معرفی حیوانات دریایی و آبزیان

جانورانی که در آب زندگی می کنند در واقع به گروه کلی جانداران دریایی و آبزیان مهره‌ دار و بی‌ مهره گفته می‌ شود که تمام یا بخشی از عمرشان را در آب زندگی می کنند. آسمونی در این بخش فهرست اسامی حیوانات دریایی و آبزیان را برای شما عزیزان منتشر می کند و ادامه به معرفی برخی از موجودات دریایی می پردازد.

حیوانات آبزی شناخته‌ شده‌ تر

• اره‌ ماهی
• اسب دریایی
• خارپوست دریایی
• خوک آبی (سیل)
• دلفین
• ستاره دریایی
• سفره ماهی
• سمندر آبی
• شاه‌ ماهی
• شقایق دریایی
• شیر دریایی
• شیر ماهی
• عروس دریایی
• عنکبوت آبی
• فک
• فیل دریایی
• قزل‌آلا
• کوسه
• گاو دریایی
• گراز دریایی
• گربه دریایی
• مار ماهی
• ماهی
• ماهی آبنوس
• ماهی آزاد
• ماهی دهان پرورشی
• ماهی سفید
• ماهی کپور
• مرجان دریایی
• نوک‌ اردکی
• نهنگ
• نهنگ آبی
• نهنگ اسپرم
• نهنگ پیلوت
• نهنگ خاکستری
• نهنگ رایت
• نهنگ سفید
• نهنگ عنبر
• نهنگ قاتل
• نهنگ گرینلند
• نهنگ گوژپشت
• نهنگ مینک
• نهنگ کبود
• هشت‌ پا
• وال
• وال آبی

اسب دریایی

یک نوع ماهی از خانواده سوزن‌ ماهیان (syngnathidae) است که در آب های حاره‌ ای و معتدل سرتاسر جهان یافت می‌شود. طول بدن اسب های دریایی از 16 میلی متر تا 35 سانتی متر متغییر است.

تک همسر داری از جمله دیگر خصوصیات غیر عادی اسب های دریایی می‌ باشد. این ماهی غیر معمول بلند قد دارای سری به شکل اسب هستند و به سمت بالا شنا می کنند. به هر حال بیشتر اوقات اسب های آبی بدون حرکت باقی می‌ مانند این حالت را به صورت گیر دادن دم چسبیده خود در لابه لای مرجان ها و جلبک های دریایی انجام می‌دهد و با همین حرکت در مقابل دشمنان ایجاد استتار می‌کند. چشم های او مستقل از سر به طرفین حرکت می‌کنند و به این وسیله دائما" مراقبت دشمنان بوده و همچنین غذای خود را جستجو می‌کند. نوع ماده این حیوان تخم های خود را در کیسه نوع نر می‌ ریزد و در همانجا نوزادان از تخم بیرون می‌آیند که به شکل اسب های آبی کوچک می‌ باشند.

دلفین

دلفین پستاندار دریایی از رده آب‌ بازان می‌باشد. خانواده دلفین با 17 جنس و 35 گونه بزرگ‌ ترین خانواده زیر راسته نهنگ های دندان دار محسوب می‌ شود. اعضای این خانواده در تمام آب های آزاد جهان و همچنین بعضی رودخانه‌ های در امتداد آب شیرین انتشار دارند. این خانواده از دوره آئوسن ظاهر شده‌اند. پوست بدن دلفین ها معمولاً صاف و برهنه‌ است. ممکن است در سر و تنه تعدادی از آنها مو وجود داشته باشد.

از گوش های خارجی فقط سوراخ کوچکی نمایان است و سوراخ بینی که یک یا دو عدد می‌باشند در بالا و عقب سر قرار گرفته‌اند تا عمل تنفس در سطح آب را سهولت بخشند این سوراخ ها به‌وسیله پرده‌ای خود به خود بسته می‌شوند. تعداد دندان ها زیاد و در بعضی گونه‌ها به 260 عدد می‌رسد و عمدتاً از ماهی ها و سرپایان و حتی دلفین های کوچک‌ تر تغذیه می‌کنند. طول آن ها از 2/1 الی 9/3 متر و وزنشان از 23 تا 136 کیلوگرم متفاوت گزارش شده‌ است. دانشمندان بر این باورند که هنگامی که یک دلفین می‌خوابد فقط نیمی از مغز او استراحت می‌کند نیمه دیگر بیدار باقی می‌ماند تا دلفین به شکل طبیعی عمل کند پس از مدتی، دو نیمه مغز کارهایشان را با هم عوض می‌کنند.

