دعای غروب ماه شعبان و طلوع رمضان

توصیه امام رضا(ع) برای لحظات آخر ماه شعبان

اباصلت هروی روایت کرده است که در جمعه آخر ماه شعبان به خدمت ثامن الحجج(ع) رفتم، حضرت(ع) فرمود: ای اباصلت! اکثر ماه شعبان رفت و این جمعه آخر آن است پس تدارک و تلافی کن در آن چه از این ماه مانده است، تقصیرهایی را که در ایام گذشته این ماه کرده‌ای و بر تو باد که رو آوری بر آنچه برای تو نافع است و دعا و استغفار بسیار کن و تلاوت قرآن مجید بسیار کن و به سوی خدا از گناهان خود توبه کن تا آنکه چون ماه مبارک درآید، خود را برای خدا خالص گردانیده باشی و در گردن خود امانت مگذار و حق کسی را مگر آنکه ادا کنی و در دل خود کینه کسی را مگذار، مگر آنکه بیرون کنی و مگذار گناهی را که انجام می‌دادی، مگر آنکه ترک کنی و از خدا بترس و بر خدا در پنهان و آشکار امور خود توکّل کن و هر که بر خدا توکّل کند خدا او را بس است و در بقیه این ماه این دعا را بسیار بخوان:

«اَللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضی مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِیَ مِنْهُ»؛ خدایا اگر در آن قسمت از ماه شعبان که گذشته ما را نیامرزیده‌ای در آن قسمت که از این ماه مانده بیامرزمان، به درستی که حق تعالی در این ماه بندهای بسیار از آتش جهنم برای حرمت ماه مبارک رمضان آزاد می‌کند.

دعای شب آخر شعبان و شب اول رمضان

شیخ طوسی از حارث بن مُغَیْرَه نَضْری روایت کرده که امام صادق(ع) در شب آخر شعبان و شب اوّل ماه رمضان می‌خواند:

«اَللّهُمَّ اِنَّ هذَا الشَّهْرَ الْمُبارَکَ الَّذی اُنْزلَ فیهِ الْقُرآنُ وَجُعِلَ هُدیً لِلنّاس وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ قَدْ حَضَرَ فَسَلِّمْنا فیهِ وَسَلِّمْهُ لَنا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا فی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَهٍ یا مَنْ اَخَذَ الْقَلیلَ وَشَکَرَ الْکَثیرَ اِقْبَلْ مِنِّی الْیَسیرَ اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ اَنْ تَجْعَلَ لی اِلی کُلِّ خَیْرٍ سَبیلاً وَمِنْ کُلِّ ما لا تُحِبُّ مانِعاً یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ

یا مَنْ عَفا عَنّی وَعَمّا خَلَوْتُ بهِ مِنَ السَّیِّئاتِ یا مَنْ لَمْ یُؤاخِذْنی بارْتِکاب الْمَعاصی عَفْوَکَ عَفْوَکَ عَفْوَکَ یاکَریمُ اِلهی وَعَظْتَنی فَلَمْ اَتَّعِظْ وَزَجَرْتَنی عَنْ مَحارِمِکَ فلَمْ اَنْزَجِرْ فَما عُذْری فَاعْفُ عَنّی یا کَریمُ عَفْوَکَ عَفْوَکَ اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ الرّاحَهَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَالْعَفْوَ عِنْدَ الْحِساب عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبدکَ فَلْیَحْسُنِ التَّجاوُزُ مِنْ عِنْدکَ یااَهْلَ التَّقْوی وَیا اَهْلَ الْمَغْفِرَهِ عَفْوَکَ عَفْوَکَ اَللّهُمَّ اِنّی عَبْدُکَ بْنُ عَبْدکَ بْنُ اَمَتِکَ ضَعیْفٌ فَقیرٌ اِلی رَحْمَتِکَ وَاَنْتَ مُنْزلُ الْغِنی والْبَرَکَهِ عَلَی الْعِباد قاهِرٌ مُقْتَدرٌ اَحْصَیْتَ

خدایا! این ماه مبارکی که قرآن در آن نازل گشته، آن قرآنی که راهنمای مردم شده و نشانه‌های روشنی از راهبری و جدا کردن میان حق و باطل است فرا رسیده پس ما را در این ماه سالم بدار و آن را در حال آسانی و تندرستی از ما بگیر، ای که اندک را بگیرد و بسیار قدردانی کند، این طاعت اندک را از من بپذیر خدایا از تو خواهم که برای من به سوی هر کار خیری راهی و از هر چه دوست نداری سر را هم مانعی قرار دهی ای مهربانترین مهربانان!

ای که گذشتی از من و از آن کارهای زشتی که در پنهانی کردم، ای که مرا به سبب دست زدن به گناهان نگیری گذشت، گذشت ، گذشت تو را خواهانم ای بزرگوار! خدایا مرا پند دادی ولی من پند نگرفتم و از کارهای حرام خود بازم داشتی ولی من بازنایستادم پس چه عذری به درگاهت دارم، ای کریم! از من گذشت کن که عفوت و گذشتت را خواهانم، خدایا از تو آسودگی هنگام مرگ درخواست دارم و گذشت در وقت حساب را، گناه از بنده‌ات بزرگ است پس باید گذشت از جانب تو نیز نیکو باشد، ای شایسته پرهیزگاری و ای شایسته آمرزش عفوت و گذشتت را خواهانم، خدایا! من بنده و فرزند بنده و فرزند کنیز توام ناتوان و نیازمند مهر تو هستم و تویی که دارایی و برکت بر بندگانت فرو فرستی و تو چیره و توانایی کارهای بندگانت را

