شورای نگهبان از جمله نهادهای نظارتی نظام جمهوری اسلامی ایران است، تمامی قوانین مجلس شورای اسلامی پیشاز ابلاغ، به تأیید این شورا میرسد تا مغایر شرع و قانون اساسی نباشد. تأیید صلاحیت نامزدهای تمامی انتخابات سراسری کشور به جز انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز در حیطهٔ وظایف این شورا جای دارد. اگر می خواهید با شورای نگهبان بیشتر آشنا شوید این بخش آسمونی را تا پایان دنبال نمایید چرا که به معرفی شورای نگهبان و وظایف شورای نگهبان و همچنین اعضا می پردازیم.
شورای نگهبان چیست + معرفی وظایف و اعضا
شورای نگهبان چیست + معرفی وظایف و اعضا
آسمونی : این شورا از دوازده عضو تشکیل شدهاست که شش عضو از این دوازده تن فقهایی هستند که با حکم رهبر عزل و نصب میشوند
و شش عضو دیگر حقوقدانانی هستند که با معرفی رئیس قوه قضاییه و رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب میشوند.
دبیر شورای نگهبان بالاترین مقام رسمی این شورا است و در حال حاضر احمد جنتی دبیر کنونی آن است.
مطابق اصل نود و دوم قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب میشوند
ولی در نخستین دوره پس از گذشتن سه سال، نیمی از اعضای هر گروه به قید قرعه تغییر مییابند و اعضای تازه ای به جای آنها انتخاب میشوند.
پیشینه
از هنگام تشکیل مجلس قانون گذاری در ایران به موجب اصل دوم قانون اساسی مشروطه مقرر گردید:
آسمونی : «در هر عصری از اعصار هیاتی که کمتر از پنج نفر نباشد از مجتهدین و فقهای متدینین که مطلع از مقتضیات زمان هم باشند
به این طریق که علمای اعلام و حجج اسلام مرجع تقلید شیعه اسامی بیست نفر از علماء که دارای صفات مذکوره باشند
معرفی به مجلس شورای ملی بنمایند پنج نفر از آنها را یا بیشتر به مقتضای عصر اعضای مجلس شورای ملی بالاتفاق یا به حکم قرعه تعیین نموده
به سمت عضویت بشناسند تا موادی که در مجلس عنوان میشود به دقت مذاکره و غور رسی نموده
هر یک از آن مواد معنونه که مخالفت با قواعد مقدسه اسلام داشته باشد طرح و رد نمایند که عنوان قانونیت پیدا نکند
و رأی این هیئت علماء در این باب مطاع و بتبع خواهد بود و این ماده تا زمان ظهور حضرت حجة عصر عجل الله فرجه تغییرپذیر نخواهد بود.»
پس از سقوط نظام مشروطه سلطنتی در ایران، بحث دربارهٔ نگارش قانون اساسی جدید آغاز شد.
از آنجایی که نویسندگان پیشنویس قانون اساسی، عموماً از تحصیلکردگان در کشور فرانسه و متأثر از سنت حقوقی آن کشور بودند،
برای نظارت بر انطباق قوانین با قانون اساسی، نهادی مشابه شورای قانون اساسی فرانسه تأسیس کرده
و آن را «شورای نگهبان قانون اساسی» نامیدند.
این عنوان در مجلس خبرگان قانون اساسی به شورای نگهبان تغییر کرد
و در متن کنونی قانون اساسی نیز هیچکجا تحت عنوان شورای نگهبان قانون اساسی از آن یاد نشدهاست.
با این حال همچنان برخی از رسانهها از عنوان شورای نگهبان قانون اساسی برای این نهاد یاد میکنند.
وظایف
آسمونی : نخستین وظیفه شورای نگهبان، نظارت بر تدوین قوانین در مجلس شورای اسلامی است.
