فینال جام حذفی انگلیس( 1953)؛ بلکپول- بولتون

در ابتدای دهه 50 میلادی، افزایش تیمهای خواهان شركت در جام حذفی انگلیس به حدی رسید كه اتحادیه فوانین جدیدی را برای حضور تیمها در نظر گرفت. مهمترین این قوانین همان شرایط داشتن زمین مسابقه و پرداختن حق شركت در مسابقات بود كه به شكل جدیدی اجرا می‌شد. سخت‌گیری های اتحادیه سبب شد كه تعداد تیم‌های شركت‌كننده در جام از فصل 52 ـ 51  به میزان ده درصد كاسته شده و تعداد مسابقات نیز به 593  برسد. هرچند كه این كاهش كمی موجب كاهش كیفی جام حذفی انگلستان نشد تا جایی كه هنوز پس از گذشت بیش از نیم قرن، از فینال دوم می 1953  به عنوان دراماتیك‌ترین نبرد در تاریخ فینال‌های جام حذفی انگلستان یاد می‌شود. شاید تقدیر این بود كه سال 1953  به عنوان سالی به یادماندنی در تاریخ جزیره جاودانه شود. تاجگذاری ملكه انگلستان که سبب شد بسیاری از خانواده ها برای تاج گذاری ملکه الیزابت دوم تلویزیون خریداری یا اجاره کنند و فینال جام حذفی را هم از همین تلویزیون ها تماشا کنند،  مسابقه ویژه تیم‌های كریكت استرالیا و انگلستان، اولین دوره مسابقات سالانه اسب‌های سه ساله انگلستان در دربی، فتح قلّه اورست توسط سِرادموند هیلاری و شكسته شدن سد چهار دقیقه در دوی یك مایل توسط راجر بَنیستر همه و همه در این سال رخ داد و فوتبال نیز از اتفاقات به یادماندنی بی‌نصیب نماند.

در واپسین روز جام حذفی، آفتاب اواخر بهار بر استادیوم ومبلی  می‌تابید. پخش مسابقه از تلویزیون نیز سبب نگردیده بود كه از استقبال صدهزارنفری تماشاگران كاسته شود و در چنین شرایطی بولتونی‌‌ها می‌خواستند چهارمین قهرمانی خود را در معبد فوتبال جزیره به دست آورند. مسابقه به طور کامل از سرویس جهانی رادیو بی‌بی‌سی و نیمه دوم از برنامه داخلی لایت پخش شد.

بلكپولی‌‌ها نیز در آرزوی كسب جام بودند. دو نبرد قبلی آنها در سال‌های 1948 و 1951  با شكست روبه‌رو شده بود و این آخرین فرصت برای نسل طلایی بلكپول بود. تنها 75 ثانیه از آغاز مسابقه گذشته بود كه هولدن از جناح راست توپ را برای لوفتهاوس فرستاد و سانتر محكم هولدن با ضربه دقیق و متفكرانه بازیكن ملّی‌پوش انگلستان روبه‌رو شد تا بولتون به سوی جام خیز بردارد. در دقیقه بیستم مویر توپ را برای لوفتهاوس سانتر كرد. دروازه بان بلكپول از دروازه‌ بیرون آمد و شیرجه رفت، امّا حریف قبل از وی به توپ ضربه زده بود. تنها تیر عمودی دروازه‌ مانع از گل دوم لوفتهاوس گردید.

پس از آن نوبت به بلكپول رسید كه حملات خود را آغاز كند؛ استانلی مورتنسون در حركتی انفجاری از بین باراس و بال عبور كرد و توپ را از سنگربان بولتون عبور داد. هاسال مدافع حریف نیز با تمام وجود به دنبال توپ دوید. امّا توپ از خط دروازه گذشت و تلاش ‌‌هاسال تنها سبب شد كه توپ را گوشه‌ای به گوشه دیگر برود ولی در داخل دروازه! دقیقه 35  شده بود و همه چیز مساوی. امّا شادی بلكپول دوام نداشت. در دقیقه 41 لانگتون از سمت راست زمین پاس زیركانه‌ای به دهانه دروازه‌ بلكپول داد. مویر به هواپیر و قبل از فارم دروازه‌بان بلكپول به توپ ضربه زد.  توپ پرواز كرد و وارد دروازه شد تا بولتون نیمه اول را با حساب (2 ـ 1) به سود خود خاتمه دهد.

به نظر می‌آمد كه مصدومیت آلن براون و هیو كلی سبب شده كه قدرت دفاعی بلكپول كاملاً از بین برود. ده دقیقه از نیمه دوم گذشته بود كه بل بال چپ بولتون صاحب بختی ایده‌آل برای گلزنی شد. او در دهانه دروازه توپ ارسال شده را وارد دروازه كرد تا نتیجه (3 ـ 1) شود.

امّا برخورد او با هولدن سبب مصدومیت وی شد و زننده گل از مسابقه خارج شد. هنوز خبری از قانون تعویض در رقابت‌‌ها نبود و بولتون مجبور بود كه ده نفره از گل‌های خود دفاع كند. بدشانسی بزرگ‌تر بولتون این بود كه به ناگاه موتور استانلی ماتیوس روشن شد. ماتیوس در 38 سالگی بهتر از هر كسی می‌دانست كه ممكن است دیگر بخت حضور در ومبلی  را به دست نیاورد. او با گام‌های مطمئن خود لحظه‌به لحظه به دروازه حریف نزدیك و نزدیك‌تر شد. حالا بولتون بیش از گذشته در لاك دفاعی فرو رفته بود. این تیم تنها 22  دقیقه با قهرمانی فاصله داشت. امّا ناگهان جادوگر دریبل دست به كاری شگرف زد. بَنكز حریف مستقیم او در برابر وی كاملاً تسلیم می‌نمود و حركات پا به توپ ماتیوس وی را كاملاً گیج و سردرگم كرده بود. استانلی از كناره زمین به سمت مركز حركت می‌كرد و كسی توان مقابله با وی را نداشت.

