معرفی گربه نژاد پرشین

یکی از معروف ترین نژادهای گربه، نژاد پرشین است که ویژگی های خاصی دارد. برای آشنایی با این نژاد گربه این بخش آسمونی را بخوانید چرا که به معرفی گربه نژاد پرشین می پردازیم.

معرفی گربه نژاد پرشین

گربه ایرانی یا پرشین کت یکی از کهن‌ترین و مشهورترین و بهترین نژادهای گربه است. نخستین اشاره مستند به گربه ایرانی مربوط به نامه‌ای از پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی است که در 20 ژوئن 1620 در اصفهان نوشته شده‌است. این گربه‌ها از حدود سده 16 میلادی به اروپا وارد شدند و امروزه به عنوان حیوان خانگی لوکسی نگهداری می‌شوند.

در سال 2015، این نوع گربه در فهرست محبوب‌ترین گونه‌ها در آمریکا، در جایگاه دوم قرار گرفت. جایگاه اول مربوط به Exotic Shorthair بود.

گربهٔ ایرانی یکی از نمادهای فرهنگی ایران در بین جهانیان است اما در بین مردم معاصر ایران کمتر شناخته شده ولی جز بهترین گربه‌ها برای نگهداری شناخته شده‌است.

نام گربه نژاد پرشین

گربه ایرانی در سطح جهانی با نام Persian Cat (یا نام‌های معادل آن در دیگر زبان‌ها) شناخته شده‌است. این نام اشاره به نام تاریخی ایران در زبان‌های خارجی (Persia و نظایر آن) دارد. همچنین در انگلستان این گربه مو بلند یا موبلند ایرانی نامیده می‌شود.

محبوبیت گربه نژاد پرشین

تصاویر گربه‌های ایرانی در بسیاری از فیلم‌ها، کتابهای علمی و تاریخی، نقاشی‌ها، عکس‌ها و حتی تمبرهای باخترزمین دیده می‌شود. تمبرهای پستی فراوانی در کشورهای مختلف مثل روسیه، مجارستان، کنگو، جمهوری آذربایجان، جمهوری چک با تصویر گربه‌های ایرانی به چاپ رسیده‌است. آرم موزه الماس در آمستردام هم یک گربه ایرانی سپید است که تاجی از الماس بر سر گذاشته‌است.

در بریتانیا اما روند محبوبیت گربه ایرانی به مرور پایین آمده و از رتبه نخست در سال 1988 به رتبه پنجم در سال 2008 رسیده‌است. این داده‌ها البته مربوط به گربه‌های ثبت شده و شناسنامه‌دار هستند.

در ایران کمتر کسی از شهرت جهانی گربه‌های ایرانی با خبر است. حتی عبارت Persian Cats در هیچ‌یک از کتاب‌های درس زبان انگلیسی مدارس دیده نمی‌شود و این عبارت که در فرهنگ و دانشنامه‌های جهان ثبت شده، در داخل ایران برای بسیاری ناآشنا است.

ویژگی‌های گربه نژاد پرشین

هیچ گربه وحشی مو بلندی وجود ندارد و به‌گونه‌ای ویژه، این یک جهش ژنتیکی در گربه‌های اهلی معمولی است که تحت تأثیر آب و هوای سرد ایران در نسل‌های بعد پایدار شده‌است. در گذشته تصور می‌شد این گربه از نسل گربه‌های وحشی آفریقایی باشد اما این نظریه امروزه رد شده‌است. البته ظاهر کنونی این گربه حاصل صدها سال نژاد پروری اروپاییان است. در واقع نسل کنونی این گربه‌ها بسیار زیباتر از نسل گذشته آنهاست.

یک گربه ایرانی اصیل موهایی پر پشت دارد. دارای پاهایی کوتاه یک سر بزرگ و پهن همراه با گوش‌ها و چشم‌هایی جدا و دور از هم و یک دهان کوچک است. چشم‌های آنها بسیار حساس است.

