- آسمونی
- مجله اینترنتی
- چهره ها
- چهره های معروف
- جرجی زیدان ، نویسنده و روزنامه نگار مسیحی لبنانی
جرجی زیدان ، نویسنده و روزنامه نگار مسیحی لبنانی
جرجی زیدان نویسنده و تاریخ نگار و داستان نویس لبنانی است. اگر می خواهید با جرجی زیدان بیشتر آشنا شوید این مقاله آسمونی" href="https://asemooni.com">آسمونی را تا انتها مطالعه نمایید چرا که بیوگرافی جرجی زیدان را برای شما عزیزان منتشر می کنیم.
جرجی زیدان متولد 14 دسامبر 1861 در بیروت است و در 22 ژوئیه 1914 در قاهره درگذشت. او تاریخنگار ، داستاننویس ، و روزنامهنگار عرب زبان لبنانی است که برای نوشتن 23 رمان تاریخی و تأسیس نشریه الهلال معروف است. طی نهضت بیداری عرب ها و شکل گیری جنبش النهضه ، قصد او از نوشتن رمان های تاریخی ، آشنا نمودن مردمان عرب با فرهنگ و تاریخ خود بودهاست.
زندگی و فعالیتهای جرجی زیدان :
وی در 11 جمادیالثانی 1278 در خانوادهای تنگدست و مسیحی در بیروت بهدنیا آمد. پدرش ، حبیب ، از اهالی روستای عَین عَنّوب بود که همراه خانوادهاش به بیروت مهاجرت کرده و در آنجا در اغذیه فروشی کار میکرد. وی که خود بیسواد بود و فقط خواندن و نوشتن و حساب و کتاب مقدماتی را ضروری میدانست ، زیدان را در پنج سالگی به مدرسه فرستاد تا در آینده در اداره اغذیه فروشی به او کمک کند. زیدان ، پس از دو سال ، به مدرسه رفت و در آنجا حساب ، صرف و نحو ، خوش نویسی و کمی زبان فرانسه آموخت. در یازده سالگی ، با اصرار پدرش ، تحصیل را رها کرد.
زیدان یک سال و اندی در اغذیه فروشی نزد پدرش ، و سپس دو سال در یک کارگاه کفاشی کار کرد ، اما دوباره نزد پدرش بازگشت. در پانزده سالگی به مدرسه ای شبانه رفت و در مدت چهار ماه ، با تلاش بسیار ، زبان انگلیسی آموخت. در همان زمان ، تألیف فرهنگی انگلیسی به عربی را آغاز کرد که ناتمام ماند.
در اغذیه فروشی با بزرگانی نظیر ابراهیم الیازجی (منتقد ، شاعر ، روزنامه نگار و محقق) و عبداللّه بستانی (شاعر ، روزنامه نگار ونمایشنامه نویس) آشنا شد و به عضویت گروه «جمعیة شمسالبرّ» ، شعبهای از جمعیت جوانان مسیحی در انگلستان ، درآمد و در این گروه ، با یعقوب صروف (روزنامهنگار ، مترجم و داستاننویس) ، سلیم البستانی (روزنامهنگار و داستاننویس) ، و اسکندر البارودی آشنا شد.
با تشویق ها و راهنمایی های بارودی ، تصمیم گرفت به دانشکده پزشکی برود. دو ماه دروس مقدماتی را نزد بارودی خواند و در 1298 در رشته پزشکی به کالج پروتستان سوری راه یافت و در سال اول ، شاگرد ممتاز شد. در اوایل سال دوم ، زیدان و دانشجویان دیگر در اعتراض به کاستی های دانشکده و برای احقاق حقوق خود و هواداری از استادی که به علت سخنرانی درباره داروینیسم اخراج شده بود ، از رفتن به کلاس خودداری کردند. پس از کشمکش های بسیار ، دانشکده تصمیم گرفت دانشجویان معترض را اخراج کند.
سپس او در رشته دارو سازی امتحان داد و چندی در این رشته درس خواند ، ولی آن را نیمه کاره رها کرد و برای ادامه تحصیل به مصر رفت ، وی قبل از سفر به مصر به عضویت فراماسونری درآمده بود. در ابتدا قصد داشت در مصر در رشته پزشکی ادامه تحصیل دهد ؛ اما ، با پیشنهاد صاحب روزنامه الزمان ، یک سال در آنجا مشغول بکار بود. در همان سال در حمله انگلیس به سودان ، برای درهم شکستن قیام محمد احمدبن عبداللّه معروف به مهدی سودانی ، در سمت مترجم امنیتی به ارتش انگلستان پیوست.
