نظام‌های سیاسی و انواع آن

در رابطه با انواع نظام های سیاسی در آسمونی در این مطلب توضیح خواهیم داد. اگرچه تقسیم بندی های مختلفی وجود دارد اما تعدادی از آنها را نام خواهیم برد.

هرکدام از آن ایدئولوژی های سیاسی نیازمند زمین و بستری برای اجرا و بروز داده شدن هستند. بنابراین در سیاست و اعمال قوانین و نظام و حکومت های سیاسی، معمولا باید واحدی وجود داشته باشد تا قلمرو انسانی را بتوان اندازه گرفت.

اشکال انسان شناسی در نظام های سیاسی دسته بندی های مختلفی دارد که به 3 دسته زیر تقسیم میشوند و هریک مجددا به چند دسته تقسیم میشوند:

1. نظام متمرکز نشده
1. باند: گروه های کوچک قومی که بزرگترین آنها شاید یک طایفه یا خانواده خویشاوند باشد و از این حد و مرز عبور نمیکند. معمولا تعدادی بیش از 30 یا 40 نفر ندارند.
2. قبیله: قبیله ها کمی بزرگتر از باندها و طایفه ها هستند. نهادهای اجتماعی دارند و رییس و بزرگان رهبری طایفه را به عهده میگیرند. ممکن است در هر قبیله باند های فرعی هم وجود داشته باشد.

2. نظام متمرکز شده
1. عشیره: یک واحد سیاسی خودمختار است که از چند روستا و جوامع تحت کنترل تشکیل شذه و ریاست خود را دارند. در عشیره ها تمرکز قدرت و نابرابری فراگیر وجود دارد، معمولا یک تبار یا خانواده از طبقه نخبگان بر کل عشیره حاکم میشود.

2. کشور: کشور یک قلمرو تعریف شده و حکومتی پایدار با قوانین اساسی مختص خود را دارد. میتواند با دیگر کشور ها ارتباط داشته باشد.

3. نظام فراملی
1. امپراطوری: امپراطوری ها مجموعه هایی گسترده هستند که از کشورها و جوامعی تحت یک حکومت واحد تشکیل شده اند. ساختار های دموکراتیک نیز از ساز و کارهای مورد علاقه امپراطوری هاست.
2. اتحادیه یا لیگ: این ها سازمان هایی در سطح جهان هستند، مثلا اتحادیه جماهیر شوروی یا اتحادیه اروپا. و یا حتی در دوران باستان، امپراطوری روم. هدفمند و در جستجوی ارزشهای مشترک هستند و از چند کشور که معمولا در کنار یکدیگر واقع هستند تشکیل میشود. دارای نشست ها و جلسات بسیار در یک مکان بی طرف است. اتحادیه و لیگ معمولا نژادهای مختلف دارند.

نظام سیاسی یا حکومتی چیست؟
نظام سیاسی نظامی است که به امور سیاسی و دولتی مجموعه ای مانند کشور میپردازد. یک نظام سیاسی از مجموعه ای از گروه های کوچکتر تشکیل شده که هریک دارای قدرت است و اداره کشور را راحت تر میکند. مرز یک نظام سیاسی را میتواند 4 موضوع مشخص کند: (شهروندان – قلمرو - جامعه شناسی نظام های سیاسی – مالکیت) هریک از اینها میتوانند تعیین کننده یک نظام سیاسی برای خویش باشند.

شیوه های حکومت
شیوه های حکومت سیاسی به 3 دسته اصلی تقسیم میشود:

• ساختار قدرت
  ساختار قدرت به چند بخش دیگر تقسیم میشود که به شرح ذیل است:
  - کنفدراسیون
  - فدرال
  - جمهوری فدرال
  - هژمونی
  - امپراتوری
  -حکومت متمرکز
• منبع قدرت
  - دموکراسی (مستقیم، نیابتی، لیبرال، سوسیال یا شبه دموکراسی میتواند باشد.)
  - الیگارشی (نخبه سالاری، دیکتاتوری نظامی، خونتا، زرسالاری، سربازسالاری، تیموکراسی، حاکمیت دینی، کریتارشی، حزب‎‌سالاری)
  - اقتدارگرایی (آنارشیسم، آتوکراسی، مینارشیسم)
• نظریه قدرت
  - جمهوری-پادشاهی (پادشاهی مشروطه، پادشاهی مطلقه، پادشاهی قانونگرا، پادشاهی انتخابی، جمهوری ریاستی، جمهوری پارلمانی)

اغلب نظام های سیاسی میتوانند حاکمیت های تک نفره (رهبری) یا حاکمیت گروهی داشته باشد. اما برخی نظام های سیاسی نیز حاکمیت همگانی دارند که به آن دموکراسی گفته میشود.

دموکراسی چیست؟
دموکراسی واژه ای است، برگرفته از واژه های یونانی دموس، به معنی مردم و کراسیا، به معنی قدرت. دموس در زبان یونانی به معنی جمع روستاییان بوده است و از این رو هر واحد روستایی را در آتن و ساکنان آن را می نامیدند. در دموکراسی امروزی، کل جامعه گوناگونی اندیشه و باورها را تحمل می کند و درعین حال در جستجوی تحقق حداقل رفاه برای همگان است و دست به دست شدن قدرت دولتی از راههای مسالمت آمیز و بی خشونت یا با کم ترین خشونت، از مهمترین دستاوردهای دموکراسی است.

انواع دموکراسی، دموکراسی مدرن، دموکراسی مسیحی و دموکراسی توده ای است.

به طور کلی میتوان گفت که نظام سیاسی ایران در تاریخ خود به دو دسته کلی تقسیم شده است که شامل موارد زیر هستند:

نظام سیاسی دینی نیز در میان دسته بندی های نظام های سیاسی و حکومتی وجود دارد که در آن یک آیت‌الله یا رهبر حکومت را به عهده دارد. ایران نیز پس از انقلاب اسلامی 1357 ، دارای چنین حکومتی بوده است.

نظام سلطنت نوعی دیگر از نظام سیاسی است که همانطور که از نام آن برمیاید ، حکومت یک کشور بر عهده یک شاه است که مشاورین خود را نیز در دربار دارد. اما الزامی در رعایت ضوابط دینی در این نظام وجود ندارد.