سوباتان؛ بهشت ایران

سوباتان روستایی سرسبز در دل طبیعت زیبا، محیط دلربا و هوایی عالی است و در تمام فصول سال پذیرای خیل طبیعت گردان و کوهنوردان ملی و محلی و به ندرت گردشگران خارجی است. فصل بهار سوباتان فوق‌العاده است. آسمونی در این بخش منطقه جذاب و دیدنی سوباتان را به شما معرفی می‌کند.

سوباتان کجاست؟

در فاصله ۱۸ کیلومتری جنوب غربی شهر لیسار و ۱۷ کیلومتری جنوب شرقی دریاچه نئور در ارتفاع ۱۹۰۰-۱۹۷۰ متری از سطح دریاهای آزاد قرار دارد. آبادی ییلاقی سوبانان روبروی بلندترین کوه رشته کوه تالش ««ریشکاجی یا ریشگاسر»» قرار دارد.
جمعیت منطقه ییلاقی سوباتان شامل گزنه هونی، بیده پشت، هونی یش، قوری دره، قلعه بین یوری، گنجخانه ورزان و…بصورت فصلی متغیر است. بهار، تابستان و اوایل پائیز، منطقه پر از هیاهو و جنب و جوش است، ترکیب جمعیتی عمداٌ از تالشان و بومیانی است که به دامداری و دامپروری مخصوصاٌ پرورش گوسفند مشغول هستند. سایر ساکنین از اهالی بخش لیسار (کرگانرود) تالش هستند.

وجه تسمیه سوباتان

در مورد وجه تسمیه سوباتان دو نظریه وجود دارد :

نظریه اول : سوباتان یا سووتن برخلاف ناآشنایان به زبان تالشی به هیچ وجه کلمه ترکی به معنای محل فرو رفتن آب درست نیست .با توجه به منابع و تحقیقات به عمل آمده.
(مارسل بازن) در باره تالش و تالشی ها آبادی های ییلاق تماماٌ به زبان تالشی نامگذاری شده اند که عناصر موجود در طبیعت مانند عوارض زمین برای مثال منطقه کان تیکت (به معنای کوه سنگی ) ده سر یا سردهونی( چشمه سرد) یا بیه پشت یه بیده پشت یا ننه چولی ( به خاطر قرار گرفتن در منطقه گود) یا سابی چول یا اسب مور همگی حکایت از نامهای تالشی با تأثیر پذیری از عوارض طبیعی دارد .همچنین بهتر است از ساکنین دامدار منطقه نام سوباتان سئوال شود که در جواب سووتن تلفظ می شود و معنی سو : گلپر و وتن : وطن در ضمن هنوز هم بیشترین تولید گلپر از زمینهای این منطقه در تالش به عمل می آید. وجود روستایی در غرب سوباتان بنام “سوکدی” یعنی (روستای کلپر خیز) سو یعنی گلپر و کدی یعنی روستا نیز این نظریه را تقویت می کند .

نظریه دوم : سوباتان به معنی محل فرو رفتن آب است . چون در این ییلاق در نظیری محله حفره هایی وجود دارد که آبهای جاری و چند چشمه در آنجا فرو می رود و کسی نمی داند این آبها از کجا سر در می آورند . البته یک باور افسانه وار وجود دارد که این آبها به آب انبار قلعه صلصال لیسار که 20 کیلو متر با آنجا فاصله دارد متصل است . صاحبان این نظریه هم نامگذاری ترکی تعدادی از روستاها و مکانها مانند” قوری دره – ساری بولاغ – قارا بولاغ – ممد عزیز یوردی – هاچاداش و غیره را دلیلی بر ادعای خود می شمارند . اما خارج از این جدل ها باید پذیرفت که ساکنان بومی این منطقه تالشها بوده اند و مراودات مختلف بین تالش و آذربایجان نیز اختلاط فرهنگی و ادبی فراوانی را ایجاد کرده است .

مناطق دیدنی سوباتان

1. چشمه باتمان بلاق :بین سوباتان و آسبومار واقع است.
2. منطقه باستانی غار گنجخانه
3. سرچشمه اصلی قنات سلسال که سر از قلعه سلسال لیسار در می‌آورده‌است.
4. زمین اسب دوانی که منطقه ائی نسبتاٌ هموار و مشرف به سوباتان و در نزدیکی بیده پشت قرارگرفته است.
5. آبشار ورزان واقع در 4 کیلومتری غرب سوباتان
6. مناطق دیدنی هاچا داش – ساری داش – مجمع داش و ..
7. پارک طبیعی و جنگلی آلچالق
8. دریاچه زیبای نئور
9. آبشار زیبای ماهار واقع در روستای ماهار.

سوباتان و راه های رسیدن به آن

برای رفتن به سوباتان از دو طریق می توان عمل کرد :

• از طریق تالش
• از طریق اردبیل یا خلخال

راه اول مطمئن تر و تردد بیشتری دارد برای این امر می توان از ماشین شخصی ترجیحاٌ شاسی بلند استفاده کرد بعلت دست اندازها در 24 کیلومتر از مسیر استفاده از خودروهای سواری پیشنهاد نمی شود .ولی بسیاری از اهالی محلی در تابستان بوسیله خودروهایی چون پراید پژو و سمند نیز به سوباتان می روند.

