چشمه و دریاچه گل رامیان

این جاذبه طبیعی یکی دیگر از شگفت انگیز ترین دیدنی های طبیعت ایران است . این چشمه در جنوب شهر رامیان یکی از شهرهای تابع استان گلستان واقع شده است .

شهرستان رامیان در شرق گلستان از نظر جغرافیای طبیعی به دو قسمت جلگه‌ای و کوهستانی تقسیم می‌شود. برخی دیدنی‌های این شهرستان شامل "چشمه گل، آبشار شیرآباد، غار شیرآباد، قلعه ماران ، پارک جنگلی آهنگران ، امامزاده پیر ، مسجد سادات ، تپه‌های انجیلو ، نقارخانه، مدرسه و کاخ رضاشاهی و بقعه الهادی" است. شهرستان رامیان با جمعیتی بالغ بر ‪ 85‬هزار نفر و ‪ 870‬کیلومترمربع مساحت جنگلهای غنی و سرسبز و چشم‌اندازهای زیبایی دارد. ترکیب جمعیتی شهرستان رامیان براساس گفته دانشنامه گلستان طوایفی از صادقلی، رجبلی، قوانلو و... است.

نماد جایگاه مقدس

کلمه " گل " در زبان ترکی به منطقه ای گود و عمیق که آب در آن جمع می شود گفته می شود.گل، کلمه ای آرامی و به معنای جشمه جوشان که در حوزه های شمالی سرزمین باستانی ورکان(گرگان) تا به آسیای مرکزی و چین و اروسیا تا به نام کشور چشمه ها (گل ها) فرانسه وارد ادبیات تایخی قرون و اعصار شده است. گل ها یا دریاچه ها در حوزه های آسیای مرکزی و ایران در جغرافیای طبیعی با نام های آلماگل، آلاگل و در جغرافیای انسانی به عنوان نشان و نماد اقوام شمالی ایران بزرگ دریافته ها و نقوش اشیاء آنان با عناوین ماری گل، آینه گل ... و بعنوان عناصر هویت فرهنگی ایران و آسیای مرکزی وارد مباحث تاریخی و قوم نگاری شده است. 
گل رامیان به عنوان عنصر نمادین جایگاه مقدس نیایش آب در فرهنگ و آداب و هنر سرزمین آرامیان جایگاه ویژه ای داشته است. ویژگی گل رامیان، با موجودیت باستانی و تاریخی و طبیعی یگانه آن را در ادوار مختلف هاله ای از اسطوره و واقعیت را بر آن روا داشته و بدین گونه این نگین سبز (کبود استر ) دره بیژن با حوادث تاریخی و طبیعی که در کرانه آن حادث شده بسان دروازه و دالان بهشت راهی بدرون واقعیت تاریخ و جغرافیای شگفت سرزمین مقدس را میان (آرمیان ) گشوده تا کلید حل معمای خاستگاه زمینی انسان د ر آرام هی تی (زمین جاودانه مقدس) در مباحث فرهنگ جهانی سازمان یونسکو و در طرح بازشناسی خاستگاه نخستین- انسان و زیست کره – مطرح بوده باشد!
دلیل نامگذاری این منطقه به گل رامیان به فرهنگ و زبان مردم بومی این ناحیه مربوط است و گفته می‌شود از نظر تاریخی جمعیت غالب منطقه از نژاد ترک و تیره‌ای از ایل گرایلی هستند. کلمه گل در ادبیات ترک به جای گود و عمیق که آب در آن جمع می‌شود، اطلاق شده و تلفظ دقیق آن نیز در ترکی " گوء‌ل " است. 

