درج نظر

تحریریه آسمونی

زمان مطالعه: 9 دقیقه

زندگینامه گابریل گارسیا مارکز

نام و نام خانوادگی : گابریل گارسیا مارکز لقب : گابو متولد : 6 مارس 1927 در دهکده آراکاتاکا مرگ : 17 آوریل 2014...

نام و نام خانوادگی : گابریل گارسیا مارکز

لقب : گابو

متولد : 6 مارس 1927 در دهکده آراکاتاکا

مرگ : 17 آوریل 2014 - مکزیک

ملیت : کلمبیایی

زمینهٔ کاری : ادبیات

سمت : نویسنده، روزنامه‌نگار

سبک نوشتاری : رئالیسم جادویی

کتاب‌ها : صد سال تنهایی، عشق سال‌های وبا

همسر : مرسدس بارچا (1958-تاکنون)

فرزندان : دو فرزند

گابریل خوزه گارسیا مارکِز در دهکدهٔ آرکاتاکا درمنطقهٔ سانتامارا در کلمبیا رمان‌نویس، نویسنده، روزنامه‌نگار، ناشر و فعال سیاسی کلمبیایی بود. او بین مردم کشورهای آمریکای لاتین با نام گابو یا گابیتو (برای تحبیب) مشهور بود و پس از درگیری با رییس دولت کلمبیا و تحت تعقیب قرار گرفتنش در مکزیک زندگی می‌کرد. مارکز برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 1982 را بیش از سایر آثارش به خاطر رمان صد سال تنهایی چاپ 1967 می‌شناسند که یکی از پر فروش ترین کتابهای جهان است.

زندگینامه

او در سال 1927 با نام کامل گابریل خوزه گارسیا مارکز متولد شد و پدربزرگ و مادربزرگش او را در شهر فقیر آراکاتاکا در شمال کلمبیا بزرگ کردند. او بعدها در اولین کتاب خاطراتش با عنوان زنده‌ام که روایت کنم نوشت که دوران کودکی سرچشمه الهام تمام داستانهای وی بوده است. او تحت تاثیر پدربزرگش که شخصیتی آزادیخواه بود و در هر دو جنگ داخلی کلمبیا شرکت کرده بود آگاهی سیاسی پیدا کرد.

او در سال 1941 اولین نوشته‌هایش را در روزنامه‌ای به نام Juventude که مخصوص شاگردان دبیرستانی بود منتشر کرد و در سال 1947 به تحصیل رشتهٔ حقوق در دانشگاه بوگوتا پرداخت و همزمان با روزنامه آزادیخواه ال‌اسپکتادور به همکاری پرداخت. در همین روزنامه بود که گزارش داستانی سرگذشت یک غریق را بصورت پاورقی چاپ شد.

گارسیا مارکز که به شدت تحت تاثیر ویلیام فالکنر، نویسنده آمریکایی، بود، نخستین کتاب خود را در 23 سالگی منتشر کرد که از سوی منتقدان با واکنش مثبتی روبرو شد.

در سال 1954 به عنوان خبرنگار ال‌اسپکتادور به رم و در سال 1955 پس از بسته شدن روزنامه‌اش به پاریس رفت. در سفری کوتاه به کلمبیا در سال 1958 با نامزدش مرسدس بارکاپاردو در سیزده سالگی تقاضای ازدواج کرد و بیش از نیم قرن با یکدیگر زندگی کردند؛ بخش اعظم این سالها را در مکزیک گذراندند. در سال‌های بین 1955 تا 1961 به چند کشور بلوک شرق و اروپایی سفر کرد و در سال 1961 برای زندگی به مکزیک رفت.

در سال 1965 شروع به نوشتن رمان صد سال تنهایی کرد و آن را در سال 1967 به پایان رساند. صد سال تنهایی در بوینس آیرس منتشر شد و به موفقیتی بزرگ و چشمگیر رسید و به عقیدهٔ اکثر منتقدان شاهکار او به شمار می‌رود. او در سال 1982 برای این رمان، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات بوده است. ایده اولیه برای نوشتن نخستین فصل کتاب صد سال تنهایی در سال 1965 وقتی که مشغول رانندگی به سمت آکاپولکو در مکزیک بود به ذهنش رسید.[2] تمام نسخه‌های چاپ اول صد سال تنهایی به زبان اسپانیایی در همان هفته اول کاملاً به فروش رفت. در 30 سالی که از نخستین چاپ این کتاب گذشت بیش از 30 میلیون نسخه از آن در سراسر جهان به فروش رفته و به بیش از 30 زبان ترجمه شده است.