در 1302 به بیروت بازگشت و به فراگیری زبان عبری و زبان سریانی پرداخت و به عضویت المجمع العلمی الشرقی درآمد. در 1303 ، اولین کتاب وی ، با عنوان الالفاظ العربیة و الفلسفه اللغویه ، در بیروت بهچاپ رسید و بهسبب انتشار آن ، او عضو انجمن سلطنتی آسیایی گردید. در همان سال ، به لندن سفر کرد و با آثار مستشرقان آشنا شد.
پس از بازگشت به قاهره ، در زمستان همان سال به پیشنهاد یعقوب صروف و فارِس نَمِر ، در مجله المقتطف استخدام گردید. وی بیشتر به کارهای اجرایی میپرداخت ، بهطوری که در مدت یک سال و نیم همکاری ، فقط یک مقاله در آنجا به چاپ رساند. در 1306 ، از سمت خود کناره گیری کرد و دو سال در مدرسه العبیدیة الکبری ، به عنوان معلم ارشد ، به تدریس زبان عربی پرداخت.
در 1308 ازدواج کرد و با مشارکت یکی از دوستانش ، چاپخانه کوچکی تأسیس کرد که سال بعد ، با کنارهگیری شریکش ، بهتنهایی اداره آن را برعهده گرفت. وی در اواخر 1309، مجله الهلال را تأسیس نمود.
از 1298 رابطه عمیق و استواری بین زیدان و مستشرقانی مانند نولدکه ، گولدتسیهر ، کراچکوفسکی و مارگلیوث و واندایک ایجاد شد و دفتر مجله الهلال محل رفتوآمد مستشرقانی بود که به مصر میآمدند. زیدان در 1908 به استانبول ، در 1912 به کشورهای اروپایی و در 1913 به فلسطین سفر کرد. در 1910، دانشگاه قاهره از وی برای تدریس تاریخ اسلام دعوت کرد.
انتخاب یک مسیحی برای تدریس تاریخ اسلام ، اعتراض شدید مسلمانان را برانگیخت و زیدان مجبور به کنارهگیری از این سمت شد. وی در ژوئیه 1914 در منزل خود در قاهره بهطور ناگهانی درگذشت. شاعرانی چون احمد شوقی، محمدحافظ ابراهیم ، ولیالدین یکن ، خلیل مُطران و ایلیا ابوماضی در مرگ او مرثیههایی سرودند.
رمانهای تاریخی جرجی زیدان :
بیشتر شهرت زیدان به سبب داستان های تاریخی اوست و زیدان را پیشگام این نوع ادبی میدانند. زیدان 22 داستان تاریخی دارد که اولی المملوکالشارِد (چاپ 1891) و آخری شجرة الدّر (چاپ 1914) است. از این میان ، هفده داستان به تاریخ عرب و اسلام تا عصر صلاحالدین ایوبی بر میگردد ، چهار داستان متعلق به تاریخ جدید مصر و یکی هم متعلق به تحولات عثمانی است.
زیدان تحت تأثیر و نفوذ داستاننویسان اروپایی ، به خصوص والتر اسکات و الکساندر دوما ، بوده و گرچه نتوانسته به سطح هنری آنها برسد ، در این زمینه در ادبیات عرب موفق بودهاست. در این داستان ها زیدان قصد دارد وقایع گذشته را در روند دگرگونی حیات سیاسی عرب روایت کند ؛ ازاینرو ، جنبه تعلیمی و سرگرمی داستانها بر جنبه هنری آنها برتری دارد.
داستان های وی طرح ساده ای دارند. محور اصلی این داستان ها ، عشق مجازی به زیبایی مسحورکننده زنی است که غالبا واقعیت مستند تاریخی ندارد. وی واقعیت های تاریخی را با این عشق مجازی میآمیزد و با نثری ساده و ایجاد کشمکش و تعلیق و هیجان ، خواننده را تا پایان با خود همراه میکند. داستان های وی بارها تجدید چاپ و به فارسی ، ترکی ، هندی ، روسی ، آلمانی و برخی زبانهای دیگر ترجمه شدهاست.
ناقدان شیوه داستان نویسی زیدان را ستایش میکنند ، اما داستان هایش اعتبار تاریخی ندارند. بهنظر میرسد که زیدان تعمدا ، برای تحقیر عرب ها ، تاریخ آنها را تحریف کردهاست. نویسندگانی نظیر فَرح أَنطون در داستان أورشلیم الجدیدة و القائم مقام نسیب بک در داستان خفایا مصر از او پیروی کردهاند، ولی هیچکدام نتوانستهاند به محبوبیت زیدان دست یابند.
