آشنایی با لوگوی تیمهای فوتبالی ؛ ماشین سازی ، تیمی با سه تاریخ متفاوت !

آشنایی با تیمهای لیگ برتر فوتبال ؛ ماشین سازی / اختصاصی ورزشی آسمونی - مهدی زارعی

ماشین سازی ؛ تیمی با سه تاریخ متفاوت !

باشگاه ماشین سازی تبریز، خصوصیات منحصر به فردی در بین تیمهای فوتبال ایران دارد: مالک این تیم و تراکتورسازی مشترک است و بخشی از تاریخ ماشین سازی هم به خاطر خرید امتیاز شهرداری تبریز و گسترش فولاد، با این تیمها یکی شده است! به همین خاطر اگر قرار باشد تاریخ دقیقی از این تیم که در لیگ برتر بازی می کند نوشت، باید تاریخ هر سه تیم را بررسی کرد!

تیمی با بازیکنان کارخانه ماشین سازی

با این حال ماشین سازی اورجینال در سال 1347 تاسیس شد. یک سال بعد از آن که مهندس تقی توکلی وزیر نیروی وقت قراردادی را بین ایران و چکسلواکی امضا کرد تا کارخانه ای با هدف تولید ماشین آلات صنعتی تولید شود. هرچند سنگ بنای کارخانه در سال 1348 گذاشته شد و از سال 1351 مورد بهره برداری قرار گرفت، اما در زمستان 1347، تیم فوتبال ماشین سازی با گروهی از کارگران کارخانه ماشین سازی تبریز، کار خود را آغاز کرد. ماشین سازی قدیمی ترین تیم فعال تبریز است حتی قدیمی تر از تراکتورسازی.

چرخ دنده و دودکش

اولین نماد باشگاه، نماد کارخانه ماشین سازی بود. یک دایره سفید و سبز که نمادهایی صنعتی مانند چرخ دنده، چرخ، دودکش و سایر بخش های یک کارخانه در آن دیده می شد. عدد 1969 هم در زیر این نماد قرار داشت. ماشین سازی می تواند مدعی باشد که اولین تیم ایرانی است که سال تاسیس خود را در اولین نماد خود آورده است.

از قرمز و زرد و آبی  تا پیراهن کنونی

با این حال، این تیم هم مشکل اکثر تیمهای ایرانی را داشت و تا مدتها نتوانست رنگ اصلی پیراهن خود را انتخاب کند. در جام تخت جمشید سال 1352 این تیم، پیراهن سفید با آستین سیاه به تن می کرد و گهگاه شورت سفید این تیم، قرمز می شد. سه سال بعد پیراهن ماشین سازی یکدست قرمز شد و گاهی هم این تیم، یکدست آبی می پوشید. در سال 1356 این تیم یکدست سبز به تن کرد و گهگاه پیراهن یکدست زرد هم مورد استفاده ماشین سازی قرار می گرفت. آخرین طرح لباس ماشین سازی هم لباس سفید با آستین و شورت سبزرنگ بود. طرحی که به رنگهای استفاده شده در لوگوی باشگاه هم شبیه بود و معلوم نشد چرا از ابتدا همین رنگها مورد استفاده باشگاه قرار نگرفت؟!

روزهای اوج

ماشین سازی در دهه 60 بهترین تیم تبریز و آذربایجان بود اما خبری از مسابقات لیگ سراسری نبود و این تیم با وجود کسب 7 قهرمانی در لیگ باشگاه‌های تبریز در سال‌های 1359، 1360، 1362، 1364، 1365، 1366 و 1367 و 2 نایب قهرمانی به سال‌های 1361 و 1363 و همچنین 6 مقام قهرمانی جام حذفی تبریز کمتر مورد توجه قرار گرفت. حتی در اواخر دهه 60 و در رقابت های جام حذفی کشور، این تیم موفق شد استقلال را در تهران(1-0) شکست دهد ولی مرحله بعد در برابر پرسپولیس شکست خورد و پرسپولیس به فینال رفت؛ فینالی که مقدمه قهرمانی پرسپولیس در اولین دوره جام در جام باشگاههای آسیا بود.

