ماموت ها ، حیواناتی از دل تاریخ

آسمونی : ماموت پستانداران گیاهخوار و منقرض شده و گونه‌ای فیل فسیل شده هستند که با فیلهای امروزی نسبت دارند و در آغاز دوران چهارم زمین‌شناسی از 4/8 میلیون سال پیش تا 4500 سال پیش، بعد از انقراض دایناسورها در اروپا و شمال آسیا همانند سیبری می‌زیسته و بدنش از موهای بلند پوشیده بوده و عاج طویل و پیچداری داشته‌است.

واژه‌شناسی

احتمال می‌رود کلمه ماموت از ریشه روسی کلمه мамонт ماموت در زبان مانسی گرفته شده‌باشد. این کلمه در هزاره سوم به معنی شاخ زمینی است و اولین بار در انگلیس توسط ریچارد جیمز مورد استفاده قرار گرفت.همچنین در زبان انگلیسی، کلمه ماموت مفهوم بزرگ و سترگ به خود گرفته‌است.

گونه های ماموت

ماموت‌ها همانند وابستگان امروزی خود، بسیار بزرگ بودند. بزرگترین گونه شناخته شده، قدی در حدود 4 متر و وزنی بیش از 8 تن داشته‌است، درحالی یک نر می‌توانسته وزنی حتی بیش از 12 تن داشته باشد.

با این حال اغلب گونه‌های ماموت تقریباً هم‌اندازه یک فیل آسیایی بودند. بر اساس مطالعات وابستگان نزدیک و فیل‌های امروزی، احتمالاً ماموت‌ها دوره بارداری 22 ماهه داشته‌اند که در نتیجه آن یک ماموت زاده می‌شود.

ساختار اجتماعی آنها احتمالاً همان ساختار امروزی فیل‌های آفریقایی و آسیایی است، به صورتی که ماده‌ها در گروه‌هایی که با رئیس قبیله هدایت می‌شود زندگی می‌کنند در حالیکه نرها به صورت انفرادی یا پس از رسیدن به بلوغ در گروه‌های پراکنده زندگی می‌کردند.

از ریز تا درشت ماموت ها !

بیشتر ماموتها اندازه ای در حدود فیلهای امروزی داشته اند ولی بزرگترین آنها با نام “ماموت امپراطور آمریکای شمالی” (M.imperator) اندازه ای حدود 4 متر از شانه ( 14ft ) داشته است.

گرچه اندازه آنها متفاوت بوده است و به نوع تغذیه بستگی داشته است. در طرف دیگر ، ماموتهای کوتوله قرار دارند که به دلیل رژیم غذاییشان کوچکترین ماموتها بوده اند به صورتی که برخی از ماموتهای کوتوله بالغ اندازه ای حدود یک بز داشته اند و در نواحی سیبری ، مالت و مدیترانه میزیستند.

بدن ماموت ها

ماموتهای پشمی نام خود را از پشم قهوه ای رنگی که بدن آنها را پوشانیده بود اخذ کرده اند. این پشم حدود 2.5 سانتیمتر (1 اینچ) قطر و حدود 50 سانتی متر طول داشت. در زیر این پشم نفوذناپذیر ، پوست ضخیمی وجود داشت که تا 8 سانتی متر ضخامت داشته است. جمجمه ای بلند و قبه ای (گنبدی) شکل و گوشهایی نسبتا کوچک تا از هدر رفتن دمای بدن جلوگیری شود.

مهمترین ویژگی ماموتها عاجهای آنها بوده است که خمیده و بسیار بلند بوده اند طوری که بلندترین عاج یافت شده در حدود 4.8 متر طول داشته است. شکل و اندازه عاج نشان از این دارد که حیوان برای حفر برف و یخ از آنها استفاده میکرده تا گیاهان مدفون شده در زیر برف را پیدا کند.

خرطوم بلند که نوک آن باریکتر بوده و دارای علائم شبیه اثر انگشت داشته است به همراه دم کوتاه شبیه دم بز از دیگر مشخصات بدست آمده در مورد این جانور منقرض شده است.