در سال 1970 کتاب سرگذشت یک غریق را در بارسلون چاپ کرد و در همان سال به وی پیشنهاد سفارت (کنسولگری؟) کلمبیا در اسپانیا به وی داده شده که وی این پیشنهاد را رد کرد و یک سفر طولانی به مدت 2 سال را در کشورهای کارائیب آغاز کرد و در طول این مدت کتاب داستان باورنکردنی و غم‌انگیز ارندیرای ساده‌دل و مادربزرگ سنگدل‌اش را نوشت که جایزه رومولوگایه گوس بهترین رمان را بدست آورد. وی سپس دوباره به اسپانیا برگشت تا روی دیکتاتوری فرانکو از نزدیک مطالعه کند که حاصل این تجربه رمان پاییز پدرسالار بود.

در اوایل دهه 80 به کلمبیا برگشت ولی با تهدید ارتش کلمبیا دوباره به همراه همسر و دو فرزندش برای زندگی به مکزیک رفت. او در سال 1999 رسماً مرد سال آمریکای لاتین شناخته شد و در سال 2000 مردم کلمبیا با ارسال طومارهایی خواستار پذیرش ریاست جمهوری کلمبیا توسط مارکز بودند که وی نپذیرفت.

مارکز یکی از نویسندگان پیشگام سبک ادبی رئالیسم جادویی بود، اگرچه تمام آثارش را نمی‌توان در این سبک طبقه‌بندی کرد. پزشکان در سال 2012 اعلام کردند که مارکز به بیماری آلزایمر مبتلا شده است.

سالهای پایانی زندگی

به مرور خلاقیت و توان نویسندگی او رو به کاهش گذاشت. او برای نوشتن کتاب خاطرات روسپیان غمگین من، چاپ 2004 حدود ده سال وقت صرف کرد. در ژانویه 2006 اعلام کرد که دیگر تمایل به نوشتن را از دست داده است. میراث او مجموعه بزرگی از کتابهای داستانی و غیرداستانی است که با پیوند دادن افسانه و تاریخ در آن هر چیز ممکن و باورکردنی می‌نماید. گابریل گارسیا مارکز در سال 1982 جایزه ادبی نوبل را دریافت کرد و بنیاد نوبل در بیانه خود او را "شعبده باز کلام و بصیرت" توصیف کرد. تمام داستانهای وی به نثری نوشته شده‌اند که از نظر رنگارنگی و جاذبه غریبشان فقط می‌توان آنها را با کارناوالهای آمریکای جنوبی مقایسه کرد.

جنجال‌خواهی

از آثار مارکز به خاطر نثر غنی آن در منتقل کردن تخیلات سرشار نویسنده به خواننده ستایش شده است. اما برخی از منتقدان، آثار او را اغراقی آگاهانه و توسل به افسانه و مارواء طبیعت برای گریز از ناآرامی و خشونت‌های جاری در کلمبیای آن دوران می‌دانند.

ناآرامی و خشونت‌های سیاسی، خانواده به عنوان یک عنصر وحدت بخش، ترکیب آن با شور مذهبی و باور به فراطبیعت روی هم رفته سبک ادبی شاخص مارکز را به هم بافته‌اند. آثار وی نظیر پدرسالار و یا ژنرال در هزارتوی خود به خوبی تقویت انگیزه‌های سیاسی او در واکنش به تشدید خشونت در کشورش کلمبیا را نشان می‌دهند. او پس از نوشتن مقاله‌ای در مخالفت با دولت کلمبیا به اروپا تبعید شد. وقتی که کتاب غیر داستانی سفر مخفیانه میگل لیتین به شیلی را در سال 1986 نوشت، حکومت دیکتاتوری ژنرال پینوشه 15 هزار نسخه از آن را در آتش سوزاند. او به نوشتن آثاری که گرایش به جناح چپ سیاست در آن مشهود بود ادامه داد. او با فرانسوا میتران رییس جمهور سوسیالیست فرانسه در دهه 1980 دوستی نزدیکی داشت و مدتها نیز از دوستان نزدیک و حتی نماینده فیدل کاسترو، رهبر سابق کوبا، بود. گارسیا مارکز به دلیل دفاع از حکومت فیدل کاسترو که از نگاه گروه کثیری از روشنفکران و نویسندگان به مرور به یک رژیم خودکامه بدل شده بود، وارد بحث‌های تندی شد که یکی از نمونه‌های برجسته آن مجادله اش با سوزان سونتاگ، نویسنده معروف آمریکایی، بود. به خاطر دفاعش از حکومت کوبا او مدتی حق ورود به آمریکا را نداشت. دولت آمریکا بعدها در این تصمیم خود تجدید نظر کرد و مارکز بارها برای معالجه سرطان غدد لنفاوی به کالیفرنیا سفر کرد. او به مداخلات آمریکا در ویتنام و شیلی انتقاد کرده بود. به‌رغم این انتقادها بیل کلینتون و فرانسوا میتران روسای جمهور پیشین آمریکا و فرانسه از جمله دوستان گابریل گارسیا مارکز بودند.