دلفین بینی بطری

دلفین بینی بطری (Bottlenose) از گونه دلفینهایی است که به وفور در اکواریومهای دنیا جهت عملیات نمایشی به کار گرفته می‌شود. از نقطه نظر پراکندگی در اکثر اقیانوس های جهان از جمله خلیج فارس وجود دارد با وزنی در حدود 250 تا 600 کیلوگرم طولی معادل 2تا4 متر و ردیف دندان‎ هایی که در هر ارواره از 22 تا 26 دندان تشکیل شده تقزیبا هر 2 سال یک بار بچه‎ دار می‎شود و دلفینی به طول1متر و وزنی معادل 37 کیلوگرم را به مدت 1سال با شیر مادر تغذیه می‌کند و طول عمری معادل 26 تا30 سال دارد.

دلفین سیاه

دلفین سیاه گونه‌ای از خانواده نهنگ‌های خلیج فارس می‌باشد که رنگ تیره بدن وی را از سایر گونه‌های این خلیج جدا میسازد رنگی بین خاکستری تیره مایل به سیاه البته بسیاری از دلفین‌ها پس از مرگ رنگ پوست را با این رنگ تعویض می‌کنند که شاید موجبات اشتباه را هم فراهم کند. دلفین سیاه به دندان‎ هایی با قطر بیش از 25 میلیمتر مجهرند که به نوعی در برخی موارد حمله این‎گونه به دیگر دلفین‎ ها را فراهم می‎آورد اما عمدتاً به علت سرعت کمتر در قیاس با سایر هم گونه‌ها ناکام می‌ماند. از نقطه نظر پراکندگی در اکثر دریاهای گرم و معتدل جهان از جمله خلیج فارس یافت می‌شود. همچنین وزنی معادل 2تن و طولی بین 4 تا 6متر و زمان باروروری 15 ماه و زادآوری بجه دلفینی معادل 2 متر از دیگر ویژگی‎ های این گونه محسوب می‌شود.

ستاره دریایی

ستاره دریایی جانوری آبزی است از شاخه خارپوستان و رده ستاره‌ سانان (Asteroidea). این نام همچنین به خانواده‍ای از آبزیان خویشاوند با ستاره‌های دریایی که از رده Ophiuroidea هستند استفاده شده است. عمومی‌ترین صفات جانوران که طی مراحل رشد نیز قبل از همه ظاهر می‌شود، تراز ساختمانی آنهاست. همه جانوران زندگی را از یک یاخته آغاز می‌کنند و برخی از تراز بافت بالاتر نمی‌روند، اما بقیه آنها از این تراز می‌گذرند و بدن پیچیده‌ تری می‌یابند. بدین ترتیب جانوران (متازوآ) را صاحب دو شعبه رده بندی در نظر می‌گیرند. در شعبه پارازوآ، بالاترین تراز ساختمانی را بافت تشکیل می‌دهد. این شعبه فقط شاخه اسفنجها را شامل می‌شود.

همه جانوران دیگر که به شعبه یومتازوآ تعلق دارند، با داشتن اندام و دستگاه مشخص می‌شوند. دومین صفت عمومی که بعد از تراز ساختمانی در حین رشد جانوران ظاهر می‌شود، نوع تقارن آنهاست. در ابتدا جنین همه جانوران دارای تقارن شعاعی یعنی به صورت کره‌ای توپر و یا توخالی و متشکل از تعدادی سلول است. بعضی از گروههای جانوری مانند عروس دریایی این تقارن شعاعی را تا مرحله بلوغ حفظ می‌کنند، اما در بقیه پس از مدتی جنین تقارن شعاعی ثانویه (مانند ستاره دریایی) و یا تقارن دو طرفی می‌یابد و کرمک و جانور بالغ حاصل از آنها نیز معمولاً همین نوع تقارن را نگه می‌دارند.