فنتون و تیلور نیز تمام توپ‌‌ها را به ماتیوس می‌دادند. یك و دوی تیلور و ماتیوس موجب شد كه بانكز باز هم جا بماند و ماتیوس یك سانتر بلند به دهانه دروازه حریف فرستاد. هانسون به توپ چنگ زد ولی نتوانست به طور كامل آن را دفع كند و توپ به روی زمین افتاد تا مورتنسون نتیجه را (3 ـ 2) كند. نبرد سخت‌تر از قبل شده بود امّا به نظر می‌آمد كه دلاوران بولتون توان مقاومت در برابر تقدیر را ندارند.

هیجان در ومبلی  لحظه به لحظه بیشتر از قبل می‌شد. پری و مودی دو موقعیت گل را از دست دادند و سپس نوبت هانسون بود كه شوت مورتنسون را به شكل حیرت‌انگیزی مهار كند. در آخرین لحظات یك ضربه خطا در گوشه محوطه جریمه برای بلكپول به دست آمد. این احتمال وجود داشت كه این آخرین موقعیت گل بلكپول باشد. مورتنسون پشت ضربه قرار گرفت و ضربه‌ای كات‌دار را به سمت دروازه حریف فرستاد. توپ از دفاع گذشت و مدافعان تنها توانستند با نگاه خود آن را تعقیب كنند. در صورتهایشان ترس دیده می‌شد. ترسی كه طبیعی می‌نمود و لحظه‌ای بعد توپ درون دروازه آرام گرفت. همه چیز مساوی شده بود. شاید در وقت اضافی قهرمان مشخص می شد و شاید در دیداری تكراری. اما نظر ماتیوس چیز دیگری بود. تنها یك دقیقه از گل سوم بلكپول گذشته بود كه توپ به او رسید و او باز هم بنكز را پشت سر گذاشت. باراس هم به سمت ماتیوس رفت ولی از پس وی برنیامد. چند متر حركت كرد و یك پاس مورب به نزدیكی دروازه‌ فرستاد. این بار دیگر هدف او استانلی مورتنسون نبود بلكه این بیل پری بود كه دقیقا پشت مورتنسون صاحب توپ شد و با یك شوت محكم دروازه بولتون را باز كرد.

بلكپول، تیمی كه تا دقیقه 89 از حریف عقب بود، حالا (4 ـ 3) پیش افتاده بود، نتیجه ای که بعد از سال 1890 پرگل ترین فینال جام حذفی به شمار می آمد. استانلی ماتیوس در دادن پاس گل هت‌تریك كرده بود و مورتنسون هم تنها بازیكن تاریخ فینالهای ومبلی بود كه در فینال سه گل به ثمر می رساند. پیش از او تنها دو بازیکن در فینالهای 1890 و 1894 هت تریک کرده بودند که در آن دوران ومبلی ساخته نشده بود. ثانیه‌هایی بعد گریفیث داور نیوپورتی مسابقه سوت پایان را به صدا درآورد تا عملا جام به منطقه سی ساید برسد.

 اسكوربورد ورزشگاه لحظه‌ای نتیجه (4ـ 4) را نشان داد اما این اشتباه به سرعت تصحیح شد و در همین لحظات هر دو استانلی روی شانه‌های دیگر بازیكنان بلكپول قرار گرفتند. پرگل‌ترین فینال تاریخ جام حذفی و مهیج‌ترین فینال تاریخ بازی‌ها این گونه به پایان رسید. حتی گفته شده که نت لوفتهاوس هم با وجود شکست، ایستاد و برای تیم پیروز کف زد.  مردانی كه این فینال تاریخی را رقم زدند عبارت بودند از : فارم، شیمول، گرت، فنتون، جانستون، رابینسون، ماتیوس ، تیلور، مورتنسون، مودی، پری (بلكپول) ، هانسون،‌بانكز، بال ، ویلر، باراس، بل، هولدن، مویر، لومنتهاوس، هاسان،‌لانگتون (بولتون).

چند روز پس از این مسابقه، تیم ملی انگلستان عازم سفر قاره آمریكا بود. درخشش ماتیوس سبب گردید كه مسئولین اتحادیه سرانجام راضی شوند كه این بازیكن 38 ساله را نیز با خود به سفر ببرند. جایی كه انگلستان در سانتیاگو (2 ـ 1) و در نیویورك (6 ـ 3) شیلی و آمریكا را شكست داد و در مونته ویدئو (1 ـ 2) از اروگوئه شكست خورد . به هر حال این پایان كار ماتیوس نبود. سه سال بعد او به عنوان بهترین بازیكن اروپا برگزیده شد و تا 50 سالگی به بازی در سطح اول فوتبال ادامه داد!

فینال جام حذفی هم به لطف این مسابقه چنان جایگاهی پیدا کرد که پس از آن به صورت کامل از رادیو و تلویزیون پخش شد. در فوریه 2010،  کفش هایی که ماتیوس در این مسابقه پوشیده بود، طی یک حراجی در بونهامز در چستر به قیمت 38400 پوند به یک خریدار فروخته شد؛ در نوامبر 2014 هم مدال قهرمانی ماتیوس هم به مبلغ قیمت 220 هزار پوند به فروش رسید. چهار سال بعد هم نوبت به فروش توپ مسابقه فینال رسید که قیمت فروش آن در حراجی 5250  پوند شد.