ذی الحجه به معنی صاحب حج است. در تقویم ماه قمری، ذی الحجه آخرین ماه سال است. مومنان در دهه اول ذی الحجه مجموعه اعمالی انجام می دهند که مهمترین آنها نماز دهه اول ذی الحجه و روزه داری است. روز اول این ماه در تقویم ایرانی به اسم روز ازدواج نامگذاری شده.

این دهه به پاک ترین دهه سال معروف است. خدا در قرآنش به به دهه‌ ذی الحجه قسم خورده.

در سوره فجر فرموده : «والفجر و لیال عشر». بعضی مفسران آیات الهی این شب های ده گانه را همین ده روز با برکت حج و یاد خدا می دانند.

این دهه به ایام معلومات معروف است که داستانش به حضرت موسی و قوم بنی اسرائیل می رسد.

قرار بود حضرت موسی علیه السلام ۳۰ روز از قوم اش فاصله بگیرد و در کوه طور به عبادت پروردگار مشغول شود. این مدت برادرش هارون جانشین او شد. اما در پایان ۳۰ روز از جانب حق پیام آمد که یک ۱۰ روز دیگر را به مدت یک ماهه ات اضافه کن تا چهل روز .

و موسی یک چله در کوه طور ماند. این دیرکرد اش شد محلی برای ابتلا و آزمایش قوم بنی اسرائیل. چرا پیامبر خدا نیامد؟

و این آغازی شد برای جلو آمدن سامری و گوساله اش و دعوت مردم به سمت خود.

ایام معلومات همان ده روزی است که قوم حضرت موسی علیه السلام مورد آزمایش قرار گرفتند. و در نبود پیامبرشان کارشان به انحراف و گمراهی رسید.

این ده روز نماز خاصی هم دارد که در آن به این ماجرای حضرت موسی و قوم اش اشاره شده.

این دهه زمانی است که زائران خانه خدا به حج می روند و اعمال مخصوص آن را به جا می آوردند.

افرادی هم که از کاروان حج جا مانده اند یا توان جسمی و استطاعت مالی ندارند با انجام اعمال مخصوص به این دهه در ثواب حاجیان خود را شریک می کنند.