مارکز در ایران

بهمن فرزانه در سال 1354 با ترجمه "صد سال تنهایی"، نویسنده بزرگ آمریکای لاتین را به کتاب‌خوانان ایرانی معرفی کرد. این کتاب با استقبال زیادی روبرو شد و نویسنده آن در ایران به محبوبیت فراوان رسید.

تقریباً تمام آثار داستانی مارکز به فارسی ترجمه و منتشر شده است، و بیشتر آنها بیش از یک بار. بدبختانه برخی از داستان‌های او مانند رمان زیبای "عشق در سالهای وبا" با سانسور به بازار آمده و صحنه‌های اروتیک جذاب آن حذف شده است. خوانندگان ایرانی آثار مارکز را دنبال می‌کنند و نویسندگان به تأثیر از سبک "رئالیسم جادویی" منسوب به او کتاب می‌نویسند.

آخرین کتاب‌های مارکز در حوزه رمان "روسپی‌های غمزده من" (باز هم با حذف برخی از صحنه‌ها) و خودزندگی‌نامهٔ او به عنوان "زیستن برای نوشتن" آخرین کارهایی هستند که از مارکز در ایران منتشر شده‌اند. کتاب "گزارش یک آدم‌ربایی" (1996) نیز در ایران کاملاً شناخته شده است، به ویژه از زمانی که میرحسین موسوی، از رهبران اصلی "جنبش سبز"، درونمایه آن را برگردانی واقعی از سرگذشت خود و همفکران خود دانست.

کتاب مارکز را کالبدشکافی نظام‌های وحشت و ترور دانسته‌اند. وصف کامل رژیم‌هایی که زندگی و حرمت شهروندان به هیچ می‌گیرند. مارکز رنج و درد قربانیان دیکتاتوری را شرح می‌دهد، با این دریغ و افسوس که او، این قوی‌ترین قلم جهان، "نمی‌تواند روی کاغذ حتی سایه‌ای کمرنگ از وحشتی را مجسم کند که قربانیان متحمل می‌شوند".

درگذشت

گابریل گارسیا مارکز، در روز پنجشنبه 17 آوریل 2014 (28 فروردین 1393)، در 87 سالگی، در مکزیکو سیتی درگذشت.دو سال پیش از مرگ، برادر گابریل گارسیا مارکز اعلام کرد او از بیماری فراموشی (دمانس) رنج می‌برد و دیگر نمی‌نویسد.جسد وی فردای آن روز در روز آدینه در مکزیکوسیتی سوزانده شد، بخشی از خاکستر جسد وی به کلمبیا زادگاهش منتقل شد.

واکنش‌ها

خوان مانوئل سانتوس، رئیس جمهوری کلمبیا در تجلیل از گابریل گارسیا مارکز در توییتر خود نوشت: «هزارسال تنهایی و غم، به خاطر مرگ بزرگ‌ترین کلمبیایی در سراسر تاریخ.»

رئیس جمهوری کلمبیا همچنین در یک سخنرانی تلویزیونی فرمان سه‌روز عزای عمومی داد. پرچم‌های این کشور نیز در این سه‌روز نیمه‌افراشته خواهند بود.

انریکه پنیا نیتو، رئیس جمهوری مکزیک، در توییتر خود نوشت: «گابریل گارسیا مارکز در کلمبیا به دنیا آمد، اما او ده‌ها سال متوالی مکزیک را به عنوان میهن‌اش برگزید و زندگی ما را پربارتر کرد.»

باراک اوباما، رییس جمهور ایالات متحده: «با مرگ او جهان یکی از آینده‌نگران بزرگ خود را از دست داد. او از دوران کودکی من تاکنون یکی از محبوب‌ترین نویسندگان برایم بوده است.»

بیل کلینتون: «افتخار می‌کنم که بیش از 20 سال با او دوستی داشتم و ذهن درخشان گابریل گارسیا مارکز و قلب بزرگ او را می‌شناختم.»

ژوزه مانوئل باروزو، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا: «گابریل گارسیا مارکز صدای آمریکای جنوبی بود که به صدای جهان ما تبدیل شد.»

شکیرا، ترانه‌سرا، رقصنده و خواننده بزرگ پاپ کلمبیایی: «سخت است؛ به تو بدرود گفتن سخت است. تو بخشنده بودی و همه چیز به ما بخشیدی.»

جیمز فرانکو، هنرپیشه 35 ساله آمریکایی در توییتر خود نوشت: «"صد سال تنهایی"− گابریل گارسیا مارکز، هرگز آن را فراموش نخواهیم کرد.»

میا فارو، هنرپیشه 69 ساله آمریکایی در توییتر با نوشته‌ی: «در صلح بیارام!» اندوه خود را بیان داشت.

رُز مک‌گوآن، هنرپیشهٔ 40 ساله آمریکایی در توییتر نوشت: «واژه‌های او مرا به مکان‌های جادویی کشاند.»

خوآنِس خواننده 41 ساله کلمبیایی در توییتی نوشت: که "بزرگترین" رفت "ولی یک اسطورهٔ جاودان برجای ماند".

ایزابل آلنده، نویسنده اهل شیلی: «او مهم‌ترین نویسنده آمریکای جنوبی در سراسر تاریخ بود.»

کتاب‌شناسی

رمان‌ها

1962 ساعت شوم La mala hora احمد گلشیری انتشارات نگاه، 1362

1967 صد سال تنهایی Cien años de soledad بهمن فرزانه انتشارات امیرکبیر، 1353

1967 صد سال تنهایی Cien años de soledad رضا دادویی انتشارات آدورا 1392

1975 پاییز پدرسالار El otoño del patriarca کیومرث پارسای انتشارات آریابان

1985 عشق سال‌های وبا El amor en los tiempos del cólera کیومرث پارسای انتشارات آریابان

1989 ژنرال در هزارتوی خود El general en su laberinto هوشنگ اسدی چاپ میهن (کتاب مهناز)، چاپ دوم:1370

2004 خاطرات روسپیان غمگین من Memoria de mis putas tristes کاوه میرعباسی 1386 (این کتاب پس از انتشار در ایران توقیف شد)

داستان‌های کوتاه

1955 طوفان برگ

1961 کسی به سرهنگ نامه نمی‌نویسد احمد گلشیری

1962 تشییع جنازه مادربزرگ احمد گلشیری

1972 داستان باورنکردنی و غم‌انگیزارندیرا و مادربزرگ سنگدل‌اش

1981 گزارش یک مرگ

1992 زائران غریب (مجموعه داستان کوتاه، همچنین با عنوان قدیس)

1994 از عشق و شیاطین دیگر

غیر داستانی

1970 زیباترین غریق جهان رضا قیصریه کتاب‌های روزگار ما، تابستان 1359

1982 بوی خوش گواوا

1986 سفر پنهانی میگل لیتین به شیلی

1996 گزارش یک آدم‌ربایی جاهد جهانشاهی نشر آگه، 1376

2002 زیستن برای بازگفتن انتشارات کاروان

1990-2000 یادداشت‌های روزهای تنهایی محمدرضا راهور انتشارات آبگون

مجموعه داستان‌های کوتاه

در ایران چندین مجموعه داستان کوتاه از مارکز به چاپ رسیده که بیشتر آن‌ها از کتاب‌های مختلف وی جمع‌آوری شده‌اند و نسخه مشابهی در کتاب‌های اصلی نویسنده ندارند.

1373-پرندگان مرده، احمد گلشیری، انتشارات نگاه

1381-روزی همچون روزهای دیگر، نیکتا تیموری، انتشارات آریابان

1381-زنی که هرروز راس ساعت 6 صبح می‌آمد، نیکتا تیموری، انتشارات آریابان

1381-قدیس، قهرمان نوری، انتشارات آریابان

1385-بهترین داستان‌های کوتاه گابریل گارسیا مارکز، احمد گلشیری، انتشارات نگاه

1385-زیباترین غریق جهان (بهترین داستان‌های کوتاه) گابریل گارسیا مارکز، رضا دادویی، انتشارات سبزان

آثار ترجمه شده گارسیا مارکز به پارسی

ساعت شوم چاپ 1963

صدسال تنهایی چاپ 1967

پاییز پدرسالار چاپ 1975

گزارش یک مرگ 1981

عشق سالهای وبا چاپ 1985