عمر این گربه حدود 10 سال است، اما در شرایط خوب تا 19 سال هم می‌رسد. رنگ چشمانشان آبی یا نارنجی یا دو رنگ است، در گربه‌های کاملاً سفید با چشمان آبی (معروف به آلبینو یا زال) امکان ناشنوایی بیشتر از دیگر آنها وجود دارد.

پیشینه گربه نژاد پرشین

پیشینه گربه ایرانی در حقیقت تاریخچه همه نژادهای مو بلند است، زیرا تقریباً با اطمینان می‌توان گفت که تمام گونه‌های مو بلند از نژادهای ایرانی پدید آمده‌اند. البته نژاد Balinese (سیامی مو بلند) و نژادها سومالی (Abyssinian مو بلند) دو استثنا بر این مدعا هستند. تصور می‌شود این نژادها از جهش یک نژاد مو بلند مستقل به وجود آمده باشند.

این که نخستین گربه‌های ایرانی چه زمانی و در کجا پیدا شده‌اند، روشن نیست. با این حال شهرت و افتخار آنها به‌طور کلی نصیب ایران (Persia) شده‌است. گربه‌های مو بلند از حدود سده 16 میلادی و حتی زودتر دیده شده‌اند و این در زمانی بوده‌است که نخستین گربه‌های از این نوع به اروپا راه یافته‌اند. هیچ گربه‌ای از نژادهای وحشی وجود ندارند که موهای بلند داشته باشند، بنابراین باید پذیرفت که این ویژگی از یک جهش در گربه‌های مو کوتاه که شاید از مصر بوده‌اند ایجاد شده‌است. آب و هوای سردتر زمستانی ایران بقاء نسل فنوتیپ حاصل از چنین جهشی را امکان‌پذیر کرده‌است.

از زمان پدید آمدن این گربه‌ها علاقه زیادی در بین دوستداران گربه برای نگهداری آنها ایجاد شد. این علاقه باعث شد که این گربه‌ها ارزش بیشتری نسبت به خویشاوندان مو کوتاه خود پیدا کنند.

پنداشته می‌شود گربه‌های خانگی به نام علمی Felis Catus، از گربه جنگلی Felis Chaus یا گربه وحشی آفریقایی، Felis Lybica گرفته شده باشند. این‌گونه، به گفته بعضی از جانور شناسان نوع ویژه‌ای از گربه وحشی اروپایی، Felis Sylvestris تلقی می‌شوند. اگر این نظر درست باشد، گربه خانگی با نام دیگری یعنی Felis Sylvestris Catus، نامگذاری خواهد شد.

گربه نژاد پرشین گربه‌های اصیل ایرانی

گربه‌های اصیل ایرانی امروزی، از نظر طول موها، رنگ و آناتومی از شباهت کمتری نسبت به همنوعان نخستین خود برخوردارند. این پدیده حاصل سالها کوشش پی‌گیر در جفت کشی انتخابی این موجودات است. گربه‌های مو بلند از ایران به اروپا، به‌ویژه فرانسه، جایی که مورد توجه زیاد مردم قرار می‌گرفتند، برده می‌شدند.

طبیعی‌دان فرانسوی Comet de Buffon کتاب Historie Naturelle خود را در سال 1756 میلادی نوشت. او در کتاب خود، به متنی از سدهٔ 16 میلادی که به وسیله یک جهانگرد ایتالیایی به نام Pierto della vella نوشته شده، اشاره کرده‌است. این جهانگرد، گربه‌های مو بلند آن روز را توصیف کرده و بر این نکته تأکید نموده که آنها از منطقه‌ای در شمال ایران به نام خراسان آمده‌اند. او گفته آنها نژادی هستند با موهای بلند، نرم و شبیه ابریشم، مخصوصاً در قسمت دم. او همچنین آنها را به رنگ یک دست خاکستری تشریح کرده‌است که در بخش سر، کمی تیره‌تر بودند. از ویژگی دیگر این گربه‌ها، اهلی بودن آنها بوده‌است. Buffon ذکر کرده که جدا از رنگ، این نژاد دقیقاً مشابه نژادهایی بوده که در فرانسه Angora شناخته می‌شود.

