اهمیت شب قدر

شب قدر یکی از پرفضیلت‌ترین شب‌ها است. روایات زیادی از پیامبران و ائمه (علیهم السلام) در مورد برتری و برکت شب قدر نقل شده است. اما چرا شب قدر از هزار ماه بهتر است؟ آسمونی در این بخش به تشریح همین موضوع می‌پردازد. از شما عزیزان دعوت می‌کنیم با ما همراه باشید.

علت اهمیت شب قدر

درباره این که چرا خدای متعال در قرآن کریم به این میزان به لیله القدر اهمیت داده و آن را لیلة المبارکه نامیده و در سوره مبارکه قدر، شب قدر را از هزار ماه برتر دانسته، دیدگاه‌های مختلفی بیان شده است:

• یک دیدگاه اهمیت این شب این است که مقدرات تمام بندگان خدا در این شب تعیین می‌شود و بسیار اهمیت دارد که تمام اموری که بندگان خدا تا سال بعد می‌خواهند انجام دهند در این شب تعیین و تقدیر می‌شود. به این دلیل خداوند شب قدر را از هزار ماه برتر دانسته است.
• علت دیگر این که در شب قدر فرشتگان الهی به قدری به زمین نازل می‌شوند که زمین تنگ شده و به خاطر رفت و آمد زیاد فرشتگان، زمین با این همه وسعت ضیق می‌شود. وقتی فرشتگان در جایی حضور پیدا کنند آن جا نورانیت و معنویت خاصی پیدا می‌کند از این جهت شب قدر بهتر از هزار ماه است.
• برخی هم گفته‌اند این که لیله القدر بهتر از هزار ماه است برای این است که عبادات و اعمال بندگان در این شب ارزش هزار برابری پیدا می‌کند؛ یعنی مثلا اگر صدقه یک حسنه دارد در شب قدر هزار حسنه برای آن ثبت می‌شود. نماز و عبادت خدا هر ارزشی دارد، در شب قدر هزار برابر می‌شود. دعا هر ارزشی که دارد در شب قدر هزار برابر می‌شود. یعنی به سبب افزایش هزار برابری اعمال در شب قدر است که خدای متعال می‌فرماید شب قدر از هزار شب بالاتر است و ارزش بیشتری دارد.

در مجموع آنچه مسلم است این است که شب قدر از شب‌های تاریخی زندگی هر انسانی است که نباید از آن غفلت کرد. با هدف آماده شدن برای ایت شب، انسان باید سعی کند در طول روز استراحت کند تا بتواند در شب به شب‌زنده‌داری و احیاء بپردازد و به دعا و راز و نیاز با خداوند متعال و مطالعه معارف الهی مشغول باشد.

شب قدر در قرآن کریم

در سوره قدر آمده «سَلامٌ هِیَ حَتَّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ». کلمه سلام معنای بسیار وسیعی دارد. یعنی شب قدر، شب سلامتی است. شبی است که انسان در آن به سلامتی معارف الهی دست پیدا می‌کند. شبی است که در آن براساس برخی روایات خداوند سلامش را به اولیای خود ابلاغ می‌کند. شب قدر، شبی است که در آن جبرئیل سلام را به پیامبر ابلاغ می‌کند. شب قدر، شبی است که در آن جبرئیل به هر مرد و زن مؤمنی که می‌گذرد بر او سلام می‌کند و سلام جبرئیل معنای وسیعی دارد. لذا اگر کسی این سعادت نصیب او شود که سلام جبرئیل را در شب قدر بشنود به توفیق بزرگی دست یافته است.

بنابراین ما از آیات شریف قرآن به این نکته دست می‌یابیم که شب قدر، شب سرنوشت انسان است که انسان‌ها باید در این شب به طاعت و عبادت خداوند مشغول باشند. بهترین کار در شب‌های قدر قرائت قرآن و استغفار به درگاه خداوند و بر پا داشتن نماز است. مطالعه و فهم معارف الهی هم در شب‌های قدر بسیار سفارش شده است.

وجه تفسیر قدر به فاطمه زهرا (س)

شاید وجه تفسیر شب قدر به صدیقه طاهره حضرت فاطمه زهرا (س) این باشد که یک نمونه عینی از شب قدر و کسی که برای شب قدر ارزش قائل است را در نظر داشته باشیم. این نکته به این معنا است که وقتی حضرت زهرا (س) را الگوی خودمان قرار دهیم، با دعا کردن و نماز خواندن و قرائت قرآن و در شب‌زنده‌داری و... می‌توانیم درهای رحمت خدا را به روی خود باز کنیم.