بر همین اساس شعبه یومتازوآ را می‌توان به دو دسته دارای تقارن شعاعی (Radiata) و دارای تقارن دو طرفی (Bilateria) تقسیم بندی می‌کنند. هر گونه فضا یا حفره عمومی که کاملاً توسط بافت های میانپوستی و به ویژه توسط پرده‌های صفاقی احاطه شده باشد، سلوم (Coelom) نام دارد. بنابراین جانوران دارای سلوم را متعلق به گروه سلومات ها، می‌دانند. سلوم دارای اقسام مختلفی است که یکی از انواع آنها آنتروسل ها هستند و در فوق شاخه‌ای که خارتنان و طنابداران را شامل می‌شود، دیده می‌شوند.

شقایق دریایی

شقایق دریایی از رده گل‌سانان (Anthozoa)، زیرردهٔ شش‌مرجانیان (Hexacorallia) و راستهٔ شقایق‌های دریایی (Actiniaria) است. شقایق‌های دریایی از وابستگان نزدیک مرجان دریایی، عروس دریایی و هیدر هستند. شقایق دریایی به شکل کیسه‌ای کوچک است که به وسیله پایی به نام صفحه پایه‌ای به کف دریا چسبیده است و بدنی لوله‌ای‌ شکل دارد که به صفحه دهانی ختم می‌شود. دهان شقایق دریایی در میانهٔ صفحهٔ دهانی قرار دارد.

قزل آلا

ماهی قزل‌آلا که از نوع ماهی‌های سردآبی است دارای بدنی فشرده و داری باله دمی بزرگ‌تر از ماهی آزاد است. ساقه دمی آن مرتفع ، سر کند و قسمت خارجی باله دمی تقریباً صاف است. تعداد فلس بین باله چربی و خط جانبی 19 - 14 عدد و بطور متوسط حدود 16 عدد می‌باشد. تعداد خارهای اولین کمان آبشش بین 5 - 2 عدد است که به شکل شمشیر بوده و در پایین به شکل دکمه درآمده‌اند. حداکثر طول بدن ماهی قزل آلا 140 سانتیمتر و وزن آن تقریباً به 5 کیلوگرم می‌رسد. ماهیان قزل آلا به هنگام ورود به رودخانه جهت جفت‌گیری و تخم ریزی لباس عروسی زیبایی به تن می‌کنند.

تخم ریزی آنها بین ماههای بهمن و اسفند است. تعداد تخم ها حدود 10 هزار عدد است که تقریباً برای هر کیلوگرم و وزن بدن ماهی ماده 1500 عدد تخم برآورد می‌شود. بیشتر ماهیان بالغ نر و ماده بعد از تخم ریزی زنده مانده و در سال بعد برای تخم ریزی مجدداً وارد آب رودخانه می‌شوند. لارو این ماهی به‌وسیله نوارهای تیره رنگ با نقطه‌های قرمز زیاد مشخص می‌شوند. بچه ماهیان 5 - 1 سال در آب شیرین زندگی می‌کنند که در شمال اروپا این مدت به 5 سال می‌رسد. هنگامی که طول آنها به 25 - 15 سانتیمتر رسید وارد آب شده و بیشتر در ساحل دریا بسر می‌برند.

قزل‌آلای رنگین‌ کمان

این ماهی دارای یک نوار پهن به صورت رنگین کمان در هر طرف بدن است. دوره تخم ریزی از ماه های آخر زمستان تا اواخر بهار و تعداد تخم ها بین 5 - 1 هزار عدد است. امروزه ماهی قزل آلای رنگین کمان به صورت ماهی شماره یک اکثر کارگاه های تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی در بیشتر نقاط جهان درآمده‌ است. از خصوصیاتی که این ماهی را مورد توجه قرار داده، سازش آن با شرایط پرورش متراکم است. از طرف دیگر این ماهی در انتخاب غذا زیاد سختگیر نیست و از سرعت رشد خوبی نیز برخوردار است.