نژاد Angora نژادی بوده که در زمانهای کهن‌تر به سفیدی رنگ مشهور بوده‌است، ولی در واقعیت آنها رنگ‌های مختلفی داشته‌اند. با این حال رنگ سفید آنها که نزد اشراف‌زاده‌های فرانسوی و اروپایی نگهداری می‌شدند، از محبوبیت بیشتری برخوردار بوده‌است. نژاد Angora بومی کشور ترکیه بوده‌است. دیپلمات پرآوازه فرانسوی کاردینال ریشلیو که در سال 1642 میلادی از دنیا رفت، از دوستداران فوق‌العاده گربه‌ها بوده‌است. شگفت این که او درست در زمانی می‌زیست که کلیسا خود از بزرگترین دشمنان گربه‌ها بوده و به دستور آنها، گربه‌ها را از بالای برج‌ها پایین می‌انداختند، می‌سوزاندن و از راه‌های مختلف با بی رحمی با آنان رفتار می‌کردند. Richelieu صاحب یک Chat Angora به نان Lucifer به رنگ سیاه بوده‌است. به نظر می‌رسد که در آن روزگار بیشتر موضوع این بوده که چه کسی صاحب گربه‌است. در واقع وضعیت صاحب گربه تعیین‌کننده این موضوع بوده که آیا گربه‌ها دارای روحی پاک، یا همنشین و هم قدم شیطان اند.

به همین ترتیب شاید می‌بینید در اروپا در قرن 19 میلادی، گربه‌های مو بلند را بنابر میل صاحبان آنها گربه ایرانی یا Angora می‌نامیدند و این حقیقت که تفاوت‌های کوچکی چه از نظر موها و چه استخوان بندی بین این دو نزاد شبیه به هم ولی مختلف وجود داشته، مورد توجه واقع نشده‌است. Harrison Weir انگلیسی که از او به عنوان پدر نگهداری از گربه‌های خانگی یاد می‌شود، در اواخر قرن 19 میلادی گفته که گربه‌ای دو رگه زیادی به عنوان نژاد روسی، Angoran یا نژادهای ایرانی به فروش می‌رسیدند که این نکته به روشنی نشان می‌دهد که او به تفاوت میان گونه‌های ایرانی و Angoran واقف بوده‌است. مشاهده تابلوهای نقاشی از گربه‌هایی که به همراه صاحبان خود در طول قرن 18 میلادی به تصویر کشیده شده‌اند، تصویر واضحی از ظاهر گونه اصیل گربه ایرانی به ما می‌دهد و آنها خیلی شبیه Angoraهای امروزی بوده‌اند. این بدین معنی است که آنها یک سر عادی گربه مانند با پوزه‌ای که به‌طور آشکار گُوه مانند است، دارند. آنها استخوان بندی خوبی داشتند ولی نه خیلی حجیم. موها خیلی بلند و ابریشمی، نه بیش از اندازه فشرده و نه پشم مانند بوده‌اند. در سال 1968 میلادی Chas Ross گفته جالبی را در کتاب Book Of Cats راجع به گربه‌های ایرانی ذکر می‌کند. با وجود این که او همانند ژرژ-لوئی لکرک کنت دو بوفون که در 100 سال قبل از خود رنگ گربه‌های ایرانی را خاکستری می‌دانسته، ولی بر این نکته نیز تأکید می‌کرده که نژاد گربه ایرانی موهای بسیار بلند و ابریشمی، شاید بیش از نژاد Angora داشته‌اند. او ادامه می‌دهد آنها بی‌اندازه آرام و ملایم از لحاظ رفتاری بوده و احتمالاً یکی از زیباترین این‌گونه بوده‌اند. به نظر می‌رسد که در آن دوران رنگ آنها، نه استخوان بندی آنها معیار اصلی افتراق بین گربه‌های اصیل ایرانی و گربه Angoran بوده‌است. در هر صورت در آن زمان هیچ انجمنی برای گربه‌ها، هیچ کتابی برای جفت انداختن آنها و هیچ شجره نامه‌ای برای ارزشیابی آنها وجود نداشته‌است. اگر شخصی ادعا می‌کرده که دارای یک گربه ایرانی یا Angoran است، هیچ‌کسی واقعاً نمی‌توانست خلاف ادعای او را ثابت کند (غیر از طریق رنگ آنها)، زیرا هیچ استاندارد و هیچ راهی برای نفی چنین گفته‌ای وجود نداشته‌است.