اَعمالَهُمْ وَقَسَمْتَ اَرْزاقَهُمْ وَجَعَلْتَهُمْ مُخْتَلِفَهً اَلْسنَتُهُمْ وَاَلْوانُهُمْ خَلْقاً مِنْ بَعْد خَلْقٍ وَلا یَعْلَمُ الْعِبادُ عِلْمَکَ وَلا یَقْدرُ الْعِبادُ قَدْرَکَ وَکُلُّنا فَقیرٌ اِلی رَحْمَتِکَ فَلا تَصْرِفْ عَنّی وَجْهَکَ وَاجْعَلْنی مِنْ صالِحی خَلْقِکَ فِی الْعَمَلِ وَالاْمَلِ وَالْقَضاَّءِ وَالْقَدَرِ اَللّهُمَّ اَبْقِنی خَیْرَ الْبَقاَّءِ وَ اَفْنِنی خَیْرَ الْفَناَّءِ عَلی مُوالاهِ اَوْلِیاَّئِکَ وَمُعاداهِ اَعْداَّئِکَ وَ الرَّغْبَهِ اِلَیْکَ وَ الرَّهْبَهِ مِنْکَ وَالْخُشُوعِ وَالْوَفاءِ وَالتَّسْلیمِ لَکَ وَالتَّصْدیقِ بکِتابکَ وَاتِّباعِ سُنَّهِ رَسُولِکَ

اَللّهُمَّ ما کانَ فی قَلْبی مِنْ شَکٍّ اَوْ رَیْبَهٍ اَوْ جُحُودٍ اَوْ قُنُوطٍ اَوْ فَرَحٍ اَوْ بَذَخٍ اَوْ بَطَرٍ اَوْ خُیَلاَّءَ اَوْ رِیاَّءٍ اَوْ سُمْعَهٍ اَوْ شقاقٍ اَوْ نِفاقٍ اَوْ کُفْرٍ اَوْ فُسُوقٍ اَوْ عِصْیانٍ اَوْ عَظَمَهٍ اَوْ شَیءٍ لا تُحِبُّ فَاَسْئَلُکَ یا رَبِّ اَنْ تُبَدِّلَنی مَکانَهُ ایماناً بوَعْدکَ وَوَفآءً بعَهْدکَ وَرِضاً بقَضاَّئِکَ وَزُهْداً فِی الدُّنْیا وَرَغْبَهً فیما عِنْدَکَ وَاَثَرَهً وَطُمَاْنینَهً وَتَوْبَهً نَصُوحاً اَسْئَلُکَ ذلِکَ یا رَبَّ الْعالَمینَ اِلهی اَنْتَ مِنْ حِلْمِکَ تُعْصی وَمِنْ کَرَمِکَ وَجُودکَ تُطاعُ فَکَانَّکَ لَمْ تُعْصَ وَاَنَا وَمَنْ لَمْ یَعْصِکَ سُکّانُ اَرْضِکَ فَکُنْ عَلَیْنا بالْفَضْلِ جَواداً وَبالْخَیْرِ عَوّاداً یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِهِ صَلوهً داَّئِمَهً لا تُحْصی وَلا تُعَدُّ وَلا یَقْدرُ قَدْرَها غَیْرُکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ»

شماره داری و روزیشان را قسمت کرده و زبان‌ها و رنگهاشان را متفاوت کردی؛ آفرینشی پس از آفرینش دیگر و بندگانت دانش تو را ندارند و قدر تو را ندانند و همه ما نیازمند رحمتت هستیم، پس ای خدا! رو از من مگردان و مرا در کردار و آرزو و امور مربوط به قضا و قدر از شایستگان خلق خویش قرارم ده خدایا زنده ام بدار به بهترین وضع زندگی و بمیرانم به بهترین مردن (یعنی) با دوستی دوستانت و دشمنی با دشمنانت و رغبت به درگاهت و ترس و خشوع از تو و وفاداری و تسلیم بودن در برابرت و تصدیق کردن کتاب تو (قرآن) و پیروی از روش پیغمبرت،

خدایا آنچه در دل دارم از شک و تردید یا انکار یا ناامیدی یا خوشی یا گردن فرازی یا اسراف در خوشگذرانی یا خودبینی یا خودنمایی یا شهرت جویی یا ایجاد دو دستگی یا دورویی یا کفر یا فسق یا گناه یا بزرگ طلبی یا چیزهای دیگری که تو دوست نداری پس ای پروردگارا! از تو خواهم که آن را تبدیل کنی به ایمان به وعده‌ات و وفاداری به پیمانت و خوشنودی به قضا و قَدرت و پارسایی در دنیا و اشتیاق به آنچه نزد تو است و فضیلتی و آرامشی و توبه خالص، این را از تو خواهم ای پروردگار جهانیان! خدایا تو را به خاطر بردباریت نافرمانی کنند و به طمع جود و کرمت اطاعت کنند، پس گویا نافرمانی‌ات نکرده‌اند و من با کسانی که نافرمانی‌ات نکردند همه ساکنان زمین تو هستیم، تو بر ما به فضل خویش بخشنده باش و به نیکویی بازگردنده، ای مهربانترین مهربانان! و درود خدا بر محمد و آل او درودی همیشگی که به شماره و عدد درنیاید و اندازه‌اش نتواند جز تو ای مهربانترین مهربانان!