- آسمونی
- مجله اینترنتی
- گردشگری
- اماکن تاریخی و موزه
- قلعه کنگلو سوادکوه مازندران
قلعه کنگلو سوادکوه مازندران
قلعه کنگلو با گل و گیاهان طبیعی استتار شده است که در قسمت بالای دره باستانی آرم و در بخشی از شکاف های رشته کوه البرز در سوادکوه مازندران قرار گرفته است. لازم به ذکر است که همین موضوع باعث شده تا از ورود غارتگران و تجاوز بیگانگان به این قلعه جلوگیری شود. قلعه کنگلو دارای پلان منحصر به فردی در بین قلعه ها و استحکامات دفاعی ایران است که با به کارگیری روش های بومی البرز ساخته شده است و نیز معماری آن به دوران اشکانی و ساسانی برمیگردد. فرم طاق های قلعه کنگلو قابل مقایسه با قلعه دختر فیروز آباد، غار دژ اسپهبد خورشید، کاخ سروستان و هم چنین مجموعه تخت سلیمان در نقاط دیگر مازندران آشنا کنیم برای آشنایی بیشتر با این موضوع در ادامه مطلب با ما همراه شوید.
قلعه کنگلو کجاست؟
یکی از مکان های دیدنی سوادکوه قلعه کنگلو یا دژ کنگلو است که میتوان گفت این دژ از آبادترین و دور افتادهترین قلعههای منطقه به شمار میرود. قلعه کنگلو در شرق شهر پل سفید واقع در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی دوآب و هم چنین در خطیرکوه و اراضی دهستان راستوپی، نزدیک روستای کنگلو است. بلندای قلعه کنگلو ۱۸۱۱ متر از تراز دریا است و هم چنین نمای خارجی این قلعه را یک باروی بسیار بزرگ سنگی تشکیل میدهد که در وسط و هر دو طرف آن برجهای دیدهبانی قرار گرفته است. با توجه به بقایای این قلعه فضای داخلی آن در دو طبقه بنا شده است که برخی از قسمت های آن از بین رفته و در حال خراب شدن است. مصالحی که برای ساخت قلعه کنگلو به کار رفته است سنگ ریزه، سنگ لاشه و ملات آهک میباشد.
تاریخچه قلعه کنگلو
اسناد زیادی در این زمینه نیست تا بتوان به طور دقیق اعلام کرد که زمان ساخت این قلعه مربوط به کدام دوران است و یا قلعه کنگلو توسط چه کسی ساخته شده است. از سبک معماری این بنا باستان شناسان دریافتند که قلعه کنگلو به دوره ساسانیان تعلق دارد، اما متاسفانه سال احداث این قلعه مشخص نیست.
علت نام گذاری قلعه کنگلو
در گویش محلی مازندرانی کنگلو به کنگلی معروف است. در زبان مازندرانی کنگلی به زنبور گفته میشود و با توجه به اینکه احتمالا کندوی عسل یادآور قلعه است، به همین دلیل این قلعه هم به این نام، نام گذاری شده است. هم چنین در زبان مازندرانی واژه لی یا لو به معنای شکفت یا غار است مانند اسامی غارهای دیولی، پلنگ لی و زِلی که در البرز قابل مشاهده هستند.
موقعیت مکانی قلعه کنگلو
همان طور که گفته شد قلعه کنگلو یکی از آباد ترین و دور افتاده ترین قلعه های سواد کوه است که در ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی دوآب و نیز شرق شهر پل سفید و همچنین در اراضی خطیرکوه و دهستان راستوپی و در نهایت در نزدیکی روستای کنگلو قرار دارد. مسیر دسترسی به قلعه کنگلو بعد از رد شدن از رودخانه آریم به دوراهی چاشم می رسد که ۱۶ کیلومتر طول دارد و بعد از آن به این قلعه نزدیک میشوید. محل احداث این قلعه بر سر کوه سنگی و منفرد است که بر لب آب آریم تنگه می باشد. لازم به ذکر است که این قلعه ۱۱۸۴ متر با راه آهن دوآب اختلاف ارتفاع دارد.
معرفی بخش های مختلف قلعه کنگلو سوادکوه مازندران
اگر از دور قلعه گنگلو را تماشا کنید متوجه میشوید که این قلعه دقیقا مانند یک پرنده غول پیکر است که بر سر قله نشسته و بال هایش را باز کرده است. ظاهر منحصر به فرد قلعه کنگلو باعث شده تا لقب عقاب مازندران را به خود دریافت کند. طبیعی است که پس از چند قرن بارش برف و باران، آسیب بسیار زیادی به این بنا وارد شده است، اما نمیتوان به طور دقیق از ساختار درونی قلعه کنگلو صحبت کرد. اما باستان شناسان گمان میکنند که قلعه کنگلو، در سه طبقه مجزا بنا شده است.
نقشه قلعه کنگلو سوادکوه مازندران
نقشه کلی این عمارت، به شکل یک مستطیل است که دو بخش دایرهای شکل در دو طرف آن قرار دارند. دقیقا در وسط فضا یک برج استوانه ای شکل به صورت گردن، به چشم می خورد که باله ها متصل به این مرکز هستند. لازم به ذکر است که هیچ کدام از قلعه های مختلف ایران ویژگی قلعه کنگلو را ندارند و همین مسئله باعث شده است تا این قلعه منحصر به فرد باشد. آسیب هایی که به این سازه وارده شده نتوانستند زیبایی این قلعه را از بین ببرند و این قلعه همچنان با ابهت دیده می شود. کند و کاری هایی که درون قلعه کنگلو انجام شده است نشان میدهد چند طاقچه و پنجره در این مکان وجود داشته است که همه آن ها را سازمان میراث فرهنگی به ثبت و ضبط در آورده است. بررسی ها نشان میدهد که ورود و خروج به این قلعه کار چندان آسانی نبود و هم چنین این قلعه دارای مسیر بسیار سختی بود.
کاربری های قلعه کنگلو
اجسامی که در قلعه کنگلو کشف شد شامل ظروف و اشیایی خاص میباشد که بیشتر این وسایل ها در پرستشگاه میترا ایزدبانوی ایران باستان استفاده میشدند. بررسی ها این طور نشان دادند که داخل این قلعه در واقع یک نیایشگاه عهد ساسانی بوده است. علاوه بر مواردی که ذکر شد، بعضی از مورخان معتقد هستند که آناهیتا یا ناهید از ایزدبانوهای قوم آریایی بودند که در قلعه کنگلو پرستش میشدند. ناگفته نماند که قلعه کنگلو در ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده است و هم اکنون مالکیت این مکان را سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بر عهده دارد.
جاذبه های اطراف قلعه کنگلو سوادکوه مازندران
در مسیر دسترسی به قلعه کنگلو، یکی دیگر از آثار ملی ایران به چشم میخورد که غار اسپهبد خورشید نام دارد و نام دیگر این غار عایشه گرگیلی است که به عنوان یکی از بزرگ ترین غارهای طبیعی ایران به شمار میرود. داخل این غار شبیه به اتاق است و نیز قدمت این غار به عهد ساسانی بازمی گردد.
