چرا مردم در محرم عزاداری می کنند ؟
در مقطعی از تاریخ زندگانی بشر ، حادثه‌ای بزرگ وحماسه‌ای شورانگیز اتفاق‌افتاد ، که سبب تأثیرهای فراوانی در زمان خود ، همین طور تا عصر حاضر گردید.
امام حسین علیه السلام با هدف اصلاح ، دگرگونی ونوسازی در تمام ابعاد شخصی واجتماعی گام برداشت؛ راه و روش و منش آن حضرت نیز تفسیر کننده اهتمام و تلاش‌ایشان برای ماندگاری دین ناب ، در طول تاریخ است ، حماسه بزرگ کربلا تبلور یک‌حرکت اصلاحی است که امام آن را برای یک دگرگونی عظیم آفرید ، حرکتی که سبب‌تداوم آیین پیامبر صلی الله علیه و آله در طول تاریخ بشر گشت.
اما قبل از تحقق حماسه عاشورا ، پیامبران ، به ویژه خاتم آنان صلی الله علیه و آله وامام علی علیه السلام وسپس وقوع آن ، همه امامان : و تمامی بازماندگان حادثه عاشورا ، بر آن امام همام‌گریه کردند و پیوسته به یادش مجالس عزا و سوگواری برپا نمودند. اکنون این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که فلسفه عزاداری و اشک ریختن چیست؟ چرارسول‌خدا صلی الله علیه و آله و امامان معصوم در سوگ شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش‌می‌گریستند؟ و چرا مسلمانان ، به ویژه شیعیان در ماه‌های محرم و صفر بلکه در ایام سال‌مراسم عزاداری برپا می‌کنند؟
نکته دیگری که در این مطلب آسمونی مورد تحقیق و بررسی قرار خواهد گرفت این‌است که چگونه محرم و صفر سبب احیای توحید و دین خدا می‌گردد؟ و این مراسم‌عزاداری برای سالار شهیدان ، در سایه چه اندیشه‌ای سبب استحکام دینداران در عمل به‌موازین شرعی و ره یافتی به حکمت و اهداف قیام عاشورایی حسین بن علی و همه‌یارانش می‌شود؟
پس از بیان شواهد تاریخی و روایی و بررسی تأثیرات اجتماعی عزاداری به این‌نکته خواهیم رسید که همان گونه که حادثه عاشورا نقش تعیین کننده‌ای در روشن شدن‌راه هدایت مردم داشته است ، بزرگداشت و یادآوری آن خاطره جاوید موجب می‌گردد که‌جامعه بشری به ویژه اسلامی در الگو پذیری از آن راهیان نور بکوشند و جامعه از برکات وثمرات فردی و اجتماعی آن بهره‌مند گردند.
چرا باید حادثه عاشورا را گرامی بداریم؟
چرا باید بعد از گذشت نزدیک به چهارده قرن ، یاد آن حماسه غم‌انگیز را زنده نگه‌داریم و مراسمی برای آن برپا کنیم؟
هر انسانی به سادگی در می‌یابد که حوادث گذشته هر جامعه و آیینی می‌تواند درسرنوشت و آینده آن آثار عظیمی داشته باشد. بسیاری از حوادث که در جای خود دارای‌آثار و برکاتی غیر قابل انکار بوده‌اند ، می‌توانند با بازنگری و بازسازی مراتب و اهداف آن رادوباره در جامعه بیابند.
در همه جوامع بشری مرسوم است که از حوادث گذشته خود یاد می‌کنند؛ و به آن‌هااحترام می‌گذارند ، بلکه عقلای عالم برای بزرگداشت دانشمندان و مخترعان و قهرمانان‌ملی و دینی خود آیین‌های بزرگداشتی منظور می‌نمایند ، این کار بر اساس یکی ازمقدس‌ترین خواسته‌های فطری که از آن به حس‌ّ حق‌شناسی تعبیر می‌شود ، رخ می‌دهد.
