- آسمونی
- مجله اینترنتی
- ورزشی
- اطلاعات فوتبالی
- لیگ برتر فوتبال انگلیس؛ از آغاز تا امروز
لیگ برتر فوتبال انگلیس؛ از آغاز تا امروز
یک بار دیگر سه تیم منچسترسیتی، لیورپول و آرسنال در هفته های نخست لیگ برتر فوتبال انگلیس صدرنشین شدند تا مشخص شود این تیمها باز هم مثلث قدرت لیگ برتر را تشکیل داده اند که احتمالا یکی از آنها قهرمان این فصل فوتبال انگلیس خواهد شد.
فصل 25-2024
در فصل جاری لیگ برتر انگلیس،شش تیم با تغییر مربی رو به رو شده اند. در پیش فصل لیورپول آرنه اسلوت هلندی، برایتون فابین هورتسلر آلمانی و وستهام یولین لوپتگی اسپانیایی، چلسی انزو مارسکا ایتالیایی و لستر استیو کوپر ولزی را به عنوان مربی خود انتخاب کردند و در روز 28 اکتبر 2024 هم منچستر یونایتد بعد از 9مسابقه رود فن نیستلروی هلندی را به جای اریک تن هاخ انتخاب کرد.
در لیگ امسال، تنها سه تیم از مربیان انگلیسی استفاده می کنند که عبارت اند از ولوورهمپتون( گری اونیل)، نیوکاسل یونایتد (ادی هو) و اورتون (شون دایک). سایر مربیان از کشورهایی چون استرالیا، اتریش، اسپانیا، آلمان، هلند، اسکاتلند و...هستند. جالب است که پنج تیم منچسترسیتی، وستهام، آرسنال، استون ویلا و بورنموث مربیان اسپانیایی دارند.
اما در ادوار قبلی لیگ فوتبال انگلیس چه اتفاقاتی رخ داده است؟ مروری داریم بر بیش از یک قرن برگزاری لیگ در انگلیس.
لیگی به قدمت 135 سال
انگلیسی ها اولین کشوری بود که رقابت ها لیگ سراسری را در کشور خود برگزار کردند. در فصل 89-1888 و زمانی که فوتبال هنوز در بسیاری از نقاط جهان ناشناخته بود، در انگلیس نخستین لیگ حرفه ای سراسری با حضور 12 تیم آغاز به کار کرد و تنها پس از برگزاری چهار دوره نخست این مسابقات بود که به دلیل استقبال فوق العاده دیگر تیمهای حاضر در فوتبال انگلیس، لازم شد دسته ای به نام دسته دوم نیز در کنار لیگ حرفه ای کار خود را آغاز کند. چنین بود که از فصل 93-1892 رقابت لیگ انگلیس با نام دسته اول برگزار شد و به جز دو وقفه ناشی از جنگ جهانی اول و دوم، رقابت این دسته به شکلی منظم همه ساله برگزار شد و این وضعیت تا پایان فصل 92-1991 دوام آورد. در پایان این فصل، فوتبال انگلیس دگرگون شد.
لیگی پر درآمد
از دهه هشتاد بحث شکل گیری یک لیگ جدید در فوتبال انگلیس توسط باشگاههای بزرگ مطرح شده بود، چیزی شبیه به سوپرلیگ که بیرون از چهارچوب اتحادیه و ساختارهای حاکم بر آن به فعالیت خود ادامه دهد. این ایده توسط رسانه ها نیز مورد ارزیابی قرار گرفت و در اکتبر 1990 با حمایت باشگاههای ریشه داری چون منچستریونایتد و آرسنال، در آستانه تحقق قرار گرفت. به این ترتیب هشت باشگاه قرارداد 13 میلیون پوندی خود را با اسپانسر باس لغو کردند و همچون سایر تیمهای حاضر در این لیگ جدید، قرارداد حضور در لیگ 22 تیمه را امضا کردند. لیگ تازه تاسیس قراردادی حیرت انگیز با دو شبکه اسکای و بی بی سی بست که مبلغ آن 304 میلیون پوند بود و با امضای این قرارداد، سیل پول به سوی باشگاههای حاضر در لیگ برتر سرازیر شد. به لطف درآمدهای جدیدی بود که باشگاهها فصل جدیدی از ولخرجی را آغاز نمودند.