در روایات آمده است که نماز حضرت زهرا (س) نمازی بود که همه فرشتگان را به سوی خود جلب می‌کرد و نورانیت حضرت زهرا (س) آسمان را روشن می‌کرد. مؤمنان با تبعیت از حضرت زهرا (س) می‌توانند به چنین جایگاهی دست پیدا کنند. لیله القدر از این جهت به حضرت زهرا (س) تفسیر شده است که انسان می‌تواند با الگو گرفتن از حضرت زهرا (س) آینده و سرنوشت خودش را رقم بزند. بنابراین اگر چنین تعریفی برای حضرت زهرا (س) آمده از باب این است که آن حضرت الگوی تمام عیار برای تمسک کردن، تأسی و تبعیت از خداوند است.

اعمال معروف شب قدر

در شب قدر که بهترین شب‌ها است، انسان باید بهترین کارها را برای رضای خداوند انجام دهد. بهترین کارها نماز خواندن، استغفار کردن، تلاوت قرآن کریم و... است. اما اعمالی در روایات بیان شده که می‌تواند انسان را در دستیابی به اهداف شب قدر کمک کند. وقتی گفته می‌شود در شب قدر باید غسل کرد به این خاطر است که غسل مفهوم خاصی دارد. غسل به معنای این است که انسان بدنش را پاک کند و خودش را از آلودگی‌ها دور کند. به این ترتیب، ذهنیت جدیدی برایش به وجود می‌آید و خودش را با غسل کردن در فضای معنوی دیگری قرار می‌دهد که خداوند برای او فراهم کرده است تا سر سفره خداوند بنشیند. دو رکعت نماز در شب قدر سفارش شده که به دنبال آن استغفار وجود دارد که بسیار ارزشمند و سفارش شده است.

• دعاهای مخصوصی در شب قدر وارد شده است؛ دعاهایی که برای رهایی و دوری از آتش جهنم و غضب خداوند متعال بسیار سفارش شده است. همچنین به خواندن دعاهایی برای برآورده شدن حاجات تأکید شده است، البته به شفاعت قرآن کریم.
• در شب قدر، قرآن را شفیع قرار می‌دهیم برای این که خداوند ما را از آتش جهنم نجات دهد و حاجت‌های ما را برآورده کند.
• دعای مخصوصی که در شب قدر روایت شده، این است که انسان، قرآن را بر سر می‌گذارد و نام خدا و چهارده معصوم را بر زبان می‌آورد و خدا را به خودش و چهارده معصوم قسم می‌دهد و آن‌ها را واسطه قرار می دهد تا خدا حاجاتش را برآورده کند.
• در شب‌های قدر زیارت امام حسین (ع) هم بسیار سفارش شده است. توصیه شده که در شب‌های قدر از قرائت و زیارت اباعبدالله الحسین (ع) غفلت نکنیم.
• در روایات آمده که حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) خودشان به احیاء می‌پرداختند و حتی فرزندان‌شان را که کوچک بودند بیدار نگه می‌داشتند. حتی اگر فرزندان دچار خواب‌آلودگی می‌شدند، آب به صورت مبارکشان می‌زدند تا در شب قدر بیدار بمانند. مشخص است که بیدار بودن در این شب ارزش خاصی دارد و لازم است که انسان بیدار باشد و به خدا توجه داشته باشد.
• دعا کردن برای پدر و مادر، دعا کردن برای مطالبات دنیوی و اخروی هم در این شب توصیه شده است.
• انسان نباید از این شب مهم غفلت کند حتی در امور دنیایی هم از خداوند بخواهد تا بتواند در کارهای دنیا هم به موفقیت برسد.
• صلوات بر محمد و آل محمد(ص) هم در این شب بسیار سفارش شده است.
• ذکر استغفار و ذکر حمد خداوند، تسبیح و لا اله الا الله گفتن در شب قدر ارزشمند است.

امیدواریم خدای متعال به ما این توفیق را بدهد که در این شب‌ها به احیاء بپردازیم و از کارهای گذشته استغفار کرده و آینده روشنی را برای خود طلب کنیم.