تاثیر جرجی زیدان بر دیگران :
جرجی زیدان در کتاب تاریخ ادبیات عرب مدعی شد که شیعیان ، آثار مکتوب قابل توجّهی در تاریخ عرضه نکردهاند و نقش مؤثّری در پیشرفت علوم اسلامی نداشتهاند.
سه دوست جوان که از دانش آموختگان حوزه علمیه نجف و تربیت یافته فرهنگ شیعه بودند و عمیقا جریان فرهنگی شیعه را میشناختند و این ادعا را خلاف واقع میدانستند ، با یکدیگر هم پیمان شدند که هر کدام به گونهای به آن پاسخ دهند و زیدان را متوجه خطای تاریخی بزرگش بنمایند.
یکی از آن سه تن ، علامه شیخ محمدحسین کاشفالغطا (درگذشته 1373 قمری) بود که به نقد روش تحقیق این کتاب پرداخت و خطاهای متعدّد آن را برشمرد و حاصل کار خود را به صورت کتابی به نام النقود و الردود (نقدها و پاسخها) منتشر ساخت.
دومین دوست ، علامه سید حسن صدر بود که کتابی با نام تاسیس الشیعة الکرام لعلوم الاسلام (بنیانگذاری علوم اسلامی به دست شیعه) منتشر شد و محقّقان را متوجّه جنبههای ناگفته تاریخ علوم اسلامی نمود. امّا سومین دوست که علامه شیخ آقابزرگ تهرانی بود که با کوششی زیاد ، کتابخانه های سراسر کشورهای اسلامی را کاوید و از میان کتاب های آنها نزدیک به شصت هزار کتاب شیعی را شناسایی کرد و بدین ترتیب ، توانست (کتابشناسی بزرگ شیعه) را از آغاز تاریخ اسلام تا عصر خویش تدوین کند.
این کتاب شناسی که نگاهی به هزار و سیصد سال فعالیت علمی شیعه دارد ، طی حدود سی جلد و با عنوان الذریعة الی تصانیف الشیعة (راهنمای آثار مکتوب شیعه) ، پاسخ مشروحی بود به ادّعای جرجی زیدان. بعدها این اثر ، منشأ تحقیقات تازهای در باب مکتوبات شیعه گشت و آثار فراموششده را بازشناساند.
آثار جرجی زیدان :
پژوهش های تاریخی جرجی زیدان :
-
تاریخ مصر 1889
-
تاریخ فراماسونها 1889
-
تاریخ ملل 1890
-
تاریخ یونان و روم 1899
-
تاریخ تمدن اسلامی 1902–1906
-
تاریخ عرب قبل از اسلام 1908
ادبیات جرجی زیدان :
-
زبان عربی و فلسفه زبانی 1889
-
تاریخ ادبیات عرب 1911
داستان های تاریخی جرجی زیدان :
-
المملوکالشارِد 1891
-
اسیر المهتدی 1892
-
استبداد ممالیک 1893
-
جهاد المحبین 1893
-
أرمانوس مصری : داستان گشودن مصر بدست عمروعاص 1896
-
دختران غسان 1897/98
-
عذراء قریش : داستان کشتهشدن عثمان و جنگهای جمل و صفین 1899
-
هفده رمضان : داستان کشتهشدن علی ابن ابیطالب 1900
-
پیشوای کربلا : داستان کشتهشدن حسین ابن علی 1901
-
حجاج بن یوسف : دربارهٔ سیاست دوران بنی امیه 1902
-
فتح اندلس 1903
-
شارل و عبدالرحمن : داستان پیروزیهای اسلام در اروپا 1904
-
ابومسلم خراسانی 1905
-
عباسه دختر هارون الرشید 1906
-
امین و مأمون 1907
-
عروس فرغانه : داستانی در مورد زمان المعتصم و پایتخت شدن سامرا 1908
-
احمد بن طولون : داستانی در مورد مصر در قرن سوم هجری 1909
-
عبدالرحمن ناصر : در مورد دوران زرین اندلس 1910
-
خیزش عثمانی : دربارهٔ اوضاع سیاسی دوره عبدالحمید دوم 1911
-
دختر قیروان 1912
-
صلاح الدین ایوبی 1913
-
شجر الدر 1914
مجلههای جرجی زیدان :
-
مجله الهلال 1892–1914
زندگینامه جرجی زیدان :
-
زندگینامه جورجی زیدان 1916