تغذیه ماموت ها

ماموت ها در اکثر ساعات شبانه روز (حدود 20 ساعت) در حال خوردن بوده اند . یک ماموت بالغ که وزنی در حدود 6 تون داشته مسلما برای تامین انرژی روزانه میبایست حدود 90 کیلوگرم غذا بخورد. تمام ماموتها کاملا گیاهخوار بوده اند و بر حسب مکان جغرافیایی از گیاهان متفاوت شامل بوته ها،درختچه ها و یا شاخ و برگ درختان تغذیه میکرده اند.

شکارچیان کمی در پی ماموتها بوده اند با اینحال آنها میتوانستند از عاج و خرطوم برای دفاع در برابر گوشتخواران استفاده کنند.

روابط ماموت ها

فیلهای امروزی نزدیکترین خویشاوندان زنده ماموت ها میباشند. اکثر مردم بر این باورند که ماموت ها اجداد فیلها میباشند ولی این تصویر اشتباهی است. در حقیقت هر دوی ماموت ها و فیل ها از یک شاخه مشترک مشتق شده اند به گونه ای که با وجود بقای فیل ها و انقراض ماموت ها ، هردو گونه چهار میلیون سال باهم بر روی کره زمین زندگی کرده اند.

چرا ماموت ها منقرض شدند؟

ماموت ها هنوز هم وجود دارند ، اگر شما پشم آنها را بتراشید بسیار شبیه فیلهای امروزی هستند.

ولی اگر آنها را منقرض شده بحساب آورید هیچ دلیل منطقی برای انقراض ماموت ها که بتواند انسان را قانع کند وجود ندارد ، آنها به همراه برخی دیگر از پستانداران عصریخبندان نظیر ” گوزنهای عظیم الجثه ” و ” ببرهای دندان خنجری ” از قویترین و سازگارترین موجودات بوده اند که امروزه به اشکال مشابه و با کمی تفاوت وجود دارند.

تنها دلیل محکم و منطقی که میتواند ذهن ما را به سمت انقراض آنها سوق دهد یک بیماری به شدت مسری و نابود کننده عفونی خواهد بود به طوری که در یافته های جدید اثراتی از عفونت و بیماریهای عفوتی در استخوانهای بجامانده از آنها دیده میشود.

ماموت پشمالو آخرین سرده منقرض شده به حساب می‌آید. بیشتر جمعیت ماموت‌های پشمالو در شمال آمریکا، اروپا و آسیا، و تمام ماموت‌های کلمبیایی در شمال آمریکا، در طول دوره بازگشت آخرین یخبندان منقرض شدند که بخشی از یک انقراض دسته‌جمعی جانوران غول‌پیکر در شمال اوراسیا و آمریکا است.

ماموت های کشف شده

یک شکارچی فرانسوی به نام «برنارد بویگه» که عضو یک نهاد علمی است که در مورد ماموت‌ها تحقیق می‌کند جسد یک ماموت را در حوالی سواحل اقیانوس آرام کشف کرد و از انتقال آن به بازار معاملات خصوصی جلوگیری کرده‌است. این ماموت که یوکا نامگذاری شد به نظر می‌رسد توسط انسان‌های ماقبل تاریخ که در این منطقه ساکن بوده‌اند، شکار شده‌است.

دانیل فیشر، مسئول موزه جانورشناسی دانشگاه میشیگان که تحقیقات روی جسد این ماموت را انجام داده‌است می‌گوید: «این تقریباً یک جسد کامل است که اندام و بافت‌های گوشتی و درونی حیوان تقریباً سالم مانده و نشان می‌دهد که مرگ آن با نوعی از دخالت انسان ارتباط داشته‌است.»

لیوبا دیگر ماموت کشف شده که مومیایی آن در ماه مه سال 2007 میلادی توسط یک شکارچی گوزن شمالی در شبه جزیره یامال در مناطق قطبی روسیه پیدا شد. نام آن «لیوبا» گذاشته شد که کوچک شدهٔ واژه «لیوبف» به معنای «عشق» در زبان روسی است.

وزن این ماموت در هنگام یافت شدن 50 کیلوگرم بود و طولی برابر 85 سانتی‌متر داشت. اندازه آن از خرطوم تا سر به 130 سانتی‌متر می‌رسید که طول آن را برابر با طول یک سگ بزرگ جثه می‌کرد.