در سال 1880 و در کرانۀ شمالی رود آمودریا نزدیک شهر تخت سنگین در تاجیکستان امروزی، گنجینه ای گرانبها اکتشاف شد.
در ماه می 1880 سه تاجر اهل بخارا گنجینه ای را از اهالی یک روستا خریداری کرده و به سمت شهر پیشاور حرکت می کنند.اما در شرق کابل تمام اموال آنها توسط راهزنان غارت می شود. چند تن از خدمه کاروان خود را به سروان اف. برتون می رسانند و این افسر بریتانیایی نیز محل مخفی شدن دزدان را پیدا می کنند. دزدان در یک غار بر سر تقسیم اموال در حال نزاع بودند که برتون به موقع سر رسیده و اموال مسروقه را از سارقان گرفته و به صاحبانش بازمی گرداند.
گنجینه طی چند سال بعد به عتیقه فروشهای راولپندی فروخته می شود تا این که الکساندر کانینگهام مدیر کل هیات احیای آثار باستانی هند، بیشتر آثار این گنجینه را خریداری می کند و به ای. دبلیو فرانکز کلکسیونر بریتانیایی می فروشد. فرانکز نیز در سال 1897 گنجینه را به موزه بریتانیا اهدا می کند.
این گنجینه مربوط به دوره هخامنشیان و متعلق به منطقه تخت کواذ ( تخت قباد) در ناحیه باختر ( بلخ) بود. تصاویری از این شاهکار را مشاهده می کنید.