آشنایی با معدن نقره

آسمونی : نقره یک عنصر شیمیایی با علامت Ag است. نقره فلزی نرم، سفیدرنگ، براق و جذاب است که در بین تمام عناصر، بالاترین میزان رسانایی الکتریکی و در بین تمام فلزات بیشترین میزان رسانایی گرمایی را دارد. نقره در طبیعت هم به صورت خالص و هم به صورت آلیاژ طبیعی همراه با طلا و دیگر فلزات و هم در برخی سنگ‌های معدنی یافت می‌شود. بیشترین تولید نقره جهان به عنوان محصول جانبی از استخراج مس، نیکل، سرب و روی به دست می‌آید.

نقره یکی از فلزات گران‌بها به شمار می‌رود و بیشتر کاربردهای آن نیز ناشی از قابلیت‌های آن به عنوان یک فلز گران‌بها و همچنین قابلیت رسانایی بالای آن است. در سال‌های اخیر بیشترین مصرف نقره به ترتیب در بخش صنعت به ویژه صنایع الکترونیک، ساخت جواهرات و لوازم تزئینی، تولید سکه و مدال، عکاسی و ساخت ظروف و لوازم غذاخوری بوده‌است. از دیگر کاربردهای نقره می‌توان به ساخت آینه و دوربین، به عنوان کاتالیزور فرایندهای شیمیایی، ملغمه پرکردن دندان و ساخت برخی سازهای موسیقی اشاره کرد. ضمن اینکه سکه‌ها و شمش‌های نقره برای سرمایه‌گذاری و به عنوان پناه امن سرمایه به‌کار می‌روند.

تولید جهانی نقره در سال 2010 بیش از 22 هزار تن بوده که بیشتر از 5 برابر تولید طلاست. بهای این فلز هم در ماه مارس 2014 بیش از 21 دلار برای هر اونس تروا معادل بیش از 2 میلیون تومان برای هر کیلوگرم بوده‌است که تقریباً یک پنجاه‌وهشتم بهای طلاست. در طول یکصد سال اخیر قیمت نقره از یک پانزدهم تا یک صدم قیمت طلا متغیر بوده‌است.

مکزیک با 4500 تن بزرگترین تولیدکننده نقره جهان است و پرو و چین با اختلاف کمی پس از آن قرار می‌گیرند. در سال 2010 استرالیا، شیلی، بولیوی، آمریکا، لهستان، روسیه و آرژانتین به ترتیب در رتبه‌های چهارم تا دهم تولید نقره قرار دارند.

نام

در گذشته از واژه سیم برای نامیدن این فلز استفاده می‌شد. نام لاتین این فلز argentum است که از ریشه هندواروپایی arg- به معنی خاکستری یا درخشان می‌آید.

خواص

نقره عنصری است فلزی با عدد اتمی 47 در گروهIb و در دوره چهارم جدول تناوبی جای دارد. جرم اتمی 107٫868٬ظرفیت 1 دارای دو ایزتوپ پایدار است.





تولید و ارزش

بیشتر نقره دنیا از معادن سنگ‌های مس، مس - نیکل، سرب و سرب - روی در کشورهایی چون مکزیک، پرو، چین، استرالیا، شیلی و بولیوی به دست می‌آید. تولید جهانی نقره در سال 2010 بیش از 22 هزار تن (735٫9 میلیون اونس تروا) بوده که بیشتر از 5 برابر تولید طلاست و افزایش 2٫5 درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد. اما کل عرضه نقره در دنیا 1056 میلیون اونس بوده که بقیه آن به بازیافت نقره (حدود 215 میلیون اونس) و فروش نقره توسط دولت‌ها و افراد مربوط می‌شود.

بهای نقره در ماه مارس 2014 بیش از 21 دلار برای هر اونس تروا معادل بیش از 2 میلیون تومان برای هر کیلوگرم بوده‌است که تقریباً یک پنجاه‌وهشتم قیمت طلاست. در طول یکصد سال اخیر قیمت نقره از یک پانزدهم تا یک صدم طلا متغیر بوده‌است.

نقره نیز همانند دیگر فلزات گران‌بها به دلیل عرضه و تقاضاهای مربوط به سرمایه‌گذاری نوسانات شدید را تجربه کرده‌است. قیمت نقره در اوایل دهه 1970 کمتر از دو دلار برای هر اونس بود اما در سال 1980 تا 49.95 دلار برای هر اونس رشد کرد. سپس به کمتر از 10 دلار کاهش یافته و در طول دهه 1990 عمدتاً در قیمت 4 تا 6 دلار معامله می‌شد. در سال 2007 قیمت نقره پس از حدود دو دهه دوباره دورقمی شد و در سال‌های پس از آن با یک رشد سریع تا قیمت 49.76 دلار در آوریل 2011 افزایش یافت. از سال 2012 قیمت نقره دوباره کاهش یافت و میانگین قیمت آن در سال 2013 به 23.79 دلار رسیده و در مارس 2014 بیش از 21 دلار برای هر اونس معامله می‌شود.