کوسه

کوسه یکی از آبزیان نسبتاً بزرگ است. اقیانوس‌ها 70 درصد از سطح زمین را پوشش و بیش از 20 هزار گونه از ماهی‌ها را در خود جای داده‌اند که از این تعداد نزدیک به 370 گونه، کوسه هستند. مدت‌ ها پیش از به وجود آمدن دایناسورها، کوسه‌ها فرمانروای آب‌ ها بودند. آن ها نخستین بار بیش از 400 میلیون سال پیش شکل گرفتند و در 100 میلیون سال اخیر به ندرت دستخوش تغییر و دگرگونی شده‌اند.

امروزه کمتر گونه‌ای از موجودات کرهٔ زمین چنین احترام و ترسی را بر می‌انگیزد. این شکارچیان حیرت‌انگیز با خوردن موجودات ضعیف و زخمی، در بالای چرخه غذایی دریایی قرار می‌گیرند. آن ها با این کار به حفظ تعادل در سیستم طبیعت کمک می‌‌کنند. کوسه‌ ها ماشین‌ های هستند که برای شکار تنظیم شده‌اند. آنها که متکی به حس شنوایی مخصوصشان برای گرفتن شکار هستند، می‌توانند ارتعاش صدا را در فاصله‌ای بیش از 3,000 پا تشخیص دهند. کوسه‌ ها مخصوصاً به ارتعاشات با بسامد پایین که از طرف شکار منتشر می‌شوند، حساسند. ارتعاش صدای بلندگوها که شبیه صدای ماهی زخمی است، کوسه‌ ها را به حالت جنون و از خود بیخودشدگی می‌ برد. هرچه که کوسه به شکار نزدیک‌ تر می‌شود، حس بویایی‌ اش بیشتر به کار می‌افتد. کوسه‌ها می‌توانند یک قطرهٔ خون را در 25 گالن آب تشخیص دهند. آب، درون سوراخ‌های بینی کوسه‌ها که در بخش تحتانی حلزونی شکل قرار گرفته است جاری می‌شود. همچنین کوسه‌ها منافذی کوچک برای جذب سیگنال‌های الکتریکی، که در هنگام حرکت حیوانات ایجاد می‌شود، دارند.

مارماهی

مارماهی جانداری مهره‌ دار و آبزی از رده شعاع‌ باله‌ها (Actinopterygii)، راسته مارماهی‌شکلان (Anguilliformes) است. این ماهی‌ ها استخوانی دارای بدن هایی لوله‌ای شکل بلند و نرم هستند بعضی پولک دارند و بعضی ندارند. ماهی های پولک دار در واقع پولکشان در زیر پوستشان پنهان است. مار ماهی‌ها مثل مار حرکت می‌کنند و شکل S انگلیسی در بدن خود ایجاد می‌کنند که از سر شروع و به دم ختم می‌شود این عمل آنها را در درون آب به جلو می‌راند این ماهی در آب های سرد و گرم استوایی یافت می‌شود بعضی از نژادهای مار ماهی‌ ها قسمتی از عمر خود را در آبهای گرم می‌گذرانند. در حدود 600 گونه مختلف از مارماهی‌ها وجود دارد که در تمام نقاط مختلف دنیا پراکنده هستند فقط در مناطق قطبی اثری از مارماهی ها پیدا نمی‌شود. مارماهی‌ها ماهی های دیگر را به طور دسته جمعی از بین می‌ برند.

گونه‌ های مارماهی

• مارماهی اروپایی
• مارماهی الکتریکی
• مارماهی بزرگ آبهای شور
• مارماهی بی‌آرواره
• مارماهی بلعنده
• مارماهی دهان‌گرد
• مارماهی موری

ماهی

ماهی یک مهره‌دار خونسرد و آبشش‌دار است که در دریا زندگی می‌کند. ماهی ها (با بیش از 27315 گونه) یک گروه پراتبار (پارافیلتیک) هستند و به سه گروه ماهی های استخوانی (استیکتیس Osteichthyes)، با (22000 گونه)، ماهی های غضروفی (کندریکتیس Chondrichthyes با بیش از 800 گونه) و گروه های مختلف ماهی های بدون آرواره (75 گونه) از جمله ماهی‌های مکنده و دهان‌گِرد (hagfish) تقسیم می‌شوند.

