جاذبه های گردشگری استان بوشهر

درباره استان بوشهر

استان بوشهر از شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به خلیج فارس‌ و قسمتی از استان هرمزگان، از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج فارس محدود است. استان بوشهر با خلیج فارس بیش از 600 کیلومتر مرز دریایی دارد و از اهمیت سوق‌الجیشی و اقتصادی قابل‌توجهی برخوردار است.

بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی کشور، استان بوشهر مشتمل بر هشت شهرستان، 17 بخش، 13 شهر، 36 دهستان و 600 آبادی دارای سکنه است. شهرستان‌های استان بوشهر عبارتند از: بوشهر، تنگستان، دشتستان، دشتی، دیر، دیلم، کنگان و گناوه.

جاذبه های طبیعی استان بوشهر

هوای معتدل پاییز و زمستان، چشمه‌های آب معدنی، سواحل دریای مشهور و زیبای خلیج فارس، جزیره‌های متعدد، تالاب‌های کم‌نظیر و ارزشمند، ویژگی‌های ژئومورفولوژی و زمین‌شناسی منحصر به فرد، پوشش گیاهی نواحی گرمسیری، جانوران خاص مناطق خشکی و دریایی همراه با جاذبه‌های تاریخی و اجتماعی در این منطقه؛ همگی دست به دست هم داده و یکی از پرجاذبه‌ترین نواحی طبیعی جمهوری اسلامی ایران را به وجود آورده‌اند.

رودخانه‌های متعددی در این استان جریان دارند که سواحل آن‌ها را می‌توان جزو جاذبه‌های طبیعی و مهم استان بوشهر به شمار آورد. علاوه بر این، چشمه‌های آب گرم از مکان‌های جالب توجه این استان هستند و در این میان، چشمه‌های آب گرم نیلو و گنویه اهمیت بیشتری دارند.

جزیره خارگ که در نزدیکی شهرستان گناوه واقع شده از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی منطقه و یکی از جزایر زیبای خلیج فارس به شمار می‌آید. این جزیره از مناطق بسیار قدیمی منطقه بوده و دارای آثار تاریخی متعددی است.

جاذبه های تاریخی استان بوشهر

بناهای تاریخی و قدیمی زیادی که در سراسر استان وجود دارند، باعث رونق جهانگردی در این منطقه شده‌اند. این بناها شامل مساجد، کلیساها و عمارت‌های قدیمی هستند که بیش‌تر در مرکز شهرستان قرار گرفته‌اند.

استان بوشهر افزون بر جاذبه‌های طبیعی، به سبب دارا بودن پیشینه تاریخی و سابقه کهن فرهنگی دارای اماکن تاریخی، مذهبی و فرهنگی با‌ارزشی است که از قابلیت‌های تاریخی و معماری این منطقه حکایت دارند.

استان بوشهر از مهم‌ترین مناطق جنوبی ایران است که بیش‌تر شهرستان‌های آن از بناهای دیدنی و مکان‌های تاریخی برخوردارند. بناهای ‌تاریخی ‌و ‌معماری استان بوشهر؛ شامل مساجد و مراکز عبادی اسلامی، باغ‌ها و عمارت‌های دیدنی و برج‌ها و قلعه‌های قدیمی می‌شوند.

آثار و بناهای تاریخی منطقه، ردپایی تاریخی از دوره‌های باستانی ایران، دوره‌های اسلامی و معاصر در بردارند که هر یک به نوبه خود برای گردشگران جذاب و دیدنی است. تپه‌های تاریخی زیادی از جمله تل خندق با معماری مربوط به دوره ساسانی و تل مرو واقع در نزدیکی کاخ هخامنشی در منطقه بوشهر وجود دارند که برای باستان‌شناسان و دانشجویان رشته باستان‌شناسی قابل توجه است.

