان
در این مرحله برای ایجاد سوراخ باید پالپ حذف شود. دندانپزشک یک ورقه لاستیکی در اطراف دندان شما قرار میدهد برای اینکه اطمینان حاصل کند که در طول عصب کشی، دندان خشک است. همچنین این ورق به‌عنوان یک سد، از تنفس یا بلعیدن هر گونه مواد شیمیایی جلوگیری می‌کند.در بالای قسمت مسطح دندان را از طریق تاج باز و از این طریق به بافت نرم پالپ در مرکز دسترسی پیدا می‌کند. سپس هرچه پالپ آلوده در ان قسمت قرار دارد را خارج می‌کند. به طور معمول دندانی که عفونت دارد یا آبسه کرده است را پس از درمان عفونت عصب کشی می‌کنند اما در مواردی نیز ممکن است دندانپزشک بنا به صلاحدید خود آن را در همان زمان تخلیه کند.
تمیز کردن کانال ریشه: حذف بافت عفونی شده و شکل‌دهی کانال.
دندانپزشک بعد از اینکه پالپ دندان را برداشت کانال ریشه را تمیز و بزرگ می‌کند تا بتواند به‌راحتی آن را پر کند؛ زیرا کانال ریشه معمولا بسیار باریک است و به دشواری میتوان آن را پر کرد. تکمیل این بخش از درمان عصب کشی ممکن است چند ساعت طول بکشد و نیاز به بیش از یک جلسه داشته باشد. دندان‌های جلو ودندان‌های نیش معمولا یک ریشه شامل یک کانال دارند. دندان‌های آسیای کوچک بزرگ دارای 2 یا 3 کانال در ریشههای خود هستند. برای دندان‌هایی که ریشه و تعداد کانال بیشتر دارند ممکن است درمان طول بکشد.
پر کردن کانال ریشه: با استفاده از مواد مخصوص مانند گوتاپرکا
اگر درمان عصب کشی به بیش از چند جلسه نیاز داشته باشد ممکن است دندانپزشک شما مقدار کمی دارو در کانال تمیز شده قرار دهد تا باکتری‌های باقی‌مانده را از بین ببرد و بعد از ان با پرکردن دندان موقت بسته میشود. اگر شما دچار علائم ناشی از عفونت از قبیل درجه حرارت بالا و یا تورم‌های بزرگ شدید ممکن است دندانپزشک برای مدیریت و جلوگیری از عفونت بیشتر به شما آنتی بیوتیک بدهد.
ترمیم دندان: با پرکردگی یا روکش
در جلسه بعدی عصب کشی، پرکردگی موقت و دارو در دندان شما حذف شده و کانال ریشه پرکرده خواهد شد. همراه با پرکردگی دندان، دندان مهروموم و از عفونت مجدد جلوگیری میشود. احتمال شکستگی در دندان ریشه پرشده از دندان سالم بیشتر است، بنابراین ممکن است دندانپزشک شما برای محافظت از ان یک تاج یا روکش روی دندان شما قرار دهد.
در برخی موارد ممکن است دندان پرکرده تیره به نظر بیایید مخصوصاً اگر دندان به خاطر اسیب‌هایی از جمله ضربه دیدن مرده باشد. راه‌های مختلفی برای سفید‌کردن دندان وجود دارد از جمله سفید‌کردن با مواد شیمیایی که دندانپزشک شما میتواند برای زیبایی طرح لبخند شما به کار بگیرد. تاج یک کلاه است که دندان شما را به طور کامل پوشش میدهد . ممکن است لازم باشد بعد از عصب کشی و درمان ریشه دندان برای جلوگیری از شکستگی دندان از یک تاج استفاده شود
تاج یا روکش دندان چیست و از چه موادی ساخته میشود؟
تاج دندان یا روکش، یک پوشش مصنوعی است که روی دندان آسیب دیده قرار میگیرد و از آن محافظت می‌کند. مواد مختلفی برای ساخت تاج دندان استفاده میشود که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. از جمله این مواد میتوان به فلز (مانند طلا یا آلیاژهای فلزی)، چینی (یا ترکیبی از فلز و چینی)، سرامیک، و پودر شیشه اشاره کرد. انتخاب نوع ماده بستگی به موقعیت دندان، نیازهای زیبایی و هزینه دارد.
برای ساخت تاج دندان، دندانپزشک ابتدا مقداری از دندان را تراش میدهد تا فضایی برای قرارگیری تاج ایجاد شود. سپس، از دندان شما قالب‌گیری می‌کند تا تاج با دقت و برازش کامل ساخته شود. پس از آماده شدن تاج، دندانپزشک آن را با استفاده از سیمان مخصوص به دندان می‌چسباند. در مواردی که مقدار کمی از دندان باقی مانده باشد، دندانپزشک ممکن است از یک پست استفاده کند. پست یک میله کوچک است که در داخل کانال ریشه قرار میگیرد و تاج را محکم در جای خود نگه می‌دارد.
مراقبت از دندان عصبکشی شده
برای حفظ سلامتی و طول عمر دندانی که عصبکشی شده است، رعایت چند نکته ضروری است. ماندگاری و موفقیت درمان ریشه به عواملی مانند مقدار باقی‌مانده دندان طبیعی، نحوه مراقبت از دهان و دندان، و همچنین نیروهای وارده هنگام جویدن بستگی دارد. خوشبختانه، در صورت بروز مجدد عفونت، میتوان درمان را تکرار کرد یا حتی با انجام یک عمل کوچک، عفونت را برطرف نمود.
- اجتناب از جویدن غذاهای سفت: تا زمانی که دندانپزشک تأیید نکند، از جویدن غذاهای سفت و چسبناک خودداری کنید. این کار به دندان عصبکشی شده فرصت میدهد تا کاملاً بهبود یابد.
- مسواک زدن منظم: حداقل دو بار در روز دندان‌های خود را با مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- استفاده از نخ دندان: روزانه از نخ دندان استفاده کنید تا بین دندانها و زیر لثه را تمیز کنید.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: برای بررسی سلامت دندان و اطمینان از موفقیت درمان، به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.
- توجه به علائم عفونت: در صورت بروز درد شدید، تورم لثه، یا تغییر رنگ دندان، بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.
با رعایت این نکات ساده، می‌توانید از دندان عصبکشی شده خود به خوبی مراقبت کرده و عمر آن را افزایش دهید. توجه داشته باشید که درمان ریشه یک درمان پیشگیرانه نیست. حتی پس از درمان ریشه، ممکن است دندان به دلایل دیگری مانند پوسیدگی یا شکستگی نیاز به ترمیم یا روکش داشته باشد. بنابراین، مراقبت‌های منظم دندانپزشکی برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است.
جمع بندی
درمان ریشه، روشی موثر برای درمان عفونت داخل دندان و حفظ آن است. در اکثر موارد، این درمان با موفقیت انجام میشود و دندان درمان شده میتواند سال‌ها سالم باقی بماند. مطالعات نشان داده‌اند که حدود 90 درصد از درمان‌های ریشه به مدت 8 تا 10 سال موفقیت‌آمیز هستند. با این حال، در برخی موارد، ممکن است عوارضی مانند درد، پوسیدگی یا عود عفونت پس از درمان رخ دهد. این عوارض معمولاً به دلیل پر نشدن کامل کانال ریشه یا باقی ماندن بخشی از عفونت ایجاد میشوند.
چرا بعضی از ریشههای دندان سفت و سخت میشوند؟
آیا میتوان عصبکشی را از طریق لثه انجام داد؟
عصبکشی چقدر دوام میآورد؟