کاربردها

بیشتر کاربردهای نقره به قابلیت‌های آن به عنوان یک فلز گران‌بها و همچنین توانایی رسانایی الکتریکی و گرمایی فوق‌العادهٔ آن مربوط می‌شود. بیشترین کاربرد نقره در صنعت به ویژه صنایع الکترونیک است. مصرف نقره در صنعت رو به افزایش است و در سال 2010 با 20٬7 درصد افزایش نسبت به سال قبل به 487 میلیون اونس تروآ رسیده و انتظار می‌رود در سال 2011 هم افزایش داشته و رکورد 491 میلیون اونس سال 2008 را بشکند.

مصرف نقره در ساخت جواهرات در ده سال اخیر بین 158 تا 174 میلیون اونس (2001) متغیر بوده‌است. نقره مرسوم در جواهرسازی نقره استرلینگ نام دارد و آلیاژی از 92.5 درصد نقره و 7.5 درصد مس است. مصرف این فلز برای ضرب سکه و مدال هم رو به افزایش است و به 101 میلیون اونس در سال 2010 رسیده‌است.

در بازار سرمایه‌گذاری هم با توجه به روند رو به رشد قیمت این فلز میزان نقره خریداری شده توسط سرمایه‌گذاران 178 میلیون اونس بیشتر از نقره‌های فروخته شده آن‌ها بوده‌است و تولیدکنندگان نقره برای پاسخ به این تقاضا حدود 61 میلیون اونس از تولیدات انبار شده سال‌های گذشته خود را هم به فروش رسانده‌اند.





مصرف نقره در عکاسی در گذشته یکی از کاربردهای عمده این فلز را تشکیل می‌داد اما با ورود سیستم دیجیتال عکاسی در سال‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته‌است. در سال 1998 حدود 31 درصد عرضه نقره جهان در صنعت عکاسی مصرف شد اما این رقم در سال 2007 به 14٫5 درصد و در سال 2010 به حدود 7 درصد معادل 73 میلیون اونس کاهش یافته‌است. استفاده از نقره در عکاسی به صورت نیترات نقره و هالیدهای نقره است. دیگر کاهش چشمگیر مصرف نقره هم در بخش ظروف و لوازم غذاخوری بوده که در طول نه سال اخیر به کمتر از نصف کاهش پیدا کرده و از 106 میلیون اونس در سال 2001 به 50 میلیون اونس (کمتر از 5 درصد) رسیده‌است، این کاهش هم بیشتر به کاهش تقاضا در هندوستان مربوط می‌شود.

نقره همچنین به عنوان کاتالیزور فرایندهای شیمیایی نیز استفاده شده و در ساخت برخی ابزارهای جراحی نیز کاربرد دارد. ملغمه‌هایی (آمالگام) که در دندان‌پزشکی برای پر کردن دندان از آن‌ها استفاده می‌شود هم معمولاً ترکیبی از نقره و فلزهای دیگری همچون قلع و طلا با جیوه هستند. نقره در ساخت برخی سازهای بادی باکیفیت به ویژه فلوت‌ها، تولید آلیاژهای لحیم‌کاری و همچنین در راکتورهای هسته‌ای نیز کاربرد دارد.

آینه‌های معمولی با پوشاندن شیشه با لایه‌ای از آلومینیوم یا جیوه تولید می‌شوند اما آینه‌هایی که قدرت انعکاس بالایی دارند معمولاً با لایه‌ای از نقره در پشت آن‌ها ساخته می‌شوند.

در سال 2010 مصرف نقره در بخش صنعت 487 میلیون اونس، در جواهرسازی 167 میلیون اونس، در سکه و مدال 101 میلیون اونس، در عکاسی 73 میلیون اونس، و در ظروف و لوازم غذاخوری 50 میلیون اونس بوده‌است. در این سال مکزیک با 128٫6 میلیون اونس تولید پرو را پشت سر گذاشته و بزرگترین تولید کننده نقره جهان شد. پرو با 116٫1 و چین با 99٫2 میلیون تن در رتبه‌های بعدی و استرالیا با 59٫9 میلیون تن در رتبه چهارم قرار گرفتند. شیلی، بولیوی، آمریکا، لهستان، روسیه و آرژانتین هم در رتبه‌های پنجم تا دهم تولید قرار دارند و ایران با 3٫4 میلیون اونس تولید در رتبه نوزدهم دنیا قرار دارد.





مشخصات

جامد سفید جلا دار٬شکل پذیر و نرم و چکش خوار است. در برابر اکسیداسیون مقاوم است اما در هوا وقتی ترکیب‌های گوگردی بر آن اثر بگذارد تیره می‌شود. جرم حجمی 10٫53 ٬نقطه ذوب 961 ٬نقطه جوش 2212 رسانایی گرمایی 1٫01 کالری بر سانتیمتر مکعب در نقطه ذوب به شدت اکسیژن را جذب می‌کند