پنهان خانه اعجاز آفرینش

به هرصورت مردم اینجا گویی آشنایی خوبی با مقوله گردشگری دارند و با روی باز پذیرای رهگذران و مسافرانند.اما باید دانست که رعایت حریم شخصی نه دراین منطقه بلکه با در هر منطقه ای حرف نخست را در برای خوشگذرانی بیشتر می زند.راه سخت است اما دیدن این چشمه زیبا و آرمیدن در میان طبیعت سرسبز آن ما را به شوق می آرود که روزی خوب در انتظارمان است.
این چشمه در حدود شش کیلومتری جنوب شهر رامیان و در دامنه کوه "پنهان خانه" اعجاز آفرینش خداوند را در شرق استان گلستان به نمایش گذاشته است. چشمه گل رامیان به صورت یک استخر طبیعی به طول ‪ 90‬متر و به عرض ‪ 80‬متر و به عمق ‪ 34‬تا ‪ 44‬متر و به روایتی به ‪ 80‬متر است که در ارتفاع ‪ 320‬متری از سطح دریا قرار دارد. این چشمه در 5 کیلومتری جنوب شهرستان رامیان و در 85 کیلومتری مرکز استان (گرگان) قرار دارد. از سه طرف به جنگل و از یک طرف به زمینهای زراعی متصل است. آب چشمه از کف زمین می جوشد. 
این اثر طبیعی بیضی شکل و طول آن 90 متر و عرض آن 80 متر و عمق آن بنا به گفته مردم تا حدود 80 متر و بر اساس کتب تاریخی 44 متر است. آب آن از محل خروج آب از استخر صاف و زلال و قابل استفاده کشاورزی است. متاسفانه با کشیدن یک راه تا لب چشمه و به لحاظ آسیب پذیر بودن خاک اطراف چشمه آثار ریزش هایی در اطراف چشمه مشاهده می شد ، به گو نه ای که ریشه برخی درختان کاملاٌ بیرون زده بود . 
بر اساس تحقیقات انجام شده این چشمه، از چشمه‌های آهکی است و آب آن از بخش داخلی جوشش دارد و سرریز این منبع آبی به رودخانه "قره‌چای" رامیان که یکی از شاخه‌های " گرگانرود" است، وارد می‌شود. در گل رامیان گونه‌های ماهیان شامل ماهی سفید رودخانه‌ای، سیاه‌ماهی و ماهی "آبر نوئیدز" را می‌توان در آن یافت.  عمده ماهیان گل، ماهی سفید رودخانه‌ای است و تغذیه این ماهی بیشتر از حشرات آبزی و نرم‌تنان است این گونه ماهی در این منطقه دارای ارزش صید ورزشی با قلاب است. پوشش گیاهی اطراف آن را درختان پهن برگ، بلوط، درختچه‌های ولیک پوشانده است و در نزدیکی این مجموعه دلپذیر و با اهمیت ذخیره‌گاه جنگلی "زربین" واقع شده است. 