مربی که تیمش را رها کرد

در دهه 70 شمسی، شکل برگزاری لیگ هر بار تغییر می کرد. در سال 1373 ماشین سازی در گروه اول، پس از سایپا و استقلال سوم شد اما فقط دو تیم به مرحله نیمه نهایی می رفتند و نتیجه این امر، تثبیت حضور ماشین سازی در دوره بعدی لیگ آزادگان بود. جایی که عنوان هشتم لیگ( که مجددا در یک گروه برگزار شد) در انتظار این تیم بود. اما ناصر حجازی مربی این تیم، ماشین سازی را در میانه فصل به خاطر پیوستن به استقلال رها کرد و نتیجه این امر، تیمی شد که هرگز قد راست نکرد و با رتبه سیزدهم لیگ 16 تیمی به دسته دوم سقوط کرد. حجازی در دهه 80 و وقتی ماشین سازی در دسته اول( سطح پایین تر از لیگ برتر) حضور داشت، مربی این تیم شد ولی توفیقی کسب نکرد.

دوران نابسامانی

امتیاز ماشین سازی پس از آن بارها و بارها دست به دست شد. از دبیری گرفته تا شهرداری و حتی در یک قدمی خریداری شدن توسط حسین هدایتی. نتیجه این همه آشفتگی سقوط به دسته 2 بود و حتی در یک قدمی سقوط به دسته 3. به هر شکل در یک دهه اخیر، نمادهای باشگاه با همان رنگهای سبز و سفید مرتبا تغییر کرد. از سال 1387 تا 91 عبارت« ماشین سازی دبیری تبریز» به انگلیسی در نماد دیده شد و واژه« فرهنگی ورزشی» هم به ترجمه فارسی همین عبارت داخل لوگوی اضافه شد و در بالای لوگوی دایره ای شکل جای گرفت. در سال 1391 همین نماد به جای دایره، در یک گل 8 پر قرار گرفت و عدد 1969 هم جای خودش را به سال شمسی تاسیس باشگاه داد. از 1395 نماد کارخانه و عدد 1369 در یک 6 ضلعی جای گرفتند و شش ضلعی در یک لوزی زرد و سبز دیده شد. اما چرا زرد؟! کسی علت آن را متوجه نشد.

واگذاری امتیازات

ماجرای تیمهای تبریزی پس از آن به یک لطیفه شبیه شد. ماشین سازی پس از سقوط به لیگ یک در آستانه انحلال قرار گرفت؛ رسول خطیبی نزد محمدرضا زنوزی مالک گسترش فولاد رفت و از او درخواست کمک کرد. زنوزی هم این کار را انجام داد و امتیاز گسترش را به ماشین سازی واگذار کرد و گسترش راهی دسته پایین تر شده، امتیاز خود را به تیم نود اورمیه واگذار کرد و داستان تیمهای تبریزی حداقل برای یک فصل ختم به خیر شد.

سرد و بی روح مثل ماشین

سال گذشته نماد باشگاه به صورت سپر در آمد و با حذف تمام علامت های سنتی باشگاه، سه حرف MST که حروف اختصاری ماشین سازی تبریز بود در نماد جای گرفت.اما این نماد هم به سرعت حذف شد و نوبت به نماد کنونی باشگاه رسید: یک سپر که داخل آن نماد قدیمی کارخانه در یک دایره قرار دارد. عبارت« باشگاه فرهنگی ورزشی ماشین سازی تبریز» و واژه انگلیسی Mashinsazi Tabriz در بالا و پایین دایره دیده می شوند ولی نه نشانی از نیم قرن فعالیت باشگاه در نماد دیده می شود؛ نه حتی می توان فهمید این تیم متعلق به کدام شهر است؟ حتی اثری هم از دو باشگاهی که با فروش امتیاز خود به ماشین سازی محو شدند، در نماد این تیم وجود ندارد و تنها می توان یک نماد خشک و بی روح را روی پیراهن باشگاه دید. سرد و بی روح مثل قطعات تولیدی کارخانه ماشین سازی!