ماهيت نظريه هاى تازه در جهان رسانه (قسمت دهم)

چهارشنبه ۱۶ بهمن ۱۴۰۲
محمد حسین صفری

1. تجربیات متنی جدید : انواع جدید ژانر – صُورمتنی – سرگرمی – لذت و الگوهای مصرف رسانه ای ، شامل بازی های کامپیوتری ، فرامتن ها و...)
2. شیوه های جدید بازنمای جهان : عرضه جدید تجربیات و امکانات بازنمایی مثل محیط های مجازی ، رسانه های تعاملی صفحه بنیاد .
3. روابط جدید بین سوژه ها : کاربران و مصرف کنندگان و تکنولوژی های رسانه ای .
4. مفاهیم جدید رابطه اندام زیستی با رسانه های تکنولوژیک .
5. تجربیات جدید روابط بین جسم ، هویت و اجتماع : تغییرات در تجربه های شخصی واجتماعی شدن زمان ، فضا و مکان ( در سطوح محلی و جهانی ). که دلالت می کند بر شیوه هایی که در آن ما خودمان و جایگاهمان در جهان را تجربه کنیم .
6. الگوهای جدید سازمان دهی و تولید : تجدید سازمان و یکپارچگی گسترده در فرهنگ ، صنعت ، اقتصاد ، دسترسی ، مالکیت ، کنترل و مقررات گذاری رسانه ای ( لیسر ، داوی ، گیدینگز ، گرانت وکل به سال 2003). مارک پاستر ماهیت اینترنت را عدم قطعیت می داند . این ویژگی نه تنها به خاطر تنوع و دوام این رسانه در آینده ؛ بلکه همچنین به خاطر خصلت پست مدرنیستی آن است . اینترنت به عنوان یک رسانه جدید از محدودیت های الگوهای چاپ و پخش در ارتباطات فراتر می رود ، چرا که به واسطه آن:

1. گفتگوی عده زیادی با عده زیادی امکان پذیر می شود.
2. دریافت همزمان و تغییر و توزیع مجدد کالاهای فرهنگی ممکن می شود.
3. کنش ارتباطی از محیط زندگی ملی یا روابط فضایی سرزمینی مدرنیته جابجا می شود.
4. ارتباط سریع جهانی امکان پذیر می شود.
5. همگرایی رسانه ای در قالب شبکه ایجاد می شود .( پاستر 1999به نقل از مک کوابل،2006)

چهار مقوله اصلی رسانه جدید عبارتند از :
1) رسانه ارتباطات میان فردی 2) رسانه ( ایفای نقش ) تعاملی 3) رسانه جست و جوی اطلاعات 4) رسانه مشارکت جمعی .
و یا در یک جمعبندی دیگر رسانه های جدید : تعاملی بودن – حضور اجتماعی – غنای رسانه ای – استقلال و خود مختاری – بازیگوشی – خصوصی و خلوت بودن – شخصی بودن را در خود دارند .

جامعه اطلاعاتی

برای محقق شدن نوع جامعه ای که تحت تأثیر استفاده از تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی قرار می گیرند، مفاهیم متعددی وجود دارد . یکی از رایج ترین آنها جامعه اطلاعاتی است . جامعه اطلاعاتی از ابتدا توسط جامعه شناس معروف دانیل بل مطرح شد . به این معنا که دانش و اطلاعات در حال تبـدیل بـه عوامـل کلیـدی در توسعـه اقتـصادی و اجتـماعی است . او بـا رویکردی خـوش بینانـه بـه نوآوری های تکنولوژیکی در بخش اطلاعات می نگرد و معتقد است تکنولوژی روابط اجتماعی و شیوه نگاه کردن ما به جهان را تغییر داده و همچنین باعث کنترل فزاینده انسان بر طبیعت و بهره وری اقتصادی شده است. و برای این عقیده خود نیز دلایلی دارد .....( ماسودا -2004).

روح جامعه اطلاعاتی ، روح جهانی شدن و همزیستی است که در آن انسان و طبیعت به طور مسالمت آمیز با یکدیگر زندگی می کنند . این روح به لحاظ اخلاقی سازنده خود انضباطی دقیق و مشارکت اجتماعی است .

جامعه شبکه ای

برخی نویسندگان مثل ون دایک و کاستلز جامعه شبکه ای را بر جامعه اطلاعاتی ترجیح می دهند . اگر چه از مفهوم جامعه اطلاعاتی غفلت نمی کنند ، چرا که در مفهوم جامعه اطلاعاتی آنچه مورد تأکیدات تغییر جوهره فعالیت ها و فرایند هاست ؛ اما در مفهوم جامعه شبکه ای توجه به سوی تغییر « اشکال » سازماندهی و زیرساخت های این جوامع است . جامعه شبکه ای را می توان شکلی از جامعه تعریف کرد که به گونه ای فزاینده روابط خود را در شبکه های رسانه ای سامان می دهد. شبکه هایی که بتدریج جایگزین شبکه های اجتماعی ارتباطات رودر رو می شوند یا آنها را تکمیل می کنند.

ترکیب شبکه های اجتماعی و رسانه ای که هم توسط نوآوری تکنولوژیک و هم نوآوری سازمانی تولید می شود ، ساختارهایی شبکه ای را تشکیل می دهد که تمام جامعه مدرن را در بر می گیرد . این ترکیب باعث می شود که ما از این استعاره استفاده کنیم که شبکه ها سیستم عصبی جوامع پیشرفته یا فناوری بالا می باشند .( 1338- اکبرزاده ).
به طور کلی می توان گفت حرکتی از جامعه توده ای به جامعه شبکه ای صورت گرفته است که با بررسی ویژگی ها هر یک از این دو جامعه و مقایسه آنها در هر دو جامعه با هم درک موضوع را بهتر می کند . این ویژگی ها می تواند در زمنیه اجزاء اصلی – طبیعت اجزاء – مقیاس – محدوده – اتصال و اتصال پذیری – تمرکز – دربرگیری – نوع اجتماع – نوع سازمان – نوع خانوار- نوع اصلی ارتباط – نوع رسانه و تعداد رسانه باشند که تفاوت های هر یک از جوامع توده ای و شبکه ای در این زمینه ها موضوع را روشن تر می سازد.

مکتب فرانکفورت

پایه و اساس شکل گیری مکتب فرانکفورت ، شکل گیری مؤسسه پژوهشی اجتماعی بود که رسماً در تاریخ 3 فوریه 1922 طی فرمانی از سوی وزارت آموزش و پرورش تأسیس شد