گوریلها (به فرانسوی: Gorille) بزرگترین جانوران از راستهی نخستیها هستند. این جانوران خشکیزی بوده و در جنگلهای مرکز قارهی آفریقا زیست میکنند.
نام | گوریل |
نام علمی | Gorilla |
شاخه | طنابداران |
رده | پستانداران |
گونهها | گوریل غربی - گوریل شرقی |
سرفصل های این مطلب:
گوریلها (به فرانسوی: Gorille) بزرگترین جانوران از راستهی نخستیها هستند. این جانوران خشکیزی بوده و در جنگلهای مرکز قارهی آفریقا زیست میکنند. گوریلها به دو گونه تقسیم میشوند:
«دی.ان.ای» گوریلها ۹۵٪-۹۹٪ با «دی.ان.ای» انسان یکسان است و پس از دو گونه شامپانزه نزدیکترین خویشاوند گونه انسان است.
گوریل شرقی تیرهتر از گوریل غربی است و گوریل کوهی از هر دو تیرهتر و پر موتر است. گوریل غربی میتواند قهوهای یا خاکستری تیره با پیشانی حنایی باشد. گوریلهایی که در جنگلهای نواحی پست زندگی میکنند لاغرتر و چابکتر از گوریلهای بزرگ کوهستانی هستند. تقریباً گروه خونی تمام گوریلها «ب» میباشد و آنها هر کدام مانند انسانها دارای اثر انگشت منحصربهفرد خود هستند.
معمولاً بیشتر از ۱۲ سال سن دارد و از موهای نقرهای پشتش شناخته میشود. گوریل پشت نقرهای دندانهای نیش بزرگ و کاملاً رشد کردهای دارد. نرهای بالغ پشت سیاه معمولاً بالای ۱۱ سال سن دارند.
پشت نقرهای قوی است و رهبر گروه است. هر پشت نقرهای رهبر یک گروه ۵ تا ۳۰ عددی است و در مرکز توجه گروه قرار دارد. وی همه تصمیمها را میگیرد. در درگیریها بین اعضای گروه نقش میانجی را ایفا میکند و برای حرکت گروه تصمیم میگیرد. گروه را به سمت مراکزی که خوراک وجود دارد راهنمایی میکند و مسئولیت رفاه و امنیت گروه را بر عهده دارد. نرهای جوانتر پشت سیاه نامیده میشوند و ممکن است وظیفه حفاظت و امنیت را داشته باشند و از پشت نقرهای پشتیبانی کنند.
نرها هنگامی که ۱۱ ساله شدند به آرامی گروه اصلی خود را ترک میکنند یا به تنهایی یا با گروههای نرهای ۲ تا ۵ ساله تا قبل از اینکه برای جفت یابی و بعد از آن تولید مثل آماده شوند حرکت میکنند. بچه گوریل معمولاً ۳ تا ۴ سال کنار مادرش میماند. پشت نقرهای که رهبر گروهاست از کودکان یتیم شیرخوار مراقبت میکند اما همیشه نمیتواند از تعداد زیادی از آنها مراقبت کند.
هر گاه یک نر جوان نافرمانی کند یا یک نر خارجی مشکل به وجود بیاورد پشت نقرهای غرّش میکند و مشتهایش را به سینهاش میکوبد، شاخهها را میشکند، دندانهایش را نشان میدهد و به سمت جلو حمله میکند. گاهی یک نر جوان از طرف رهبر مسن عهدهدار رهبری میشود. اگر رهبر به علت بیماری، جنگیدن یا شکار غیرقانونی از بین برود گروه از هم متلاشی میشود و اعضای گروه به سایر گروهها میپیوندند. خیلی از موارد پیش میآید که یک نر دیگر با کشتن پشت نقرهای گروه، آن گروه را کاملاً تصرف کند و خطر بزرگی وجود دارد که نر غالب، بچههای پشت نقرهای کشته شده را نیز از بین ببرد.
گوریلها حیواناتی گیاهخوار هستند و جزو حیواناتی میباشند که غذای خود را نیم خورده رها میکنند. گوریلها برگ و میوه و حتی گاهی حشرات کوچک را نیز میخورند. گوریل بیشتر روز خود را به خوردن صرف میکند. دندانهای نیش بزرگ و بلندش به او اجازه میدهد تا گیاهان سخت و محکم مانند ساقه بامبو را خرد کند و بخورد. گوریلهای زمینی اساساً از میوه تغذیه میکنند اما گوریلهای کوهی از شاخ و برگ گیاهان و ساقه و ریشه آنها تغذیه میکنند.
دوره آبستنی گوریل ماده 34 هفته به درازا میانجامد و معمولاً یک بچه به دنیا میآورد. 3 تا 4 سال میان هر زایمان فاصله است. زیرا تا هنگامی که بچهها در کنار مادر هستند، مادر دیگر آبستن نمیشود. مادهها در 10–12 سالگی بالغ میشوند و این مدت در اسارت کمتر است و زودتر بالغ میشوند. نرها نیز در 11–13 سالگی به بلوغ میرسند. طول عمر گوریلها 30 تا 50 سال است. اما در مورد این موضوع بحث است و مواردی که سن بالاتر داشته باشند نیز دیده شدهاست. مثلاً در باغ وحش دالاس در آمریکا یک گوریل به نام «جنی» هنوز در سن 55 سالگی زندهاست. چیزی که ذهن دانشمندان را تازگیها مشغول کردهاست، درگیری گوریلها با جنس مخالف میباشد.
گوریلها خویشاوندی نزدیکی با انسان میدارند و همچنین بسیار باهوش هستند. حتی عده کمی از گوریلها در اسارت نوعی زبان مستقل از زیر مجموعه زبانهای اشاره را فرا گرفتند.