سه شنبه ١٠ بهمن ١٤٠٢
تحقیق و تنظم:
محمد حسین صفری

آنچه در پیش رو می آید بخش اول از مجموعه ای است که برای آشنایی دانشجویان در حوزه ی تولیدات تصویری تنظیم شده است، هدف از تدوین این مطالب آشنایی اولیه با تعاریف بوده و در مقالات بعدی به طور مفصل در مورد این تعاریف، مطالبی با عمق بیشتر منتشر خواهد شد.

قبل از اینکه به اصطلاحات رایج ( در تولید و پخش برنامه های تلویزیونی ) در حوزه ی کارگردانی، نویسندگی ( فیلم نامه نویسی )، تصویر برداری، نورپردازی و تدوین برنامه پرداخته شود، لازم است به تعاریف موارد فوق اشاره ای گذرا کنیم:

کارگردان ویدئو

فردی است که ضمن شناخت کیفیت هنری تصویر برای ضبط و پخش برنامه های تلویزیونی / خبری، توانایی کار با میز تصویر و امکانات جانبی آن را دارا، بوده و به سناریو فرم و ساخت تلویزیونی می دهد.

فیلمنامه نویس

فردی است که ضمن شناخت ابزار کار، مسئولیت تهیه متن مناسب برای نمایشنامه های تلویزیونی یا فیلم های داستانی و سریال ها را به عهده دارد.

تصویر بردار

فردی است که ضمن شناخت کیفیت هنری تصویر، با کاربرد دوربین ویدئو آشنایی کامل دارد.

نورپرداز

فردی است که ضمن شناخت کیفیت هنری نور و رنگ با کاربرد وسایل و دستگاههای مختلف نورپردازی آشنایی کامل دارد.

تدوینگر

فردی است که ضمن شناخت کیفیت هنری تصویر و صدا، با کاربرد وسایل، تجهیزات و نرم افزارهای مرتبط با تدوین فیلم و برنامه های پرتابل آشنایی کامل دارد.

کارگردانی

در تعاریف متفاوتی آمده است:

کارگردان کسی است که گروه را رهبری می کند و همیشه آخرین فرمان با اوست و در نهایت بیشترین مسئولیت را طی تمام مراحل تولید برنامه به عهده می گیرد .( تنها مؤلف واقعی فیلم (تروفو)
سازنده و مسئول اصلی فیلم – آفریننده اصلی فیلم – ناظر و مدیر فعالیت سایر هنرمندان و متخصصان فنی در جریان ساخت فیلم – مسئول شکل و معنی بخشیدن به فیلم – رهبری بازی هنرپیشه ها – تعیین کننده سبک تصویری فیلم و نوع فیلم برداری، ریتم و نوع تدوین فیلم _ یکی از انتخاب کنندگان اصلی نوع موسیقی، نوع دکور و لباس و تمام خصوصیات فنی و هنری دیگر فیلم

تعریف دیگری برای کارگردان: فردی است که ضمن شناخت اصول دراماتیک، توانایی بهره گیری از عوامل گوناگون ساخت برنامه را داشته باشد. او مسئول سازمان دهی عوامل، ابزار و تجهیزات جهت ساخت برنامه های تلویزیونی با بیان هنری است.

اصطلاحات رایج ( در تولید و پخش برنامه های تلویزیونی )

ضرب یا گام در داستان : گام شامل ضرب ادای دیالوگ ، حرکت هنرپیشه در صحنه یا ضرب تدوین زاویه ای دیگر است . کارگردان مسئول گام فیلم است. و گام فیلم بستگی به شخصیت و طبیعت کارگردان دارد.
( به طور مثال فیلم های پرتحرک، صحنه هایی کوتاه به جای صحنه های طولانی با دیالوگ های فراوان دارد ).

دکوپاژ

طرح و شکل فنی به ترتیب و نظام نماها ، حرکت دوربین و سایر خصوصیات فنی در سناریو نویسی. دکوپاژ کردن سناریو ؛ یعنی نوشتن شرح صحنه ها و گفتگوها

اسکریپت( تصویر نامه )

نقشه عمل نوشته شده یک برنامه تلویزیونی است . این متن تمام نکات هنری و فنی مربوط به برنامه را شامل می شود .

فریم ( قاب. کادر )

یک تصویر از مجموعه ضبط شده روی نوار ویدئو یا فیلم . فریم در فیلم معادل 24/1 ثانیه و در ویدئو معادل 25/1 ثانیه است .

راکورد

به معنای تداوم می باشد که این تداوم می بایست در نور ، وسایل صحنه و نوع صدا و .... لحاظ شود .

شوت آف

تصویری که خارج از چهارچوب صحنه و دکور گرفته می شود . مثلاً گاهی کارگردان به تصویربردار می گوید شوت آف تصویرت را کم کن و یا ....

P.O.V پی اووی

نظرگاه یا نقطه دید بازیگر است . Poin of View

پلاتو

ضبط گفتار مجری در یک برنامه .

تله پلی

نمایش تلویزیونی(Tele Play)

میزانسن

Mise en scene اصطلاحی است فرانسوی که در اصل تئاتری است و اجرا و تحقق نمایشنامه را معنا می دهد . در سینما میزانسن ؛ یعنی قسمتی از فیلم سازی که روی صحنه انجام می گیرد . مثل بازی هنرپیشه ها ، انتخاب مکان وحرکت دوربین و نورپردازی و...

کیو: Cue

فرمان شروع . اشاره با علامت برای شروع کار که می تواند با اشاره دست ، با صدا و یا هر علامت دیگری باشد.

نریشن ( گفتار متن)

گفتاری است که از روی متنی نوشته شده برای فیلمی مستند خوانده می شود.

جمپ کات

gump cut قطع ناگهانی ، قطع غیر منتظره در جریان روایت تصویری که بیشتر برای خلاصه و فشرده کردن سلسله وقایع به کار رفته ، مثلاً اگر مردی از اتاقش در منزل خارج می شود ، قطع ، وارد اتاق کارش در اداره می شود .

انتخاب بازیگر

Casting یکی از معیارهای ارزیابی کارگردان در برنامه های ترکیبی نمایش است .

کیفیت سبک کارگردانی

Style یکی از معیارهای ارزیابی کارگردان در برنامه های ترکیبی نمایشی است .