7 خرداد، افتتاح اولین دوره مجلس شورای اسلامی (1359 ش)

روز هفتم خرداد، یادآور هفتم خرداد ماه 1359 شمسی است که این روز اولین دوره مجلس شورای اسلامی افتتاح شد.

هفتم خرداد روز قانون و آغاز هفته مجلس است. انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی در فاصله یکسال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در 24 اسفند 1358 برگزار شد و ملت در این انتخابات با شرکت حدود 11 میلیون نفر به نمایندگان خود رأی دادند.

پس از تصویب اعتبارنامه‌ها و رد اعتبارنامه 12 نفر چون رحمان دادمان، خسرو قشقایی،حسن بهروزیه، احمد مدنی و ابوالقاسم حسینجانی انتخاب هیئت رئیسه دایم صورت گرفت و اکبر هاشمی رفسنجانی عهده‌دار ریاست مجلس شد و نائب رئیسان سید اکبر پرورش، سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها، حبیب‌الله عسگراولادی، محمد یزدی، سید محمد خامنه‌ای بودند.

انتخابات اولین دوره مجلس شورای ملی، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با آزادی بیشتر در انتخابات برگزار گردید و گروه‌هایی به غیر حزب جمهوری اسلامی، نهضت آزادی ایران و جنبش مسلمانان مبارز نیز موفق به راهیابی به مجلس اول شدند.

بدین ترتیب با برگزاری مرحله دوم و انتخابات میاندوره‌ای مجموعا 263 نماینده به مجلس راه یافتند. با انتخاب نمایندگان، اولین دوره مجلس شورای اسلامی در سالروز ولادت امیرالمؤمنین علی (ع) در سیزدهم رجب 1400 ه . ق برابر هفتم خرداد 1359 در میان شور و شوق عمومی وصف ناپذیری رسما افتتاح شد.

اما پس از آن در برگزاری انتخابات، محدودیت‌هایی ایجاد شد. مرتضی الویری از نمایندگان مجلس اول می‌گوید: نام مجلس اول با محتوای آن همخوانی داشت. مجلس اول در مواردی مانند نحوه برگزاری انتخابات، حضور نیروهای برآمده از انقلاب اول و مواجهه با حوادث کلیدی انقلاب، اول بود… مجلس اول مجلسی بود که اثری از نظارت استصوابی و غربال‌کردن کاندیداها وجود نداشت.

امام خمینی در پیام خود به مناسبت افتتاح مجلس فرمودند:

 شما دوستان محترم، نماینده ملتی هستید که جز به اسلام بزرگ و عدالت الهی اسلامی فکر نمی‌کند و انتخاب شما برای پیاده نمودن عدالت اسلامی است که در طول سلطنت ظالمانه و غاصبانه رژیم شاهنشاهی از آن محروم بودند.

مجلس در نظام اسلامی جایگاه بسیار مهمی دارد چنانکه حضرت امام (ره) را «‌خانه ملت » و «‌در رأس همه امور »‌ می‌دانستند. مجلس شورای اسلامی وظیفه و اختیار تصویب قوانین و برنامه‌های مورد نیاز کشور را در چارچوب احکام و ضوابط اسلام دارد. همچنین همه عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها ، قراردادها و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی باید به تصویب مجلس برسد. در بعد نظارتی نیز مجلس اختیارات زیادی دارد از جمله رأی اعتماد به دولت، حق سؤال و استیضاح از اعضای هیأت دولت و نیز تحقیق و تفحص از دستگاه‌های حکومتی از جمله مهمترین این اختیارات است.

مجلس اول آزادترین مجلسی است که بعد از انقلاب شکل گرفت. در یک مقطعی عزت‌الله سحابی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس و آقای بیت‌اوشانا نماینده اقلیت‌های مذهبی، رئیس کمیسیون بهداشت بود.