راه پیشنهادی به دوستانی که نمی خواهند یا نمی توانند پیاده به سوباتان بروند دو راه است :

1. استفاده از پاترول های کرایه ایی که اکثراٌ از اهالی لیسار می باشند که با یک جستجوی ساده در گوگل قابل یافتن هستند.

2. استفاده از وانتهای عموماٌ نیسان که بصورت مرتب در این مسیر تردد می کنند .ایستگاه این وانت ها در ابتدای راه قدیم ییلاق است علامت مشخصه پیکره کوهنورد در ابتدای این مسیر بعد از پل قدیمی شهر است.

راه های پیاده روی به سوباتان :

1. مسیر دره لیسار به سوباتان معروف به “تیفیجه یولی ” کوتاه ترین راه و حدود 18 کیلومتراست

2. مسیر ماشین رو از تالش حدود 43 کیلومتر .

3. مسیر جوکندان دیگولی سوباتان

4. مسیر دریاچه نئور به سوباتان از سمت اردبیل و خلخال ( از طریق جاده فیبر نوری) بعلت عدم تردد وسیله نقلیه بصورت منظم در این مسیر و مشخص نبودن مسیر در بعضی نقاط سفر گروهی و با بلد محلی یا استفاده از نقاط جی پی اس گذاری شده توسط سایر طبیعت گردان پیشنهاد می شود.

در سوباتان امتحان کنید!

طبیعت زیبا و باد لطیف تلفیق هوای مدیترانه ایی و کوهستانی هوایی آلپ گونه به وجود آورده است بازار سوباتان شبیه دهکده های اطراف اورست در نپال است.مراقب افراد سودجو باشید .اکثر گوشتهای ذبح شده گوسفند ماده است قبل از خرید گوشت با افراد معتمد محلی یا بومیانی که خود نیز به صورت تفریحی به سوباتان آمده اند مشورت کنید. پنیر ویژه سرخ کردن (پندیره ویسوج ) در سوباتان را حتماٌ امتحان کنید این پنیر فقط در ساعات ظهر فصل بهار و بوسیله دامپروران منطقه درست می شود این پنیر بدون نمک برای سرخ کردن مناسب است .دستور پخت را از مغازه داران یا خود چوپانان سوال کنید.

سیر تازه سوباتان طعم بسیار خوبی دارد برای خرید نان برنامه ریزی کنید یکی از مغازه ها برای پخت نان فردا سفارش می گیرد بپرسید به شما نشان خواهند داد.بیشتر چوپانان شیر گوسفند را نمی فروشند ولی بعضاٌ شما را به نوشیدن شیر دعوت می کنند. روز چهارشنبه بیشتر چوپانان لبنیات نمی فروشند. برای روز اول اقامت حتماٌ نان به اندازه کافی همراه داشته باشید. در تعطیلات خرداد امکان تمام شدن هر چیزی در مغازه ها است. برای نوشیدن آب از آب چشمه سوباتان یا گزنه هونی استفاده کنید.

تورهای طبیعت گردی سوباتان

هر ساله تعداد کثیری از طبیعت گردان ایرانی و خارجی از مسیر دریاچه نئور به سوباتان سرازیر می‌شوند.بهترین زمان برای طبیعت گردی در این ناحیه اردیبهشت وخرداد است.اخیراٌ برخی آژانس‌ها در تهران تور دریاچه نئور وسوباتان را اجرامیکنند.همچنین برخی از ساکنین اقدام به اجاره دادن منازل خود می کنند.هرساله در یکی از روزهای مرداد ماه مسابقات اسبدوانی محلی در تپه مشرف به سوباتان در منطقه بیده پشت برگزار می شود .البته در صورت سفر انفرادی یا گروهی شما در هر لحظه می توانید از ساکنین منطقه کمک بخواهید.

اصولاٌ در سوباتان به راحتی می توانید از محوطه حیاط یا سرویس های بهداشتی ساکنین استفاده کنید برای این کار فقط کافی است از ساکنین بخواهید.احتمال رد درخواست کمک در سوباتان بسیار ضعیف است حس میهمان دوستی و کمک به غریبه ها به شدت در بومیان منطقه دیده می شود البته مشکل زبان (تالشی یا ترکی ) را باید حل کنید. 

غذاهای محلی سوباتان

در این منطقه ییلاقی همانند سایر نقاط عشایر نشین غذاهای محلی خاصی تهیه می شود که از جمله آنها پندیره ویسوج – سوجا دیله – قورما – قورتماج – سیرجینه – کله پلو – پته – قوزلی بریان و …. را نام برد.

ورزش ها و بازی های بومی و محلی سوباتان

در سوباتان به تناسب اقلیم کوهستانی و ییلاقی خاص خود بازیها و ورزشهای بومی ویژه ای رواج داشته که ” غیش بازی – چلینگ آقاجی – کودی کودی – بورک کوتدی قاشدی و سرسره بازی ” تعدادی از این بازیهاست.

گیاهان دارویی سوباتان

آب و هوای سرد کوهتانی و ویژگیهای منحصر به فرد جغرافیایی سوباتان باعث شده این منطقه کلکسیونی کامل از گیاهان داروئی همچون ” گلپر (سو) (بالدرقان) – کهلیک اوتی – گزنه – نعناع – بولاغ اوتی – ازگیل کوهی – سیب کال – قاراگیله – قرمزی گیله – قارچ طبیعی – بومادران – امه کومجی – یارپوز(پونه)- چای اوتی (هوفاریقون)- دم اسبی – ترشنگ و …. باشد .