رکوردهایی که جا به جا شد
هنوز لیگ برتر آغاز به کار نکرده بود که رکوردهای نقل و انتقالات جابه جا شد. تیم تازه صعود کرده بلکبرن راورز با بستن قرارداد با آلن شیرر مهاجم 21 ساله باشگاه ساوتهمپتون، رکورد گران قیمت ترین بازیکن تاریخ جزیره را به نام شیرر ثبت کرد. مبلغ این قرارداد بین 3.3 تا 3.7 میلیون پوند اعلام شد. به جز شیرر، چند بازیکن دیگر نیز با مبالغی بالغ بر 2 میلیون پوند راهی تیمهای جدید خود شدند. دیوید روکاسل از آرسنال به لیدز رفت، دین ساندرز از لیورپول به استون ویلا و تدی شرینگهام از ناتینگهام فارست به تاتنهام. با این تغییر و تحولات بود که مسابقات نخستین دوره از 15 آگوست 1992 آغاز شد و تنها پنج دقیقه بیشتر از سوت آغاز لیگ برتر نگذشته بود که برایان دین دروازه منچستر یونایتد را باز کرد. دین هر دو گل شفیلد یونایتد را وارد دروازه شیاطین سرخ کرد و نام خود را در تاریخ لیگ جاودانه ساخت، هر چند که ادامه فصل و پایان این لیگ توسط یونایتد، هیچ شباهتی با بازی نخست این تیم نداشت.
****
در آغاز شکل گیری لیگ برتر، همه چیز آن رنگ و بویی بریتانیایی داشت. در اولین دوره مسابقات تمام مربیان بریتانیایی بودند و از این جمع به جز چهار اسکاتلندی، یک ولزی و یک ایرلندی، سایر مربیان ملیت انگلیسی داشتند. در بین کاپیتان های 22 تیم حاضر نیز 4 بازیکن ایرلندی بودند و 2 نفر اسکاتلندی؛ سایرین نیز همگی اهل انگلیس بودند. اما پول همه چیز را دگرگون می کرد و هجوم گسترده اروپایی ها را به جزیره در پی داشت.( بریتانیایی ها به کلیه سرزمین های بخش شرقی دریای مانش، اروپا می گویند.)
یک مرد فرانسوی
در پنج دوره نخست مسابقات، همه عناوین قهرمانی توسط مربیان اسکاتلندی به دست آمد. چهار قهرمانی توسط منچستر یونایتد آلکس فرگوسن و قهرمانی دوره سوم مسابقات توسط بلکبرن کنی دالگلیش. اما ورود یک مرد فرانسوی، ساختار نیمکت ها را هم دگرگون ساخت. آرسن ونگر از ناگویا گرامپوس ایت ژاپن سر از انگلیس در آورد و حضور او موجب طعنه آلکس فرگوسن شد.
کسی که از ژاپن آمده، چه چیز جدیدی برای انگلیس دارد؟
اما مرد فرانسوی آرسنال را دگرگون ساخت و خیلی سریع با دبل فصل 98-97 هم آرسنال را به رقیب اصلی منچستریویناتد بدل ساخت و هم زمینه ورود سایر مربیان غیر بریتانیایی را فراهم آورد.
با این حال آلکس فرگوسن و تیمش همچنان قدرت اصلی لیگ بودند. آنها دو بار موفق شدند سه عنوان قهرمانی پیاپی در لیگ کسب کنند؛ بار اول از 1999 تا 2001 و دومین بار از 2007 تا 2009. اما ماندگارترین قهرمانی لیگ برتر توسط ونگر به دست آمد.
فتح جام بدون حتی یک شکست توسط توپچی ها در فصل 04-2003
اوج گیری چلسی و منچسترسیتی
در کمتر از دو دهه همه چیز دگرگون شد؛ تعداد تیمهای لیگ برتر در آغاز فصل 96-95 به 20 کاهش یافت. مولتی میلیاردی به نام رومن آبراموویچ تیم چلسی را در سال 2003 خرید و با آوردن ژوزه مورینیو مربی پرتغالی، چلسی را به مدعی بزرگی بدل ساخت که عملا جای آرسنال را در رقابت با یونایتد گرفت. چندی بعد منچسترسیتی نیز از این الگو پیروی کرد و به لطف ثروت نفتی خود، با مردانی چون روبرتو مانچینی، مانوئل پیگرینی و پپ گواردیولا قهرمانی ها را از آن خود ساخت. سیتیزن ها با پپ، چهار قهرمانی از پنج قهرمانی اخیر لیگ برتر را به خود اختصاص داده اند و در این میان، تنها در فصل 20-2019 بود که لیورپول با یورگن کلوپ قهرمان شد. قهرمانی ها همگی به تیمهای ثروتمند و بزرگ تعلق دارد و در این میان تنها یک بار در فصل 16-2015 بود که لسترسیتی سنت شکنی کرد و بالاتر از غول ها، قهرمان جزیره شد.