از میان بناهای قدیمی منطقه، کاخ کوروش مربوط به دوره کوروش (بنیان‌گذار سلسله هخامنشی) و کاخ سنگ سیاه که آن هم از بناهای دوره هخامنشی است از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. گور دختر - که گفته می‌شود آرامگاه دختر یا خواهر کوروش است - نیز از آرامگاه‌های مهم منطقه است.

کوشک اردشیر یکی دیگر از بناهای شهرستان دشتی است که بنای آن بسیار شبیه به کاخ اردشیر در فیروزآباد است. برج قلعه خورموج یکی دیگر از آثار شکوه‌مند تاریخی است که از  بقایای قلعه عظیم خورموج به شمار می‌آید. سبک معماری این بنا سلجوقی بوده و متأثر از سبک قلعه‌سازی دوره ساسانی بنا شده است.

گورستان باستانی خارک نیز در تنگستان قرار دارد و به زرتشتیان منسوب است. پل مشیر که روی رودخانه دالکی بنا شده مربوط به عهد قاجاریه است.

مسجد توحید (مسجد برازجانی‌ها) از قدیمی‌ترین مساجد بوشهر است که بنای در خور توجهی دارد. امام‌زاده عبدالمهیمن نیز در شهر بوشهر واقع شده و گنبد آن از گچ بری‌های زیبایی برخوردار است. تزیینات درب و پنجره و شیشه‌های رنگی هشتی آن بر تلطیف نور و زیبایی بنا افزوده است. از میان اماکن متبرکه شهرستان دشتستان، بقعه شیخ منصور خزایی که مربوط به دوره تیموریان است را می‌توان نام برد و بنای امام‌زاده میرارم از مهم‌ترین بناهای تاریخی شهرستان دشتی به شمار می‌آید.

مسجد بردستان که گمان می‌رود از بناهای قرون اولیه اسلامی باشد و امامزاده شاه محمد که در چند فرسخی شمال باختری دیر نزدیک محلی معروف به نام بردخون قرار گرفته؛ جزو بناهای مهم شهرستان دیر هستند.

کلیسای بوشهر هم از اماکن زیبای استان است که متعلق به ارامنه گریگوری است.

خانه‌ها و عمارت‌های قدیمی بسیاری در استان بوشهر وجود دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از: عمارت ملک که به صورت یک مجموعه ساختمانی و متعلق به یک قرن پیش است. عمارت گلشن که قدمت آن 170 سال است و مجموعه حاج رییس که از پنج ساختمان تو در تو تشکیل شده و در اواسط دوره قاجاریه ساخته شده است.

از میان جاذبه‌های تاریخی تنگستان، خانه رییس علی دلواری در شهرستان تنگستان یادآور خاطرات فراموش‌نشدنی مبارزات آزادی‌خواهی 80 سال پیش است. قلعه نصوری را می‌توان مهم‌ترین جاذبه تاریخی شهرستان کنگان به حساب آورد. این بنا در بندر طاهری در کرانه خلیج فارس قرار داشته و متعلق به اوایل قاجاریه است.

جاذبه‌های اجتماعی استان بوشهر نیز بخش مهمی از دیگر دیدنی‌های این منطقه را تشکیل می‌دهند. ایلات و عشایر، جشن‌ها و آیین‌های محلی و انواع غذاهای سنتی بخشی از این جاذبه‌ها را تشکیل می‌دهند. گرچه استان بوشهر از عشایر بومی ندارد ولی در هفت ماه از سال برخی از عشایر قشقایی در این منطقه زندگی می‌کنند که دیدن شیوه زندگی اجتماعی و معیشت آن‌ها برای هر گردشگری جالب توجه است. جشن‌ها و آیین‌های متعددی در استان بوشهر برگزار می‌شود که هر یک از آن‌ها دارای آداب خاص خود بوده و با موسیقی و اشعار خاصی اجرا می‌شوند و از پرجاذبه‌ترین عنصرهای گردشگری اجتماعی منطقه بوشهر به شمار می‌آیند.

برخی از جاذبه‌های تاریخی استان بوشهر

• بنای گور دختر تنگ ارم

بنای گور دختر بسیار شبیه به آرامگاه کوروش هخامنشی در پاسارگاد (مشهد مرغاب) است و در شرق جاده برازجان- کازرون در منطقه تنگ ارم قرار دارد و قدمت آن به سده ششم قبل از میلاد برمی‌گردد. سقف و بدنه سنگی این آرامگاه از 24 قطعه سنگ تشکیل شده است. در سنگ سوراخ‌هایی تعبیه شده که با بست‌های آهنی به هم وصل می‌شوند.

در گور دختر همچنین عناصر هنر اورارتویی مانند شیروانی دو شیبه و نیز عناصر معماری ایلامی مانند معبد چغازنبیل را می‌توان دید. این بنای ارزشمند در سال 1376 به شماره 1897 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و هر گونه دخل و تصرف در آن تا شعاع 100 متری جرم محسوب می‌شود.

این بنا قدمت منطقه برازجان را تأیید می‌کند، به خصوص که کوشک اردشیر ساسانی هم در نزدیکی این بنای باستانی واقع شده است. این احتمال وجود دارد که این بنا مربوط به آرامگاه دختر یا خواهر کوروش هخامنشی باشد.

• قلعه خورموج

قلعه خورموج یکی از آثار شکوهمند تاریخی استان بوشهر است که طی زمان تغییر یافته و روی به ویرانی گذاشته است. قلعه خورموج شامل چهار حصار، چهار قلعه، اندرونی، عمارت مرکزی و قراول‌خانه و اصطبل بوده است. قسمتی از آن به نام قلعه محمد خان دشتی و قسمت دیگر آن به نام قلعه جلال خان معروف بوده است. این قلعه در شهر خورموج واقع شده است. سبک معماری آن سلجوقی و متأثر از سبک قلعه‌سازی دوره ساسانی است که با استفاده از طاق‌نماها و گچبری در آرایش دیوارها و درون اتاق‌ها بنا شده است.

• قلعه محمد خان دشتی

قلعه محمد خان دشتی در سال 1379 در فهرست آثار ملی به شماره 3032 به ثبت رسید. این اثر که یکی از با شکوه‌ترین نمونه‌های معماری دوره قاجاریه و دارای تزئینات بدیع و منحصر به فردی است، بارها مورد تاخت و تاز قرار گرفته است. این اثر ملی که زمانی با برج‌های متعدد و گوشواره‌های زیبا، هیبت و شکوه خود را به رخ هر رهگذری می‌کشید، امروز در میان انبوهی از ساختمان‌های چند طبقه شهری محاصره شده است.

• بندر سیراف

سیراف (سیراب) یکی از شهرهای قدیمی استان بوشهر بوده است. بازمانده‌های آن در نزدیکی بندر طاهری فعلی دیده می‌شود. بندر سیراف زمانی از بندرهای اصلی ایران و غرب آسیا و محل پهلوگیری کشتی‌های بزرگ بود. بازرگانان سیرافی به دوردست‌های آسیا و آفریقا سفر دریایی می‌کردند. ولی طی یک زلزله و سونامی حاصل از آن در بهار سال 398 قمری، قسمت عمده این بندر پر رونق به زیر آب رفت و فقط مسجد جامع سیراف و قلعه نصوری و گور دخمه و بازار آن باقیمانده است.

• قلعه نصوری

قلعه نصوری در بندر طاهری در کرانه خلیج فارس قرار دارد. این قلعه در خاور استان بوشهر و در 2500 کیلومتری آن قرار گرفته است. قلعه نصوری به «قلعه شیخ» مشهور بوده و متعلق به اوایل قاجاریه است. ساخت قلعه به امر شیخ جبار نصوری حدود 180 سال پیش انجام یافته و معمار آن علی اضعر شیرازی بوده است.

مصالح به کار رفته، سنگ‌های بزرگ و ملاط آن گل و گچ است. ورودی قلعه از جنوب است که دارای در بزرگ چوبی با گل‌میخ و کنده‌کاری است. بعد از ورودی اصلی یک هشتی بزرگ وجود دارد که دارای هشت طاقچه ساده است. زمانی که انسان از هشتی وارد حیاط بیرونی می‌شود؛ در جبهه شمالی آن یک ردیف پلکان را می‌بیند که به طبقه دوم منتهی می‌شود و یک درب چوبی ساده، آن را به اندرونی وصل می‌کند. در جبهه باختری نیز یک پلکان به طبقه دوم می‌رود.

در این طبقه، یک ایوان با ستون‌های سنگی و گچ‌بری‌های جالب وجود دارد. این ایوان با پنچ در چوبی به اتاقی راه می‌یابد که در باختر آن قرار دارد. در این اتاق یک گچ‌بری با تزیینات گل و بوته وجود دارد و  فاقد هر گونه تزیین دیگری است و در جبهه باختری از طریق یک پلکان به طبقه دوم راه می‌یابد.

این بنا دارای بادگیری همانند بادگیرهای ساختمان‌های ساحلی خلیج فارس است. این بنا ویژگی معماری ساختمان‌های قاجاریه را دارد. قلعه دارای ایوان ستون‌داری در طبقه دوم است. تزیینات گچ‌بری مربوط به این قسمت است. سبک کار و تراش آن‌ها شبیه ستون‌های وکیل شیراز است. گچ‌بری‌ها شامل شاخ و برگ، گل و بوته، فرشتگان و پرندگان و تابلوهای مربوط به مجالس شاهنامه است. موضوعات تابلو شامل کیخسرو و کیکاووس، رستم و زال، بارگاه انوشیروان، سلطان محمود و درباریان، فردوسی و شاعران هم‌زمانش است.

• قلعه هلندی‌ها جزیره خارک

قلعه هلندی‌ها در شمال خاوری جزیره خارک قرار دارد. این قلعه قبلاً برج و بارویی داشته که از بین رفته است. در سال 1748 میلادی مقارن با حکومت دوره صفوی که ایران مورد حمله افاغنه قرار گرفت، هلندی‌ها پس از تعطیلی دارالتجاره بندرعباس، جزیره خارک را مرکز خود قرار داده و این قلعه را احداث کردند. این قلعه به وسیله کینپ هاوزن در سال 1747 بنا گردیده و به «قلعه هلندی‌ها» معروف است.

• پارک ملی دریایی نایبند

پارک ملی دریایی نایبند با وسعت 49 هزار و814 هکتار در منتهی‌الیه ساحل جنوبی استان و در 320 کیلومتری جنوب شرق بندر بوشهر واقع شده است. این پارک یکی از باارزشترین زیستگاه‌های دریایی خلیج فارس است که دارای مجتمع‌های مرجانی، علف‌های دریایی، خورهای متعدد، جنگل‌های حرا، سواحل ماسه‌ای زیبا، سواحل صخره‌ای و درختان کهن‌سال انجیر معابد است و مناسب‌ترین محل برای اجرای اکوتوریسم است.

در این منطقه پرندگان و حیوانات نادری چون جبیر و جیرفتی موجود است. چشم‌اندازهای بدیع و کم‌نظیر ساحلی همراه با فسیل‌های متنوع نه تنها دارای ارزش زیباشناختی بوده بلکه از نظر زمین‌شناسی نیز ارزشمند است.

• منطقه حفاظت‌شده مند

منطقه حفاظت شده مند با وسعت 53 هزار و 705 هکتار در بخش بردخون از توابع شهرستان دیر و در 180 کیلومتری جنوب بندر بوشهر واقع شده است. در آب‌های ساحلی غرب منطقه چهار جزیره با نام‌های ام‌سلمه (خان)، جبرین (تهمادون)، نخیلو و ام‌الگرم وجود دارد که ضمن دارا بودن ظرفیت‌های ویژه حفاظتی، گونه‌های مهم حیات وحش منطقه را در خود جای داده و محلی برای تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های دریایی (لاک‌پشت سبز و لاک‌پشت نوک‌عقابی) و پرستوهای دریایی و پرندگان مهاجر آبزی دیگر است. این جزایر زیستگاه مهمی جهت زمستان‌گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و تخم‌گذاری پرندگان و لاک‌پشت‌های دریایی نیز هستند. منطقه حفاظت شده مند با داشتن گونه‌های مختلف جانوری مانند آهو و ... یکی از مناطق بی‌نظیر استان در طبیعت‌گردی است.

• عمارت ملک و پارک ساحلی آب شیرین کن ‌بوشهر

مجموعه ساختمان‌های عمارت ملک در حدود 100 سال قدمت دارد و در نزدیکی میدان بهمنی شهرستان بوشهر قرار گرفته است. مساحت زیربنای آن 4000 متر مربع بوده و در دوره قاجاریه توسط معماران فرانسوی با مصالح محلی احداث شده و درب و پنجره آن زیر نظر مهندسین فرانسوی ساخته شده است. عمارت متعلق به یکی از ثروتمندان بوشهر به نام محمد مهدی ملک التجاره بوده است. سپس این کاخ توسط متجاوزین انگلیسی اشغال شد و به صورت مقر نظامی آن‌ها در آمد.

آن‌ها بعد از سال‌ها استقرار در این کاخ با ورشکست شدن ملک التجار (صاحب اصلی کاخ) لوازم نفیس آن را با قیمت کم خریداری کرده و با خود بردند. در اواخر سلطنت رضا شاه این عمارت که خوابگاه نظامیان شده بود و پس از چندین بار بازسازی رو به ویرانی نهاد و متاسفانه به خاطر وسعت زیاد هنوز مرمت نشده است.

نوع و سبک معماری از سبک ساختمان‌سازی دو قرن پیش سواحل خلیج فارس که به بنگله معروف است تأثیر گرفته است و دارای یک قسمت استحفاظی، بارو و شاه‌نشین و قسمتی به صورت چند ایوان و اتاق‌های مسکونی است.

پارک ساحلی آب شیرین کن هم در نزدیکی عمارت ملک و روبروی دانشگاه خلیج فارس قرار دارد که خیلی با صفا و زیبا است. یک قسمت از این پارک جزء منطقه نظامی است ولی با این حال بازدید از آن امکان‌پذیر است.

• کاخ سنگ سیاه

کاخ سنگ سیاه، مربوط به دوره هخامنشی است و در 12 کیلومتری برازجان قرار دارد. این کاخ در حاشیه رودخانه دالکی بعد از کاخ کوروش بنا شده و فاقد ظرافت‌ها و ترکیب خاص رنگ‌های سیاه و سفید کاخ‌های برازجان و پاسارگاد است. ظاهر کاخ از لحاظ سبک هنر معماری و ترکیب رنگ‌های سیاه و سفید و مشخصات ظاهری آن نشان می‌دهد که این کاخ بعد از برازجان ساخته شده است.

کاخ سنگ سیاه دارای تالاری مرکب از 10 ستون است، ‌در دو ردیف پنج تایی که به سبک و پلان و نقشه‌های هخامنشی ساخته شده است. این کاخ قابل انطباق با پاسارگاد و برازجان است اما در رعایت رنگ پایه ستون‌ها با این دو محل تفاوت دارد و استفاده از بست‌های دم چلچله‌ای روی یکی از پایه ستون‌های این کاخ قدمت آن را بعد از پاسارگاد و برازجان نشان می‌دهد.

• کاروانسرای دالکی

کاروانسرای دالکی در 23 کیلومتری شمال شهر برازجان در کنار راه قدیمی شیراز به بوشهر و در وسط دهستان دالکی قرار دارد. این کاروانسرا از بناهای زیبای بر جای مانده از اواخر دوره قاجار است. این اثر ارزشمند به دستور مشیرالدوله، والی وقت فارس و توسط شخصی به نام محمد رحیم بنا شد. این کاروانسرا از جمله بناهای حیاط‌دار چهار ایوانی است که شکل رایج معماری وقت در آن رعایت شده است.

حیاط مرکزی این کاروانسرا دارای ابعادی در اندازه 7/30 متر در 30/60 متر است. پیرامون کاروانسرا دو ردیف بنا وجود دارد که در بخش پیشین اتاق‌هایی موجود است که بدون واسطه به داخل حیاط راه دارند. این اتاق‌ها یک اتاقک کوچک را نیز در پیش دارند. در بخش پشتی، تالارهای ستون‌داری است که به منظور نگهداری چهارپایان یا اصطلاحاً اصطبل ایجاد شده است.

عمده مصالح تشکیل دهنده این کاروانسرا قلوه‌سنگ‌های رودخانه‌ای و ملات گچ است. در چهار گوشه بیرونی کارون‌سرا برج‌هایی قرار گرفته که به وسیله درگاه کوچکی به فضای داخلی کارونسرا راه پیدا می‌کردند. این برج های مدور دارای تزیینات گچ‌بری هستند. به منظور دید پاسداران کارونسرا، روزنه‌هایی در این برج‌ها منظور شده است. این بنا که در یک طبقه بوده در چندین مرحله مورد مرمت واقع شده است. کاروانسرای دالکی با شماره 2083 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

• مجموعه حاج رییس

مجموعه حاج رییس در بافت قدیم شهر بوشهر قرار دارد. این بنا مجموعه‌ای از پنج ساختمان تو در تو است که در اواسط دوره قاجاریه توسط تاجری سرشناس به نام حاج عبدالرسول طالبی معروف به حاج رییس ساخته شده است.

این بنا به دلیل انجام معاملات تجاری جهت خروج و ورود کالاهای تجاری از کشتی‌ها، نزدیک به دریا بنا گردید و فاصله آن تا دریا شش متر است. در واقع قسمتی از این مجموعه بزرگ محل سکونت مالک و قسمت دیگر آن محل کار منشی‌ها بوده است. مصالح به کار رفته در این مجموعه، سنگ‌های مرجانی و گچ است و در پوشش سقف از چوب‌های صندل و حصیری به نام بوریا استفاده شده است. در ساخت در و پنجره‌ها نیز از چوب ساج که محصول کشورهای آفریقایی بوده استفاده شده است. کثرت درب و پنجره‌های این بنا جهت کوران شدن هوا و خنکی فضای داخلی بنا در تابستان بوده است.

• عمارت گلشن

عمارت گلشن در منتهی‌الیه شمال بوشهر، پشت اداره بندر در خیابان ساحلی قرار دارد. این عمارت در یکی از محله‌های قدیمی بوشهر به نام محله بهبهانی قرار گرفته که اطراف آن ساختمان‌های بافت قدیم وجود دارد. واقع شدن در کنار ساحل باعث وزیدن نسیم دریا و باد شمال به داخل ساختمان می‌شود. قدمت این بنا بیش از 170 سال است و مربوط به شخصی تاجر به نام گلشن بوده و کاربری مسکونی - تجاری داشته است.

این عمارت متعلق به عهد قاجاریه بوده و نوع معماری بیت میلانی است که در نوع خود منحصر به فرد است. ساختمان از سه طبقه تشکیل شده است. طبقه اول شامل آب‌انبار، حمام، دستشویی، آشپزخانه و جای سکونت خدمه و طبقات دوم و سوم جهت سکونت، پذیرایی و امور تجاری بوده است.

عمارت گلشن از چهار طرف با پلکان حلزونی به پشت بام راه دارد. در طبقه سوم ضلع شمالی اتاقی ساخته نشده. درب و پنجره‌ها از جنس چوب ساج و پوشش سقف از چوب صندل است.

• چشمه آبگرم قوچاک

چشمه آبگرم قوچاک در مسیر جاده بوشهر - بندرعباس در پنج کیلومتری جنوب غربی اهرم قرار دارد و از شکاف سنگ‌های آهک مارنی از زمین خارج می‌شود. آب این چشمه در ردیف آب‌های سولفات کلیسم همراه با منیزیم زیاد و کلرور سدیم ولرم است.

مهمترین جزایر استان بوشهر

• جزیره خارگ

جزیره خارگ در فاصله 57 کیلومتری شمال غربی بوشهر واقع است و طول تقریبی آن هشت کیلومتر و عرض آن چهار تا پنج کیلومتر و جزیره‌ای مرجانی است. تأسیسات نفتی در این جزیره قرار دارد و سواحل عمیق آن جهت ایجاد لنگرگاه مطلوب است. جزیره خارگ یکی از بخش‌های شهرستان بوشهر است و بیش از 10 هزار نفر جمعیت دارد. این جزیره از مناطق بسیار قدیمی استان است و آثار تاریخی و باستانی متعددی را در خود جای داده است.

• جزیره خارگو

جزیره خارگو در شمال شرق جزیره خارگ قرار دارد و از نظر اقتصادی دارای اهمیت خاصی است.

• جزیره عباسک

جزیره عباسک بین بندر بوشهر و شیف قرار دارد و از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است.

• جزیره ام الگرم و نخیلو

دو جزیره ام الگرم و نخیلو خالی از سکنه بوده و در حدود ناحیه بردخون در سواحل جنوبی استان بوشهر در فاصله کمی نسبت به یکدیگر قرار گرفته‌اند. جزیره نخیلو در حال حاضر بیش از هر چیز محل زیست لاکپشت‌های خلیج فارس است و از این نظر اهمیت زیست‌محیطی قابل توجهی دارد.

• جزیره گرم

جزیره گرم مقابل شهرستان دیر در خلیخ فارس واقع شده و به علت وجود انبوه درختان جنگلی (موسوم به گرم) به همین نام نیز مشهور شده است.

• جزیره شیف

جزیره شیف در شمال بندر بوشهر قرار دارد و جزیره‌ای ماسه‌ای است.

• جزیره جنوبی (میر مهنا)

جزیره جنوبی در جنوب بندر ریگ قرار دارد و یک جزیره گردشگری است. جزایر مطاف، مرغی، تهمادو و چراغی که در مقابل ناحیه بردخون قرار دارند و خالی از سکنه‌اند از دیگر جزایر استان بوشهر هستند.

• گنبد نمکی دشتی

گنبد نمکی دشتی در نزدیکی خورموج در استان بوشهر قرار دارد. این گنبد از جمله زیباترین و خاص‌ترین گنبدهای نمکی ایران است. در محدوده ظهور این گنبد می‌توان انواع پدیده‌های فرسایشی و انحلالی مربوط به نمک و اشکال مورفولوژیک زیبا را مشاهده کرد. کوه نمکی و غارهای موجود در این کوهستان همگی از بلورهای فوق‌العاده عجیب و غریب نمک و بی‌نظیر در ایران و حتی کویر، تشکیل شده‌اند.

این کوه ناشناخته و کاملاً بکر است. از این رو، باید ضمن مراقبت و مواظبت از بلورها و غارها، تبلیغ برای بازدید و گسترش گردشگری اقدام لازم انجام شده و از آلوده‌شدن منطقه توسط بازدید‌کنندگان جلوگیری شود که همانند دیگر مناطق گردشگری کشور به یک زباله‌دان تبدیل نشود. گنبد نمکی دشتی بسیار زیبا و منحصر به فرد در ایران و حتی در تمام دنیا است.