علائم حیاتی

نحوه گرفتنن علائم حیاتی

نبض در چه نقاطی از بدن احساس می شود 1-نبض (Radial)رادیال در مچ دست در امتداد انگشت شست

2-نبض(Brachial) بازویی بین عضله ی دو سر و سه سر بازو در محل چین قدامی آرنج در امتداد انگشت کوچک

3-نبض(Temperal) گیجگاهی در بالای انتهایی ابرو احساس می شود

4- نبض(Femoral) رانی در زیر لیگامان اینکو نئال

5-نبض(Apical) نوک قلب در چهارمین یا پنجمین فضای بین دنده ایدر سمت چپ

6-نبض(Carotid) کاروتید یا سبابی در ناحیه ی گردن در دو طرف تیروئید

7-پشت (Popliteal)زانوئی

8- نبض (Posterior Tibial)ناحیه ی داخلی غوزک پا

9- نبض (Dorsalis Pedis)پشت پایی در بالای کف پا

10-نبض(Ulnar) زند زبرین در مچ دست

کنترل تنفس برای بررسی وضعیت تنفس مددجو به صدا های تنفس و حرکات قفسه سینه او دقت کنید. برای این کار در نوزادان و اطفال بهتر است دست خود را روی قفسه سینه آنها بگذارید. در عرض یابی تعداد تنفس مجموعه ی هر دم  و باز دم یک تنفس می باشدکه برای شمردن آن در طول یک دقیقه بدون جلب توجه  مصدوم ، بالا و پایین رفتن قفسه ی سینه ی او را نگاه می کنیم.  تعداد تنفس طبیعی در بزرگسالان 12تا 16 دفعه در دقیقه و در کودکان 20 تا 30 تنفس در دقیقه می باشد. سطحی بودن تنفس در آسیب های قفسه ی سینه و شوک ها می باشد. عمیق شدن تنفس در آسیب های ناحیه ی سر شایع است.صداها ی انسدادی که در اثر انسداد ناقص یا تورم و ورود جسم خا رجی  به  ریه وقفسه ی سینه می باشد(هوای باز دم حدود 16% اکسیژن دارد که 5% هوای دمی است). هنگام بیهوشی به دلیل از دست رفتن کنترل عضلات – زبان به عقب رفته  راه هوایی باریک یا بسته میشودسپس تنفس مصدوم سخت یا  صدا دار میشود با بالا بردن چانه    و عقب نگه داشتن سر مانع ورود زبان به راه هوایی شوید تا مصدوم بتواند نفس بکشد.

 هیپوکسی

اگر اکسیژن کافی توسط خون به بافت ها نرسد سلول های مغز بیش از سه تا چهار دقیقه از اکسیژن محروم شده و می میرند.

 علائم هیپوکسی   تنفس سریع – تنگی نفس – اشکال در صحبت کردن – کبودی لب ،  ناخن ، پوست وگوش – اضطراب و بیقراری  سر درد – تهوع و استفراغ – ایست قلبی مرد بالغ 6 لیتر و زن بالغ 4 لیتر هوا  در شش های خود جای می دهد.

درجه حرارت T برای درجه حرارت پوست بیمار را لمس کنید و برای بررسی دقیق تر از یک دما سنج استفاده کنید .دمای طبیعی بدن 37 درجه می باشد دمای بالا تب اغلب در اثر عفونت ایجاد می شود.دمای پایین  هیپو ترمی ممکن است در اثر سرما و یا رطوبت هوا ایجاد شود .

دما سنج ها انواع مختلفی دارند دما سنج مخصوص پیشانی  یک نوار حساس به گرماست که برای سنجش درجه حرارت درکودکان به کار می رود. به مدت 30 ثانیه آن را روی پیشانی کودک قرار دهید تغییر رنگ ایجاد شده روی نوار درجه حرارت را نشان می دهد.

دما سنج مخصوص گوش نوک این دماسنج را داخل گوش قرار داده و در عرض یک ثانیه درجه حرارت را مشاهده کنید برای کودکان بد حال که در خواب هستند  بسیار ساده می باشد.دماسنج دیجیتالی : این دماسنج را زیر زبان یا زیر بغل قرار دهید . پس از گذشت حدود 30 ثانیه بوق می زند و شما می توانید از روی صفحه درجه حرارت ثبت شده را بخوانید.