گربه نژاد پرشین صورت تخت (peke-face)

در سال 1950 یک جهش ژنتیکی ناگهانی باعث به وجود آمدن گربه‌های پرشین صورت تخت به وجود آمد، نام آنها گرفته شده از سگهای پکینیز (Pekingese dog) می‌باشد. این نژاد مورد پذیرش CFA بود اما به علت مشکلات جدی سلامتی از شدت توجه به آن کاسته شد. اما با وجود این پرورش دهندگان بسیار او را دوست داشته و مجدد شروع به پرورش و تولید پرشین‌های صورت تخت نموده‌اند. پس از تغییرات ظاهری ای که گربه‌های پرشین داشتند، پرورش دهندگان تصمیم به ایجاد شورایی گرفتند تا در آن به این نتیجه برسند که یک پرشین باید دارای چه مشخصاتی باشد. در نهایت آنها به این تفاهم رسیدند که یک پرشین باید دارای سری گرد و بزرگ، چشمان درشت و گرد باشد و همچنین پوزهٔ کوچک که قسمت بالایی چرمی آن بالاتر از خط زیر چشمها قرار بگیرد، پاهایی با استخوان بندی درست و کوتاه، سینه‌ای پهن و صورتی کاملاً گرد باشد، هر چیزی که در یک پرشین ایدئال وجود دارد باید گرد باشد!

گربه نژاد پرشین هیمالین

در 1950، نژاد سیامی با نژاد پرشین جفت خورده شدند تا نژادی به وجود بیاید که ظاهر پرشین را داشت اما از نظر رنگبندی به سیامی‌ها شباهت داشت، این نژاد را با توجه به دیگر حیوانات دارای لک‌های رنگی مانند خرگوش‌های هیمالین، " هیمالین نامیدند. در انگلستان این نژاد به نام موبلند لکه رنگی (color point longhair) به ثبت رسیده‌است. در آمریکا تا سال 1984 هیمالین‌ها نژاد جداگانه‌ای شناخته می‌شدند اما از آن زمان به بعد CFA آنها را با نژاد پرشین یکی دانست. البته بسیاری از پرورش دهندگان از یکی دانستن چنین نژاد «دورگه» ای با پرشین‌های «خالص» ناخشنود بودند. همچنین CFA با مشخص کردن شمارهٔ رجیستری مشخص برای هیمالین‌ها پرورش دهندگان را قادر ساخت تا بتوانند با نگاه کردن به شمارهٔ رجیستری یک گربه متوجه شوند که آیا او رگه‌ای از هیمالین دارد و آیا ممکن است در آینده نقش و نگارهای یک هیمالین در نسل‌های بعدی ظاهر شود. گربه‌های هیمالین با شماره رجیستری‌های شناخته می‌شوند که با عدد 3 شروع می‌شود و حامل لکه‌های رنگی (CPC) یا سری 3000ای‌ها نامیده می‌شوند.

