- آسمونی
- مجله اینترنتی
- گردشگری
- ایرانگردی
- گلوگاه مازندران، کم جمعیت ترین شهر ایران
گلوگاه مازندران، کم جمعیت ترین شهر ایران
گَلوگاه یکی از شهرهای استان مازندران ایران است که به عنوان کم جمعیت ترین شهر ایران شناخته شده است با این حال به دلیل زیبایی که دارد هر ساله مسافران و گردشگران زیادی را به سمت خود می کشاند. آسمونی در این بخش به معرفی کامل شهر گلوگاه مازنداران می پردازد.
شهر گَلوگاه مرکز شهرستان گلوگاه در ناحیه شرقی استان مازندران است.
گلوگاه در منطقه‌ای که در دوره اسلامی کبود جامه یا نامیه نامیده می‌شد، این شهر در حقیقت جانشین شهر تاریخی نامیه است که بعد از تمیشه در این منطقه بزرگترین شهر قرن اول هجری بوده است. از قرار این شهر بعد از فتنه مغول ویران و مردم آن پراکنده گردیده‌اند. آثار خرابه‌ها، سکه‌ها و ادوات دیگری که به دست آمده، قدمت این محل را به 1254 سال پیش می‌رساند. وجود جرکلباد در شرق گلوگاه به فاصله تقریبی 2 کیلومتر اهمیت این محل را ثابت می‌کند.» در شمال غربی گلوگاه تپه تاریخی گراودین، وجود جر یا خندق کلباد در شرق گلوگاه به فاصله تقریبی 2 کیلومتر اهمیت این محل را ثابت می‌کند و در جنوب آن بقایای جاده شاه عباسی قرار گرفته است که از مسیر جنگلهای سرسبز، چشمه‌ها، آبشارها و آبهای معدنی قابل توجه و دیدنی به کوههای شرشری محدود می‌شود و از نظر تاریخی و باستان شناسی اهمیتی ویژه دارد.
طبق نوشته ملگونوف روسی در حدود سال 1780 میلادی آقامحمّدخان قاجار این ایل را از قراباغ و قراداغ (امروزه قره باغ جزء جمهوری آذربایجان و قراداغ جزء آذربایجان خاوری در خاک ایران است) به اینجا کوچانیده‌اند.
از نظر تاریخی هم سرنوشت 2سلسله از سلسله‌های تاریخی ایران در این منطقه رقم خورده است. اولی با شکست محمدحسن قاجار در سال 1171هجری گیلان، آذربایجان و قفقاز استیلا یابند و در همان موقع یعنی سال 1195هجری قمری توانستند ایل عمرانلو را از قره باغ و قره داغ بکوچانند و در گلوگاه فعلی سکونت دهند تا از خندق کلباد و منطقه گلوگاه حفاظت کنند و در هنگامه جنگ با سپاه زندیه موفق شوند در همین مکان آنان را شکست سختی دهند و به اسارت بگیرند ایل عمرانلو به منظور سر حد داری و جلوگیری از تهاجم ترکمن‌ها به منطقه فعلی به امر آقامحمّد خان قاجار آمده به طوری که سنگره‌های موجود در ساحل خلیج گرگان و نیز قلعه‌ای در شبه جزیره میانکاله (سرتک میان قلعه) این ادعا را ثابت می‌کند.
جوانان این ایل در مواقع و مراحل مختلف حتی در پای رکاب آقامحمّد خان علیه دشمنان منطقه‌ای و کشوری جنگیدند. به همین جهت آقامحمّد خان قاجار اراضی فعلی و آب اوان را به طور رایگان به افراد این ایل هدیه کرد و طبق فرمانی که از طرف فتحعلی شاه حکم شده طبق معمول سنواتی، کارگران دهات مجاور نهر، قریه اوان را تعمیر و تحویل این عمرانلو دهند، زیرا در مقابل این کار سربازان ایل عمرانلو وظایف خود را در خدمت به مرزداری و مملکت با آسوده‌خاطر انجام دهند.
بنابراین دست زندیه ابتدا از مازندران و سپس سراسر ایران کوتاه و سلسله زندیه منقرض شد و مقدمات تاسیس رسمی سلسله قاجاریه در سال 1199هجری قمری در پای تپه گراودین فراهم آمد.
وجه تسمیه
از کلمه گلوگاه می‌توان یک معنابرداشت کرد:
کلمه گلوگاه در زبان فارسی به معنای جای استراتژیک و پر رفت‌وآمد است که کنترل یافتن بر آن در فنون جنگی بسیار مهم است.
موقعیت
گلوگاه در جنوب شرقی دریای مازندران و شمال خطالراس شمالی ترین رشته کوه البرز یعنی (جهان مورا) در مختصات جغرافیایی 53درجه و 48دقیقه طول شرقی، 36درجه و 45دقیقه عرض شمالی و در شرق استان مازندران و شهرستان بهشهر و غرب استان گلستان واقع شده و مساحت آن با اراضی زراعتی جنگل، مرتع، بایر و دایر حدود 65کیلومترمربع است. این شهر در فاصله 5کیلومتری از دریا واقع شده و ارتفاع مرکز شهر حدود 40متر از سطح دریای آزاد و 67متر از سطح دریای خزر است. این شهر در حقیقت جانشین شهر تاریخی نامیه است که بعد از تمیشه در این منطقه بزرگترین شهر قرن اول هجری بوده است. در شمال غربی گلوگاه تپه تاریخی گراودین، در شرق خندق کلباد و در جنوب آن بقایای جاده شاه عباسی قرار گرفته است که از مسیر جنگلهای سرسبز، چشمه‌ها، آبشارها و آبهای معدنی قابل توجه و دیدنی به کوههای شرشری محدود می‌شود و از نظر تاریخی و باستان شناسی اهمیتی ویژه دارد.
جمعیت
جمعیت شهر گلوگاه در سال 1385، برابر با 18٫727 نفر بوده است.
نقاط دیدنی
توسکاچشمه در قسمت جنوبی شهرستان گلوگاه (بین راه دامغان و گلوگاه)، بنای تاریخی جر کلباد در قسمت شرقی، دریای آرام گلوگاه در سمت شمال،جاده سنگفرش شاه عباسی در جنوب در درون جنگل وقبرستان سفید چاه که اولین قبرستان اسلامی است از مکان‌های دیدنی این شهر محسوب می‌شوند.