دماسنج جیو ه ای   قبل از استفاده از این دما سنج باید مطمئن شوید که سطح جیوه آن پایینتر از 37 درجه می باشدآنچه که رایج است.

اندازه گیری دمای بدن از طریق دهان – مقعد – و زیر بغل در دهان: 3تا 5 دقیقه مقعد: 2تا 1 دقیقه  زیر بغل : 5تا 7 دقیقه طول می کشد. مقعد  نیم درجه دقیقتر  از راه دهان نشان میدهد که بهترین راه است زیر بغل  دقت  کمتری نسبت به راه دهان داردو نیم درجه کمتر نشان می دهد. مقدار طبیعی 37 درجه می باشد که دامنه  آن بین  36/5  تا   37 درجه می باشد.  در صورت نبودن ترمومتر درجه حرارت بدن مصدوم با  پشت دست بر روی پیشانی و شکم کنترل می شود .

 تغییرات رنگ پوست

 الف)  ( سیانوز )  کبودو آبی رنگ در خفگی ها

 ب )  ( بر افرو ختگی )  قرمز در گرما زدگی

 ج )  ( رنگ پریدگی )  سفید در خونریزی

  د‌)  (  یرقان )  زرد در هپاتید- التهاب کبد

  وجود غدد عرق زیر پوست باعث مرطوب شدن محدود پوست در شرایط عادی می شود اما به علت فعالیت زیاد یا در بعضی از شرایط خاص ممکن است پوست خیلی خشک یا مرطوب شود. در افراد رنگین پوست با مشاهده ی زیر ناخن- لبها- درون دهان و داخل پلک چشم    می توان متوجه شد.

 مردمک چشم

 قطر مردمک ها در حالت عادی قرینه و بستگی به میزان تابش نور محیط دارد یعنی با افزایش میزان نور مردمک تنگ شده و یا کاهش درشت ترمی شود . مردمک گشاد ( میدر یاز  ) حالت اغماء است . مردمک تنگ ( میوز ) می شود و مسمومیت با مواد مخدر است . اگر مردمک غیر قرینه باشد ( یکی گشاد و یکی تنگ) در آسیب یک طرفه است یعنی یک مر دمک گشاد ویک مردمک تنگ می باشد معمولا" در بیماریهای روانی این حالت اتفاق می افتد .

 فشار خون (BP)

 فشار خون مقدار فشاری است که خون پمپ شده توسط قلب به دیواره ها وارد می کند.

 فشار سیستول یاMAX

 حد اقل فشاریست که خون به دیواره ی رگ وارد می کند. حد اکثر فشار موجود در سرخرگ که در هنگام انقباض قلب ایجاد می شود.

 فشار دیاستول یا MIN

 فشاری است که در دیواره ی عروق به حجم خون در گردش وارد می کند. حد اکثر فشار موجود در سرخرگ که در هنگام استراحت قلب ایجاد می شود. حال به  اختلاف فشار MINو MAX  فشار نبض  گویند

روش اندازه گیری فشار خون

 برای گرفتن فشار خون دستگاه فشار خون را به طریقی  روی بازو می بندیم که ابتدای  دو شلنگ آن روی آرنج دست قرار گیرد . نبض آرنج را با دست پیدا کرده و گوشی را روی نبض قرار می دهیم ودو سر آن را داخل گوشمان می گذاریم و پیچ تلمبه را می بندیم و تا عدد 180 تلمبه می کنیم  ( در افراد مسن بهتر است روی عدد 200 پمپ شود )پیچ را به آرامی باز می کنیم تا عقربه مانند ثانیه شمار ساعت به عقب برگردد . اولین صدایی که در گوشمان شنیدیم آن عدد فشار خون ( MAX ) می باشد این صدا شبیه صدای ضربان قلب است و چند بار تکرار می شود . آن عدد که صدا روی آن قطع شد فشار خون (MIN) است . بهترین فشار خون  120  روی  80  است برای افراد مسن 140  روی  90 می باشد.

- نویسنده : سید مجتبی مومنیان