ماهی ها در اندازه‌ های مختلف به چشم می‌خورند و طول آنها از 45 فوت مثل کوسه نهنگی تا 8 میلی متر مثل گوبی کوتوله (dwarf goby) متغییر می‌باشد. جانوران آبزی دیگر همانند عروس دریایی و ماهی مرکب ماهی های حقیقی نیستند.گالری عکس با بیش از 50 نوع ماهی جهت اطلاعات بیشتر برای نمونه برخی از ماهیان چون صخره‌های ناهنجار و برخی مانند کرم های لولنده هستند. بعضی تخت و مسطح چون کلوچه آردی و پاره‌ای مانند توپ هستند. ماهیان همه گونه رنگی دارند. یعنی همه رنگ‌های رنگین کمان. بسیاری از ماهیان رنگ های روشن همچون رنگ های درخشان و روشن پرندگان. سرخ تند زرد آبی و ارغوانی و صدها نمونه و گونه رنگ زیبا و دلربا و طرح‌های راه راه و خطوط شبیه توری یا نقطه چین دارند.

این ماهی جانوران کوچک دریایی و گیاهان را می‌خورد و به طور کلی بی آزارتر از ماهیان دیگر نسبت به انسان است. خطرناکترین ماهی تنها چند کیلوگرم وزن دارد. سنگ ماهی که برآمدگی زهرداری دارد که می‌تواند با زهرش آدمی را در چند دقیقه بکشد. ماهی‌ها تقریباٌ در همه آبها زندگی می‌کنند: در آب های در نقطه یخ زدن قطب شمال و در رودها و جویبارهای بخارآلود جنگل های استوایی و در جویبارهای خروشان کوهستان ها و در آب های رودهای آرام زیرزمینی. برخی از ماهیان سفرها و مهاجرتهایی سرتاسری اقیانوسی می‌کنند.

ماهیان در تعادل طبیعت نقش مهمی دارند. ماهیان گیاهان و جانوران آبزی را می‌خورند و باز خوراک گیاهان و جانوران می‌گردند و ماهیان تعادل مجموع کلی گیاهان و جانوران کرده زمین برقرار می‌سازند. همه ماهیان مهره دار و دارای آلت تنفسی مخصوصی برای دم و بازدم در آب و خونسرد هستند. ماهیان نمی‌توانند حرارت بدن خود را با حرارت محیط اطراف خود میزان کنند. بعلاوه تقریباٌ همه ماهیان باله‌ها و پره‌هایی دارند که در شنا کردن به کار می‌روند. جانوران آبی دیگر مانند دلفین‌ها و وال‌ها شبیه ماهی به نظر می‌رسند گرچه مهره دار و باله دار می‌باشند ولی بر خلاف ماهیان بچه زا هستند و بچه‌های خود را شیر می‌دهند به علاوه بر خلاف ماهیان با شش دم و بازدم می‌کنند همچنین خونگرمند. ماهی‌های زیادی در دریا زندگی می‌کنند که از لحاظ شکل، رنگ، اندازه، نوع غذا، نوع رفتار، محل زندگی با هم تفاوت دارند.

هشت پا

هَشت‌پا یا اُختاپوس یک جانور آبزی از رده سرپایان است که در بخش‌های گوناگونی از اقیانوس‌ های جهان، به‌ویژه در آب‌ سنگ‌های مرجانی زندگی می‌کند. 300 گونه از هشت‌ پا شناسایی شده که این تعداد، یک‌سوم از تمامی گونه‌های سرپایان را تشکیل می‌دهد. هشت‌پاها از زیرردهٔ نیام‌داران (Coleoidea)، بالاراستهٔ هشت‌پاشکلان (Octopodiformes) و راستهٔ هشت‌پایان (Octopoda) است. هشت‌پاها دارای هشت بازو هستند که بر روی آن‌ها دو ردیف کلاهک مکنده وجود دارد. بر خلاف بیشتر سرپایان، هشت‌پاها تقریباً هیچ اسکلت درونی ندارند و بدنشان کاملاً ‌نرم است. آن‌ها نه مانند ناتیلوس صدف بیرونی دارند و نه مانند سرپاور (ماهی مرکب) استخوان درونی دارند. یک منقار، شبیه به منقار طوطی، تنها قسمت سفت در بدن هشت‌پاها است. این منقار به هشت‌پا توانایی رفتن به لای شکاف‌های باریک بین صخره‌های زیرآبی به هنگام گریختن از دست مارماهی موری و دیگر ماهیان شکارچی را می‌دهد.