گربه نژاد پرشین اگزاتیک موکوتاه

در اواخر 1950 گربه‌های پرشینی که از آمیزش پنهانی با آمریکایی‌های مو کوتاه (ASH) توسط پرورش دهندگان به وجود آمده بودند در رینگ‌های نمایش بسیار محبوب بودند اما باعث بسیاری از پرورش دهندگان از به وجود آمدن دورگه‌ها شده بودند. یکی از پرورش‌دهندگانی که موفق شده بود قابلیت‌های این آمیزش (پرشین + موکوتاه آمریکایی) را به خوبی نشان دهند موفق به کسب نظر موافق CFA برای به رسمیت شناخته شدن این نژاد در سال 1966 تحت عنوان «اگزاتیک موکوتاه» شد. این نژاد ریخت بدنی خود را مدیون نژاد پرشین است و همچنین موهای کوتاهش را از موکوتاه آمریکایی به ارٍث برده‌است. همچنین با این انتقال ژن‌ها مقداری از مشکلات پرشین و البته تنبلی ذاتی او را نیز به دست آورده‌است. از جایی که این نژاد بهرحال ژن مو بند را هم دارا می‌باشد از آمیزش دو اگزاتیک موکوتاه 25 درصد امکان به وجود آمدن فرزندی موبلند وجود دارد. اما متأسفانه این فرزندان به وجود آمده از طرف CFA به عنوان پرشین پذیرفته شده نمی‌باشند؛ اما اتحادیهٔ گربهٔ جهانی آنها را به عنوان پرشین می‌پذیرد. دیگر نهادها آنها را به عنوان نژاد جدا شدهٔ اگزاتیک‌های موبلند می‌شناسند.

گربه نژاد پرشین عروسکی یا فنجانی

بعضی از پرورش دهندگان اقدام به تولید پرشین‌هایی با قامت و ظاهری کوچکتر از پرشین‌های معمولی نمودند که تحت عنوان «عروسکی» یا «فنجانی» (گرفته شده از اسم سگهای مشابه) یا «سایز کف دستی»، «جیبی»، «کوچک (مینی)» و "پیکسی (pixie) شناخته مشوند. بسیاری از پرورش‌دهندگان آنها را به عنوان یک نژاد جداگانه به رسمیت نمی‌شناسند.

گربه نژاد پرشین چینچیلا

در آمریکا کوشش شد که پرشین‌های نقره‌ای (silver) را به عنوان نژاد جداگانه‌ای به ثبت برسانند اما این تصمیم موفقیت‌آمیز نبود. در CFA پرشین‌های نقره‌ای و طلایی به‌طور مشخص به نقره‌ای چین چیلا، نقره‌ای سایه‌ای، طلایی چین چیلا و طلایی سایه‌ای در نمایش‌های گربه تقسیم و معرفی می‌شوند. در آفریقا جنوبی این فعالیت بیشتر به موفقیت رسید و شورای گربهٔ آفریقای جنوبی 5 گونه از چین چیلاها را به عنوان «چین چیلای موبلند» به رسمیت شناخت. چین چیلاهای موبلند دارای پوزه‌ای به مراتب کشیده تر، تنفسی آسان‌تر و اشک چشم کمتری نسبت به پرشین‌ها می‌باشند. آنها دارای پوششی با بازتان دوگانهٔ مات و شفاف می‌باشند که وقتی با پرشین‌های دیگر آمیخته می‌شوند این خاصیت از بین می‌رود. همچنین آمیزش ممکن است باعث از دست رفتن خط لب و پوزه هم باشد که در استانداردهای چین چیلا (Chinchilla) ایجاد مشکل می‌کند. یکی از امتیازهای این نژاد داشتن رنگ چشمان سبز آبی یا سبز و در بچه گربه‌ها آبی و بنفش آبی می‌باشد.

رفتار گربه نژاد پرشین

این گربه‌های ناز و دوست داشتنی غالباً گربه‌های تنبلی هستند و دوست دارند که در جایی بنشینند و دراز بکشند. آنها بسیار اهلی و آرام بوده و همان‌طور که اشاره شد تنبل هستند.