افزون بر این ، گاهی یاد آن خاطره‌ها ، همانند تجدید واقعی آنها سبب تأثیری‌همانند وقوع آن ، می‌شود ، بنابراین هدف از عزاداری‌ها و مراسم حماسه عاشورا ، احیای‌فلسفه عاشورا و استمرار بخشیدن به قیام خونین امام حسین علیه السلام است.
در نتیجه گرامی‌داشتن عاشورا و عزاداری در طول تاریخ دارای اثرهای مفید و ارزشمندی بوده است ازجمله :
1 - احیا و زنده داشتن نهضت عاشورا موجب زنده نگه داشتن و ترویج دائمی‌مکتب قیام و انقلاب در برابر طاغوت هاست و تربیت کننده و پرورش دهنده روح حماسه‌و ایثار است.
2 - عزاداری نوعی پیوند محکم عاطفی با مظلوم انقلاب‌گر و اعتراض به ستمگراست و به تعبیر استاد شهید مطهری : « گریه بر شهید شرکت در حماسه اوست. »
3 - زنده نگه داشتن عاشورا سبب می‌شود گذشت قرون نتواند میان پیوند روحی‌جامعه و مکتب ، جدایی ایجاد نماید ، و سبب می‌شود ، امت اسلام از تأثیرات و انحرافات‌دشمنان در امان باشند و مکتب را در پیچ و خم روزگار از تصرف‌ها و بدعت‌ها محافظت‌نماید و از همین رو است که استعمارگران برای نابودی ملت‌های اسلامی می‌کوشند تارابطه آنان را با تاریخ پر افتخار صدر اسلام قطع نمایند تا با ایجاد خلا ، زمینه القای‌فرهنگ خود را فراهم آورند.
آنچه تاکنون به قلم آمد ، گوشه‌ای از آثار اجتماعی عزاداری بر امامان : به ویژه‌سیدالشهدا است.
فلسفه‌های سازنده و تربیتی بسیاری دارد که برخی از آنها عبارتند از :
1 - الهام روح انقلاب ، آزادگی ، شهادت‌طلبی ، ایثار و حقیقت جویی؛
2 - پیوند عمیق عاطفی بین امت و الگوهای راستین؛
3 - آشنایی توده‌های مردم با معارف دینی؛
4 - پالایش روح و تزکیه نفس.
ضرورت برگزاری مجالس حسینی
در سخنان نورانی امامان معصوم تأکید زیادی برای تشکیل مجالس دینی‌شده است .
پیامبر صلی الله علیه و آله می‌فرماید :
« علیکم بمجالس الذکر. » بر شما لازم است که‌مجالس دینی را تشکیل دهید و در آنها شرکت کنید و در جای دیگر می‌فرماید : « ارتعواریاض الجنه قالوا : یا رسول اللّه ما ریاض الجنّه قال : مجالس الذکر. » هرگاه به‌باغ‌های بهشت برخورد کردید ، در آن حاضر شوید. سؤال کردند که باغ‌های بهشت‌چیست؟
فرمود : مجالس ذکر و اجتماعاتی که در آنها یاد خدا و اهل بیت و امام حسین زنده شود.
امام رضا علیه السلام نیز فرمودند : « من جلس مجلسا یحیی فیه امرنا لم یمت قلبه یوم‌یموت القلوب. » هر کسی که در مجلسی شرکت کند که امر ما در آن زنده می‌شود ، دلش‌در آن روزی که دل‌ها مرده است ، نمی‌میرد.
امام خمینی در این باره می‌فرماید :
« الان هزار و چهارصد سال است که این منبرها ، با این روضه‌ها و با این‌مصیبت‌ها و با این سینه زنی‌ها ما را حفظ کرده‌اند. »
با توجه به آنچه بیان شد ، ضرورت برگزاری مجالس سوگواری روشن است. دلالت‌آمیزتر از آنچه بیان شد.