این شورا وظیفه دارد که هر قانون تصویب شده در مجلس را با قانون اساسی و قوانین شرعی اسلام مطابقت دهد
که در صورت مطابقت داشتن، لایحه یا طرح مجلس را تأیید میکند.
در صورت عدم مطابقت، آن لایحه یا طرح به مجلس برگردانده میشود تا مجلس اصلاحات مورد نظر شورای نگهبان را بررسی کند.
در صورت پافشاری مجلس بر نظر خود، طرح یا لایحه مورد نظر به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده میشود.
دومین وظیفه شورا نظارت بر کلیه انتخابات کشور است.
شورای نگهبان موظف است صلاحیت همه نامزدهایی که جهت شرکت در هر انتخابات به جز انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا
در وزارت کشور ثبتنام میکنند را بررسی نموده و پس از آن اجازه شرکت در انتخابات را به آن کاندیدا بدهد.
وظایف شورای نگهبان و تفکیک قوا
آسمونی : یکی از شروط اساسی در نظامهای مردم سالار اصل تفکیک قوا میباشد.
به موجب این اصل حکومت به شاخههای مستقلی تفکیک و تقسیم میشود
که حیطه مسئولیت و اختیارات مشخص و مستقلی از هم دارند.
شاخههای مختلف یک حکومت معمولاً به صورت قوه مجریه، قوه مقننه و قوه قضاییه میباشند.
اگرچه رعایت اصل تفکیک قوا ممکن است فرایند تصمیمگیری و اجرا را در کشور کندتر کند
ولی در عوض موجب تثبیت حاکمیت مردم و جلوگیری از استبداد میگردد.
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دو نوع مسئولیت و اختیار؛ قانونگذاری و قضاوت، برای شورای نگهبان در نظر گرفته شدهاست.
دَر بخش اختیارات مقننه، مطابق اصل 94 قانون اساسی، شورای نگهبان، اختیار تصویب یا رد مصوبات مجلس شورای اسلامی را دارا میباشد.
به علاوه مطابق اصل 93 قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی بدون وجود شورای نگهبان، قانونی نخواهد بود.
دَر بخش اختیارات قضایی، مطابق اصل 98 قانون اساسی، این شورا وظایف دادگاه قانون اساسی را دارا میباشد.
زیرا طبق این اصل، وظیفه تفسیر قانون اساسی به این شورا واگذار شدهاست.
در بخش اختیارات انتخاباتی طبق ماده 99 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری،
ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همهپرسی را بر عهده دارد.
این نظارت از نوع نظارت استصوابی میباشد.
اعضا
اعضای کنونی شورای نگهبان افراد زیر هستند:
فقهای شورای نگهبان
احمد جنتی (دبیر)
محمد مؤمن
مهدی شبزندهدار جهرمی
هاشمی شاهرودی
محمدرضا مدرسییزدی
محمد یزدی
حقوقدانان شورای نگهبان
نجاتالله ابراهیمیان
سام سوادکوهیفر
محسن اسماعیلی
سید فضلالله موسوی
عباسعلی کدخدایی
دورههای شورای نگهبان
دوره فعالیت فقهای شورای نگهبان شش سال و معمولاً در 26 تیرماه سال ششم به پایان میرسد.
نظر خود را درباره «شورای نگهبان چیست + معرفی وظایف و اعضا» در کادر زیر بنویسید :
آسمونی شامل بخش های متنوعی است که هر کدام از آنها شامل دنیایی از مقالات و اطلاعات کاربردی می باشند، شما با ورود به هر کدام از دسته بندی های مجله اینترنتی آسمونی می توانید به زیردسته های موجود در آن دسترسی پیدا کنید، برای مثال در دسته فیلم و سینما؛ گزینه هایی مثل نقد فیلم، معرفی فیلم ایرانی، فیلم بین الملل، انیمیشن و کارتون و چندین بخش دیگر قرار دارد، یا بخش سلامت وب سایت شامل بخش هایی همچون روانشناسی، طب سنتی، نکات تغذیه و تناسب اندام می باشد.