نهنگ

نهنگ یا وال، پستانداری آبزی است از رده آب‌بازان. او دم بلندی دارد. پشت او پهن و گوشتالو است.او زندگیش را در اقیانوس‌ها می‌گذراند، اگر او را به ساحل بیاورند آن‌قدر به او فشار می‌آید که می‌میرد.نوزاد او وقتی به دنیا بیاید بزرگ است.نهنگ هم مثل بقیه پستانداران شیر می‌مکد. بدن او مو ندارد. هنگامی که او می‌خواهد نفس بکشد،از بالای سرش آب فواره می‌زند. در قرآن آمده است که یک نهنگ یونس را بلعید اما بعد او را به بیرون انداخت. نهنگ سفید یا نهنگ بـِلوگا (نام علمی: Delphinapterus leucas) یکی از آب‌بازان است که در آب‌های نزدیک به قطب شمال می‌زید. سرده (جنس) نهنگ سفید به خاطر صدای زیری که دارند سردهٔ «قناری‌های دریا» نامیده می‌شود. در متون قدیمی ادبیات فارسی، نهنگ به معنای تمساح به کار رفته است. برای اشاره به این پستاندار آبزی تنومند، همان واژهٔ ماهی به کار می‌رفته است (مانند ماهی عنبر یا داستان «یونس و ماهی»).

مرجان

مرجان‌ها فقط 1٪ از بستر دریاها را پوشش می‌دهند. مرجان‌ها 25٪ از تمام حیات دریا را در خود حفظ می‌کنند و بسیاری ازانواع ماهی‌ها در مرجان‌ها زند گی می‌کنند. هر کدام از مرجان‌ها یک اکوسیستم کامل هستند. در اقیانوس اطلس 15٪ مرجان‌ها تجمع دارند که مجموعی از 70 گونه مرجان می‌باشند. این مرجان‌ها محل زندگی 500 نوع ماهی هست. اقیانوس هند و آرام 85٪ از ریفهای جهان را با 700 نوع مرجان و 4000 گونه ماهی دارا است. مرجانها مقر زندگی گیاهان و جانورانی است که خودا اکوسیستم کاملی هستند. بیش از 80000 گونه حیاتی در مرجان ها زندگی می‌کنند. مرجان ها 6/1 سواحل دریاها و خشکی ها را محافظت می‌کنند.

از مرجان ها جهت تولید داروهای ضد سرطان و نیز و جهت پیوند استخوان استفاده می‌گردد. مرجان ها به غیر از غذا یک مکان برای زندگی موجودات دریایی هستند. این موجودات قدیمی‌ترین اکوسیستم زمین هستند و جوان‌ترین گونه مرجان ها 18000 سال عمر دارند. مرجان ها گونه‌ای از جاندارانند که نه گیاهند و نه جانور بلکه ماینرال نام دارنند که از موادی به نام زوکسانتیلا تشکیل یافته‌اند. مرجان ها دو دسته‌اند: مرجان های نرم و مرجان های سخت. برخی از گونه های مرجان ها در اعماق اقیانوس ها نوری از حود ساطع می کنند و در واقع، حیوان ابزی که مانند شی چشمک زن در اسمان شب است.

مرجان ها تا جایی که مواد غذایی دارند رشد می‌کنند، سپس رشد آنان متوقف گردیده و اجازه رشد به گونه‌های دیگری می‌دهند که فرصت های غذایی مناسب تری دارند. برطبق آمار سازمان اقیانوس‌شناسی آمریکا مرجان ها در حال انقراض هستند. دمای آب عمق شوری و املاح آب شفافیت آب امواج بستر دریا از سال 92 تا 2000 10٪ از مرجان ها از بین رفته‌اند در صورتی که امروزه در آستانه هزاره سوم ٪25 از بین رفته‌اند و 58 ٪ دیگر بر طبق آمار جهانی در خطر می‌باشند.

مرجان ها در اعماق اقیانوس ها وجود دارند و در اعماق اقیانوس پیدا شده است. این گونه عجیب ماهی 18 سانتی متر طول دارد و در اعماق اقیانوس ها زندگی می کند.