طلاخون، یک فیلم خوب

شنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۲
نویسنده: چکاوک شیرازی

فیلم طلاخون

فیلم با پخش شدن اخبار به قتل رسیدن زنان در یک شهر کوچک، از رادیو شروع می شود و ذهن مخاطب را به طرف جریان های بعدی و دلخواه فیلم ساز سوق می دهد.
ما ماجرای خانواده ای را تماشا می کنیم که مشکلات زیادی دور و برشان را گرفته است. یک دختر بچه و یک دختر معلول با مادر نان آورشان ( او معلم آموزش رانندگی است) زندگی می کنند. زیاد طول نمی کشد که می فهمیم پدر خانواده درگیر اعتیاد و دزدی های کوچک است و به تازگی از زندان آزاد شده.

اما این مشکلات مانع از این نشده که دختران خانواده رها شوند. هر دو بچه هایی مرتب و تمیز و دوست داشتنی هستند. چند قدم مانده تا دختر بزرگتر برای تیم ملی تکواندو انتخاب شود و دختر کوچک تر مرتب به کاردرمانی برده می شود. همین چند مورد نشان می دهد که مادر خانواده برای تربیت و آینده ی بچه هایش ارزش قائل است. اما جلوتر که می رویم همه چیز برعکس می شود و مادر ( ناهید) نتیجه ای کاملا معکوس می گیرد.

داستان به گونه ای طراحی شده که مخاطب هر لحظه منتظر اتفاق بدتری است که گریبان خانواده را بگیرد. تنها رفتن دختر به مدرسه اش، خارج شدن مادر از شهر برای تعلیم به شاگردان رانندگی، تنها ماندن مادر و دخترانش در خانه، سوار شدن پیرزن به صورت ناگهانی وقتی خانواده پشت ترافیک منتظرند، همه این ها دلهره ای برای مخاطب به وجود می آورد که او را منتظر بحران بعدی نگه می دارد.

اما در واقع همه ی این ها کدگذاری هایی است که در پایان داستان آن غافلگیری درجه یک را به ارمغان می آورند و مخاطب را وا می دارد که دوباره همه ی آن ها را در ذهنش مرور کند و از این که انقدر تمیز، رودست خورده، لذت ببرد. سکانس سوار شدن خانم مسئول وام به ماشین ناهید و در پی آن تعارف گوشت و ساندیس نذری از طرف ناهید به او یکی از بهترین سکانس های این فیلم بود.
ما شاهد بودیم که مادر ناهید گوسفندی را در منزلش قربانی کرده است، قبل تر هم‌ دیدیم که ناهید برای گرفتن وام به سراغ آن خانم‌رفته بود؛ پس بسیار طبیعی بود که او با گوشت قربانی در لحظه ای که آن خانم در حال خارج شدن از محل کارش باشد، حاضر شود. در ادامه باز هم طبیعی است که او گوشت را تعارف می کند و پیشنهاد می کند که خانم‌ را به منزلش برساند. همه ی این ها طبیعی است زیرا همه ی عکس العمل ها در پی عملی رخ داده و تمام اتفاقات زنجیروار به یکدیگر پیوسته است و هیچ اتفاق، کنش، گفتار اضافه بر داستانی در فیلم گنجانده نشده.

داستان که پیش می رود وقتی پلیس لکه ی خون را روی صندلی عقب ماشین ناهید پیدا می کند، همه ی امید مخاطب به این است که بالاخره پلیس متوجه شود که آن لکه ی اثر خون گوشت است و همه ی شواهد بیخودی بر علیه ناهید است.

اصلا چرا مخاطب باید امیدوار به رهایی ناهید باشد؟
به همان دلیلی که در بالا ذکر شد. عمل ها و عکس العمل های مناسب و تماشای جنگیدن ناهید برای تهیه ی زندگی بهتر برای دخترانش. ما ناهید را دوست داریم زیرا دیدیم چطور خودش سعی می کند ماشین لباسشویی را تعمیر کند یا چطور برای حفظ عفتش با مرد بازاری می جنگد. همه ی دغدغه س ناهید رسیدگی به دخترانش است. حتی وقتی پدر خانواده بر می گردد ما مطمئن هستیم که او آمده که آرامش این سه نفر را به هم بزند. پس امیدواریم راه نجاتی برایش پیدا شود.

اما رقیب ناهید ( پلیس با بازی شهاب حسینی) باهوش تر از ناهید است. کاراکتر او هم بسیار خوب تعریف شده است. او پلیسی با اخلاق اما قانونمند است.  اخلاق و شخصیت او در همان تصادفی که با ناهید داشت به ما شناسانده شد‌. در ادامه رفتار او با دختران ناهید ویژگی های کاراکتر او را کامل کرد. مخاطب او را هم دوست دارد. زیرا او دلسوز و رئوف است اما ناچار است که به وظیفه اش هم عمل کند.

در پایان و با فاش شدن حقیقت ورق به نفع کارگردان فیلم برمی گردد و تماشاچی بعد از غافلگیر شدن، نظرش نسبت به همه چیز عوض می شود و گاهی این فکر در ذهنش شکل می گیرد که حضور ناهید در کنار کودکانش تا چه حد می توانسته خطرناک باشد. یا این که دستان ناهید در حالی که کیک تولد می پخته آلوده به چه جنایت هایی بوده است.
اگر بیننده تا به حال برای او دلسوزی می کرده است از حالا به بعد برای دخترش دل می سوزاند که چگونه خطای مادرش او را از آینده ی درخشانی که ممکن بود نصیبش شود محروم کرده است. مشخصه ی بارز همه ی فیلم های خوب این است که مخاطب بعد از تمام شدن فیلم به ماجراهایی که قرار است بعد از پایان یافتن داستان، شروع شود فکر می‌کند.

عاقبت حنانه دختر بزرگتر چه می شود؟
چه کسی مانند خود ناهید برای دختر مفلوج دل می سوازند واو را تر و خشک می کند؟ آیا مادربزرگ و پدرشان می توانند با آن ها خوش رفتاری کنند؟ و سوال مهم که آیا گرفتن حکم حبس ابد برای ناهید بهتر نبود، که شاید می توانست از داخل زندان مراقب زندگی کودکانش هم باشد؟