شماره حساب بانکی بین المللی یکی از استاندارد‌های بانکی لازم در جهت یک پارچه سازی حساب‌های بین المللی است. با استفاده از شماره حساب بانکی بین المللی، هر حساب بانکی در سطح بین المللی به صورت یکتا تعریف می‌شود و انتقال وجه به صورت بین المللی از طریق آن صورت خواهد گرفت.

شماره حساب بانکی بین المللی

شماره حساب بانکی بین المللی (International Bank Account Number)، که به صورت اختصار IBAN نامیده می‌شود، یک استاندارد بین المللی برای شناسایی و معرفی حساب‌های بانکی است. شماره حساب بین المللی، شامل حداکثر 34 کاراکتر است که از دو حرف انگلیسی و اعداد تشکیل شده است. دو حرف ابتدایی این رشته کاراکتر، کد کشوری است که بانک در آن قرار دارد و اعداد بعد از آن مشخص کننده کد کنترلی، کد بانک و شماره حساب می‌باشد.

هدف از ایجاد IBAN، کاهش خطاهای انتقال وجه به صورت بین المللی است و برای اولین بار در اتحادیه اروپا مورد استفاده قرار گرفت و سپس دیگر کشور‌های در حال توسعه به آن وارد شدند و از IBAN استفاده کردند. IBAN شماره‌ای است که برای هر شماره حساب یکتاست. به این معنا که هر حساب یک شماره IBAN مجزا دارد و تمامی حساب‌های بانکی دارای یک IBAN هستند.

برای دریافت IBAN، لازم است تا یک حساب بین المللی افتتاح شود و نحوه استفاده از شناسه IBAN دقیقا همانند استفاده از شماره شبا می‌باشد با این تفاوت که انتقال‌های صورت گرفته با IBAN، به صورت بین المللی خواهد بود. بر اساسل اعلام بانک مرکزی ایران، استفاده از کد IBAN برای ارسال حواله‌های ارزی از سال 2007 در ایران اجباری شده است.

کد کشور‌ها در IBAN

کشور‌هایی که استاندارد IBAN را پذیرفته‌اند و در آن قرار دارند، یک کد دو حرفی در ابتدای شماره حساب بانکی بین المللی آن‌ها وجود خواهد داشت که نشان دهنده محل استقرار بانک در کشور مبدا است. نام برخی از کشور‌های حاضر در IBAN و کد دو حرفی آنها به شرح زیر است:

کشور کد اتریش AT اردن JO اسپانیا ES امارات AE اوکراین UA ایران IR آذربایجان AZ آلبانی AL آلمان DE آنگولا AO بحرین BH برزیل BR بریتانیای کبیر GB بلژیک BE بلغارستان BG بنین BJ

کشور  کد پاکستان PK ترکیه TR جمهوری چک CZ دانمارک DK سوئد SE عراق IQ عربستان سعودی SA قبرس CY قزاقستان KZ قطر QA کاستاریکا CR کرواسی HR کویت KW لبنان LB مصر EG یونان GR

نحوه چک کردن کد کنترلی IBAN 

برای آنکه کد کنترلی موجود در شناسه IBAN را بتوان محاسبه کرد باید مراحل زیر را طی نمود:

به عنوان مثال، اگر شماره IBAN به صورت زیر باشد:

BE62510007547061

1. رشته کاراکتر‌های نوشته شده را به صورت گروه‌های 4 تایی جدا کنید، در این صورت عبارت به صورت زیر خواهد شد:

   BE62 5100 0754 7061

2. 4 کاراکتر اول را به آخر رشته کاراکتر‌ها منتقل می‌کنیم. در این صورت عبارت به دست آمده به صورت زیر خواهد بود:

   510007547061BE62

3. حروف موجود در شناسه IBAN را بر اساس جدول زیر به عدد تبدیل می‌کنیم. در این حالت رشته اعداد به دست آمده را بر عدد 97 تقسیم می‌کنیم. در صورتی که باقی مانده حاصل تقسیم عدد 1 شود، شناسه کنترلی صحیح خواهد بود.

34=Y	28=S	22=M	16=G	10=A
35=Z	29=T	23=N	17=H	11=B
	30=U	24=O	18=I	12=C
	31=V	25=P	19=J	13=D
	32=W	26=Q	20=K	14=E
	33=Q	27=R	21=L	15=F