از سال 1992 روز سوم دسامبر مصادف با 12 آذر ماه در تقویم شمسی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی معلولین اعلام شده است.
از سال 1992 روز سوم دسامبر مصادف با 12 آذر ماه در تقویم شمسی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی معلولین اعلام شده است. در سرتاسر جهان بیش از 500 میلیون نفر به علت نقص در سیستم مغزی، جسمی و حرکتی از معلولیت رنج میبرند.
طی دو جنگ جهانی اول و دوم، با نام پیشرفت اراضی و توسعه اقلیم ها، سرنوشت انسان هایی که در یک قلمرو سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می زیستند، بازیچه قدرتمندان وقت قرار گرفت و به پدیده معلولیت به شدت دامن زده شد تا آنجا که این عارضه به تدریج فرآیندهای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی موجود در جهان را متأثر کرد.
به همین علت در سی و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1992، فریادهای معلولان جهان شنیده شد و سرانجام روز سوم دسامبر مصادف، از سوی سازمان ملل به عنوان«روز جهانی معلولین» نامگذاری شد.
اعلام روز جهانی معلولان از بهبود موقعیت و ارتقای جایگاه افراد معلول، در جامعه بشری نوید می دهد. امروزه، جوامع نادری در جهان وجود دارند که معلولان را با دیده حقارت می نگرند واندیشه های ناپسند و منحط مانند «داروینیستهای اجتماعی»،«نهیلیستها»،«نازیها»،«فاشیستها» و .... نیز که آرزوی مرگ معلولان را در سینه داشتند، رنگ باخته است.
روز معلولان برطبق منشور سازمان ملل، برخاسته از نیازهای افرادی است که باید مانند دیگران با وجود محدودیت های حسی و حرکتی دارند؛ از امکانات رفاهی و اجتماعی برخوردار شوند. از این رو معلولین باید همان حقوق اساسی که سایر هموطنانشان دارند را صرف نظر از علت، کیفیت، وحدت نقص و ناتوانی شان داشته باشند.
شما باید در زمان مواجه شدن با معلولین، به جای ترحم به آن ها احترام بگذارید؛ به این دلیل که احترام گذاشتن به یک شخص باعث میشود که او را به عنوان یک فرد بزرگ بشناسند ولی اگر به یک معلول، ترحم کنند او را بعنوان یک شخص ضعیف و ناتوان می شناسند و همین امر، موجب کاهش اعتماد به نفس او میشود. لذا باید در مقابل آن ها از ترحم، دوری کنید.
همچنین با تغییرات ساختاری و جامع ِ افکار جهانی دردهه های اخیر، بنیان نگرش سنتی نسبت به پدیده معلولیت که خاستگاه آن جهل یا سوء تفاهم می باشد نیز سست گردیده است .
طبق آمار سازمان ملل، بیش از نیم میلیارد نفر از انسانها به دلیل ابتلا به نارساییهای جسمی، ذهنی یا حسی، معلول به شمار می آیند و افراد معلول یک دهم جمعیت بسیاری از کشورها را تشکیل می دهند.
تخمین زده می شود که 80% از معلولان در کشورهای در حال رشد باشند، زیرا اغلب معلولیتها ناشی از سوء تغذیه، فقر، عدم مراقتبهای بهداشتی - آموزشی و دیگر عواملی است که نتیجه توسعه نیافتگی جوامع می باشد.
ازدیاد روز افزون جمعیت و نبود منابع مالی کافی، برنامه های توانبخشی را در کشورهای در حال توسعه با مشکلات فراوانی مواجه کرده است، به طوری که معلولان در این کشورها به توجه ویژه ای نیازمندند.
اکثر معلولان جهان با مشکلات فیزیکی، فرهنگی و اجتماعی بسیاری روبه رو می باشند. موانع اجتماعی، آنها را از استفاده از تسهیلات شهری و رفاهی محروم می سازد و نگرش عوامانه و غیر کارشناسانه اجتماعی نسبت به معلولان، آنان را تا حد زیادی از زندگی و روابط اجتماعی دور می کند.
البته به علت عدم تساوی در برخورداری زنان و مردان معلول از مراقبتهای بهداشتی، آموزشهای شغلی و سایر خدمات اجتماعی، پیامدهای معلولیت برای زنان به شکل بدتر بروز می کند.
امروزه بسیاری از معلولیت ها را می توان از طریق مراقبت های اولیه بهداشتی نظیر واکسیناسیون، تغذیه مناسب و ... همچنین از طریق مراقبت های حرفه ای از قبیل توانبخشی طبی، گفتار درمانی، ارتوپدی فنی و ... از بین برد.
برخی از معلولیتها در مراحل اولیه، با اقدامات درمانی و ترمیمی، قابل پیشگیری یا درمان هستند. در کشورهای صنعتی پیشرفتهای چشمگیری در زمینه پیشگیری از معلولیت حاصل شده است، ولی در اکثر کشورهای در حال رشد میزان اقدامات انجام شده نسبت به آنچه مورد نیاز می باشد، بسیار کمتر است.
کارشناسان، انواع معلولیتها را به چهارگروه؛ معلولان جسمی و حرکتی، ذهنی، نابینایان و ناشنوایان تقسیم کرده اند.
شایعترین علل بروز معلولیت را به این ترتیب ذکر کرده اند: