نگاهی به فیلم پروفسور و مرد دیوانه به کارگردانی فرهاد صفی نیا

شنبه 3 خرداد 1399

زندگی غم انگیز یک نابغه

نقد از نرگس خرقانی پست اختصاصی آسمونی

فیلم "پروفسور و مرد دیوانه" در سال 2019 ساخته شد و محصول مشترک آمریکا و ایرلند است. این فیلم بر اساس یک داستان واقعی است و نخستین تجربه کارگردانی "فرهاد صفی نیا "کارگردان ایرانی تبار هالیوود است که پیش از این بیشتر به عنوان فیلمنامه نویس مطرح بوده است.

بازیگران اصلی این فیلم "شون پن "و "مل گیبسون "هستند. "مل گیبسون" به عنوان تهیه کننده نیز در این فیلم حضور دارد و نکته جالب اینجاست که چند سال پیش که "مل گیبسون "امتیاز این داستان را خریداری کرد، قرار بود خودش کارگردانی این فیلم را به عهده بگیرد اما نهایتا ترجیح داد که به عنوان تهیه کننده حضور داشته باشد و کارگردانی فیلم را به "فرهاد صفی نیا "واگذار کند که به عنوان نویسنده در فیلم "آپوکالیپتو "نیز با "مل گیبسون "همکاری داشته و همین باعث دوستی میان این دو طی این سال ها شده است.

فیلم "پروفسور و مرد دیوانه" به زندگی "جیمز موری" می پردازد.

لغت شناس و فرهنگ نویس مشهور اسکاتلندی که نخستین لغت نامه آکسفورد نتیجه زحمات و تلاش های اوست. اما دراین فیلم بیشتر به بخشی از زندگی "جیمز موری "پرداخته می شود که او با یک دکتر آمریکایی به نام" ویلیام چستر ماینر" آشنا می شود. "دکتر ماینر" به دلیل قتلی که انجام داده است در یک دارالمجانین در آمریکا بستری است. "دکتر ماینر "پیش از این مدتها در ارتش آمریکا به عنوان پزشک خدمت کرده است و در جنگ های داخلی آمریکا نیز در خدمت ارتش بوده است، اما این قتل باعث می شود که او به تیمارستان فرستاده شود. وضعیت تیمارستان ها در آن دوران نیز با امروز بسیار متفاوت بوده و برخورد کارکنان تیمارستان با دیوانگان بسیار غیر انسانی و خشن بوده است.

در چنین شرایط "دکتر ماینر" اظهار تمایل می کند تا در زمینه نگارش لغت نامه آکسفورد با "جیمز موری" همکاری کند و ابتدا آنها با نامه نگاری با یکدیگر ارتباط می گیرند و پس از آن همکاری خود را آغاز می کنند. به اذعان بسیاری نقش "دکتر ماینر "که بسیاری به چشم یک دیوانه به او نگاه می کردند در نگارش لغت نامه آکسفورد بسیار پر رنگ و با اهمیت بوده است. "مل گیبسون "در نقش "جیمز موری "به ایفای نقش پرداخته است که در ابتدا او هم یک پروفسور واقعی نیست اما تلاش می کند تا نظر دانشگاه آکسفورد را برای این پروژه جاه طلبانه و بلند مدت خود جلب کند و از این دانشگاه کمک مالی بگیرد. بعد از آن اوضاع زندگی "دکتر ماینر" با نقش آفرینی "شون پن "را در آن تیمارستان می بینیم که بسیار وحشتناک است. تیمارستان محیطی بسیار کثیف و خشن دارد. "دکتر ماینر "مرتبا خاطراتی را از ارتش به یاد می آورد و ظاهرا همان خاطرات او را به جنون رسانده است.

"پروفسور جیمز موری" و "دکتر ماینر" از راه دور و از طریق نامه با یکدیگر همکاری می کنند تا اینکه بالاخره در سال 1891 با هم ملاقات می کنند. "جیمز موری "به شدت به "دکتر ماینر" اعتقاد دارد و او را یک نابغه می داند که جایش در آن تیمارستان کثیف نیست. زیرا "دکتر ماینر" مهمترین همکار "جیمز موری "در تهیه لغت نامه آکسفورد است و استعداد و نبوغ او همه را حیرت زده کرده است. "دکتر ماینر "که از گذشته خود پشیمان است و می خواهد قتلی را که انجام داده است را جبران کند درآمدش را به صورت ناشناس و از طریق یکی از نگهبانان تیمارستان به خانواده مقتول که بسیار پر جمعیت و پر بچه است می رساند تا از این طریق گناه خود را پاک کند. شخصیت "دکتر ماینر "با نقش آفرینی "شون پن "شخصیتی پیچیده و چند وجهی است. در واقع او بیش از اینکه قاتل باشد یک بیمار است که نیاز به کمک دارد، اما با توجه به قوانین در آن دوران چندان ترحمی نسبت به او صورت نمی گیرد و این نابغه روان پریش زندگی بسیار سخت و غم انگیزی را سپری می کند.

"دکتر ماینر" در سال 1902 به شدت دچار حمله های عصبی می شود و با پادرمیانی "چرچیل "از تیمارستان آزاد می شود و به یک خانه سالمندان منتقل می شود و در در سال 1920 در آنجا می میرد.

فیلم "پروفسور و مرد دیوانه" به عنوان فیلمی با داستانی قدیمی از طراحی صحنه و دکور بسیار خوبی برخوردار است و بازی های بازیگران نیز قابل قبول و در سطحی عالی قرار دارد. به عنوان فیلمی از داستانی واقعی و تاریخی می تواند اثری جذاب و قابل استناد برای هر بیننده ای باشد و البته کاری قابل قبول از "فرهاد صفی نیا "کارگردان تازه کارش که در آینده باید منتظر فیلم های دیگری از او در هالیوود باشیم.