فواید این مجالس است :
هدایت مردم
رسالت تمامی پیامبران الهی هدایت مردم است. هدایت با حرکت دادن انسان ازظلمات به سوی نور و از جهل به علم انجام می‌پذیرد. از سوی دیگر عقل انسان به‌تنهایی نمی‌تواند هدایتگر او باشد. عقل می‌تواند نگرش انسان را قوی سازد ، اما جهت وسوی نگرش و بسیاری از مسائل دینی و حقیقی جهان اگر چه مخالف عقل نیست ، درحیطه و حوزه ادراک عقلی نیز نیست. این سوی و جهت نگرش و همچنین تأکید برادراکات عقلی توسط پیامبران الهی صورت می‌پذیرد.
قیام امام حسین علیه السلام به منظور جهت دادن به مردم صورت گرفت ، زیرا وقتی‌مشاهده کرد که مردم در هیاهوی تبلیغاتی دشمنان و حاکمان فاسق دچار سرگردانی‌شده‌اند ، حاضر شد خون خود را در راه خدا بدهد تا مردم از حیرت ضلالت و گمراهی به‌سوی حقیقت نور هدایت شوند.
مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام نیز همین رسالت را ، دارا هستند که در جهانی‌که نظام‌های سرمایه داری ، با ترویج فرهنگ خویش دست و پای انسان‌ها را با غل وزنجیرِ شهوت و هواهای نفسانی بسته است ، و سبب خلا معنویت در زندگی امروز انسان‌شده مجالس حسینی باعث بیداری و رهایی انسان از قید شهوت‌ها گردد. آنچه در این‌مجالس رخ می‌دهد ، چیزی جز معنویت و جلا دادن به روح‌های خسته نیست.
شناساندن انسان کامل
آنچه بیشتر در مجالس حسینی یاد می‌شود اوصاف و صفات و اهداف قیام آن‌حضرت است. از این رو مخاطب این مجالس در می‌یابد که حسین انسان کامل ووارسته‌ای است که نه به سبب هوای نفس و یا از روی لهو و لعب ، بلکه برای اصلاح امت وانسانیت جان خود را در طبق اخلاص گذاشت. بدین سان یادآوری آن حضرت و یارانش‌سبب الگوسازی برای انسان‌هایی می‌شود که سرگذشت او را می‌شنوند.
اگر مجالس عزاداری به صورت صحیح برگزار شود ، سبب می‌گردد که الگوهای‌ناب از الگوهای بی‌ارزش شناخته شود و به گونه‌ای موجب استحکام ارزش‌های الهی درجامعه گردد ، بنابراین خاطره امام و یاوران باوفایش تکرار تاریخ را متذکر می‌شود ووفاداری و شناخت و الگو قرار دادن انسان کامل ، پیامد این مجالس است.
ایجاد معنویت در جامعه
مهمترین اثری که بر برگزاری مجالس عزاداری مترتب است ، این است که جامعه‌انسانی که در پی مشکلات خویش از معنویت و صفای باطن دور گشته است ، لااقل برای‌مدتی حال و هوای دیگری بیابد و شیعیان در مدتی از زمان در جوی از معنویت و صفا قرارمی‌گیرند و سبب زنده سازی و احیای دل و تقویت ترس و امید به رحمت الهی می‌گردد تادر پی آن جامعه به سوی اصلاح و سازندگی معنوی و مادی ناب به پیش رود.
بنابراین‌آنان که به درستی و با خلوص نیت به عزاداری می‌پردازند ، پس از گذشت و تکرار این‌معنویات ، شخصیتی خدایی پیدا می‌کنند و بینش و معنویت آنان رشدی غیر قابل انکار ، پیدا خواهد کرد.
کنجکاوی جوانان و نوجوانان درباره برگزاری این مراسم ، و دریافتن آنان ، دلیل‌برگزاری مراسم سوگواری و در نتیجه رسیدن به اهداف امام حسین علیه السلام و شناخت‌شخصیت آن حضرت ، بدون اراده ، تأثیری عمیق در دل خواهد گذاشت.
8 سال پیش
عالیییییییییییییییییییی