تفرجگاهی بکر برای همه
چشمه گل رامیان با اندک توجه و بکارگیری امکانات خدماتی، رفاهی و آماده‌سازی مسیر می‌تواند به عنوان مرکزی برای جذب توریسم در نظر گرفته شود. رنگ این چشمه به دلیل عمق زیاد سبز تیره بسیار خوشرنگ و جالب است. این چشمه از قدیم یکی از مراکز تفرجگاهی شهرستان‌های اطراف مانند گنبد کاووس- رامیان- آزاد شهر و شهرهای خان ببین و علی آباد کتول و روستاهای منطقه است. حتی گردشگران و مسافرین از نقاط دوردست و در فصول گرم از این چشمه استفاده می کنند. این پدیده مهم می تواند به عنوان یک اثر طبیعی ملی به ثبت برسد و با دایر کردن امکانات لازم تمام ملاحظات زیست محیطی را در آن رعایت و آنرا تبدیل به یکی از مراکز جذب توریست کرد.
رودخانه رامیان در شرق این چشمه بستر پهن و سیل آبی وسیعی داشت که گویای سیل های پیشین بوده است . البته در زمان مشاهده این رودخانه کاملاٌ خشک بود.این رودخانه از ارتفاعات البرز غربی ( کوه لیرم - کوه خاک یا خاکسار و .. . ) سرچشمه گرفته و پس از عبور از شهر رامیان وارد دشت گرگان شده که بعد از قطع راه دلند به آزاد شهر ( شاه پسند ) در یک مسیر جنوب به شمال پیش رفته و بعد از اتصال به رود " حاجی کوچکی " نهایتاٌ به گرگان رود می پیوندد ، تا چشم کار می کند کوه است و بلندی!.زیبایی است و عظمت!آنقدر خودمان را در میان این کوههای سر به فلک کشیده بی کس می یابیم که پناه می بریم به خلق این عظمت و بزرگی.از خدا مدد می خواهیم و شکر زیبایی هایش را می کنیم.می دانیم که هر که باشیم حافظمان است و مراقبمان.دلمان نمی لرزد و پایمان سست نمی شود.می دانیم خدا با ماست و همه جا هوای ما را دارد.
ارتفاعات این محدوده در سال هایی نچندان دور از جنگل های باستانی بسیار با ارزش تشکیل می شده است که متاسفانه بیش از یک دهه است که توسط سازمان جنگلها و مراتع به شکل وسیعی درو شده و بجای آن عموماٌ درختان سوزنی برگ کاشته شده است . 
با همة این نا مهربانی ها یی که بر سر طبیعت این منطقه آمده ، گل رامیان را همچون نگین فیروزه ای می توان تصور کرد که بر دستان کبره بستة این منطقه درخشش شگفت انگیز خود را هنوز حفظ کرده است . امید واریم با کنترل تخریب های وسیع پیرامونی آن این نگین فیروزه ای برای تماشای نسل های آینده نیز باقی بماند !
چشمه ای در یک کیلومتری جاده تهران –مشهد
درباره این چشمه ،دانشنامه گلستان می‌نویسد : با توجه به اینکه گل رامیان از چشمه‌های آهکی است نمی‌توان برای آن عمق معین و مشخصی بیان کرد ولی مساحت تقریبی آن حدود پنج هزار و ‪ 658‬مترمربع است. این چشمه یک کیلومتر از جاده اصلی تهران به مشهد و مسیر زائران امام هشتم (ع) فاصله دارد و مکانی دیدنی برای رفع خستگی سفر است. 
از نظر مطالعات زمین شناسی و جغرافیایی طبیعی چشمه گل رامیان از جمله چاله‌های بیضی شکل است که نیمرخ آن شبیه یک طشت است و در نتیجه یک نقطه فرونشسته در سطح تشکیلات آهکی بوجود آمده است. 
از نظرموقعیت جغرافیایی نیز گفته می‌شود گل رامیان در مسیر جاده رامیان النگ در دامنه کوه تپه‌آرام ، قلعه ماران و رشته کوه خاکسار واقع شده و در حاشیه شرقی آن رودخانه قورچای با جهت جنوبی شمالی جریان دارد. همچنین قابل یادآوری است که ارتفاع گل رامیان از سطح دریای آزاد ‪320‬ متر اعلام شده است. پوشش گیاهی اطراف گل رامیان را درختان بلوط و درختچه‌های ولیک تشکیل می- دهد و همچنین این ناحیه به عنوان یکی از زیستگاهها و ذخیره‌گاههای درختان زربین (سروکوهی) است. 
دانشنامه گلستان به نقل از "محمد سعیدی" در کتاب تاریخ رامیان و فندرسک درباره چشمه گل رامیان می‌نویسد: رنگ آن کبود است و به همین جهت آن را کبوداستخر می‌گوید و از هیچ کجا آب وارد آن نمی‌شود و خود زاینده است و فقط یک مجرا برای خروج آب دارد. 
"معصومه غریب" نیز در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با "عنوان پهنه‌بندی خطر و مدیریت سیل حومه رامیان " می‌گوید :گل رامیان ازجمله چشمه‌های آرتزین و آهکی معروف حوزه رودخانه قورچای است که در بستر سازندهای آهکی شکل گرفته است. 

و پایان سفر

استان گلستان دارای چشمه‌های زیبای دیگری همچون "لال گالیکش، آب گرم زیارت گرگان، توسکاچشمه بندرگز، گلبرگ رامیان، سیدکلاته رامیان، چشمه آق سو کلاله، چشمه زاو کلاله و چشمه آبگرو دوزین است که هریک بخشی از دیدنیهای طبیعی استان را نشان می‌دهد.