برجام چیست؟

به گزارش آسمونی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، توافقی بین المللی بر سر برنامه هسته ای ایران بود که در تاریخ 14 ژوئیه 2015 میان ایران و کشورهای گروه 1+5 (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان) در شهر وین صورت گرفت.

مذاکرات طولانی مدت میان ایران و 6 قدرت جهانی برای دستیابی طرفین به "برجام"، همزمان با "توافق موقت ژنو" در نوامبر 2013 آغاز شد.

پس از توافق ژنو، دو طرف مذاکرات را به مدت 20 ماه ادامه دادند تا سرانجام در آوریل 2015 به "تفاهم لوزان" به عنوان چارچوبی برای توافق وین دست یافتند.

بر اساس متن توافق برجام، ایران ذخایر غنی سازی متوسط خود را پاکسازی، ذخیره سازی اورانیوم با غنای کم را تا 98 درصد قطع و همچنین تعداد سانتریفیوژهای خود را تا حدود دو سوم به مدت حداقل 15 سال کاهش خواهد داد.

همچنین بر اساس برجام، ایران غنی سازی بیش از 3,67 درصد را متوقف کرده و هیچ تاسیسات غنی سازی جدید و یا رآکتور آب سنگین نخواهد ساخت.

علاوه بر محدودیت هایی در بخش های فنی و هسته ای تاسیسات هسته ای کشورمان، به منظور بررسی، نظارت و تایید اعمال این محدودیت ها از سوی ایران، آژانس بین المللی انرژی اتمی به تمامی تاسیسات هسته ای کشورمان دسترسی منظم خواهد داشت.

بر اساس برجام و در ازای اجرای تمامی این تعهدات، ایران از ذیل تحریم های شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا خارج خواهد شد.

متن برجام یا همان توافق وین، توسط فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان با حضور رسانه ها به زبان های انگلیسی و فارسی قرائیت شده و اعلام شد که طرفین به توافق جامع دست یافته اند.

پس از دستیابی طرفین به برجام، شورای امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامه مشهور 2231، رسما از این توافق حمایت کرده و با گنجاندن آن در حقوق بین الملل، عمل به برجام را به صورت قانونی الزام آور کرد.

 

خروج آمریکا از برجام

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا رسما کشورش را از توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی خارج کرد. او فرمانی را امضا کرد که بنا بر آن تحریم‌های هسته‌ای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره زمانی برمی‌گردد.

رئیس‌جمهور آمریکا همان‌طور که روز گذشته در توییتر گفته بود این تصمیم را امروز سه‌شنبه (هشتم مه) اعلام کرد. او ساعتی بعد از این که ناهار را با معاونش مایک پنس و وزیرخارجه جدیدش، مایک پومپئو در کاخ‌سفید صرف کرد پشت تریبون رسمی کاخ‌سفید قرار گرفت.

او در سخنان خود یک بار دیگر ایران را "پیش‌قراول ناامنی در جهان نامید"، اقدامات این کشور چون برنامه موشکی تهران و حمایت این کشور از گروه‌هایی چون حزب‌الله لبنان را زمینه‌ساز تهدیدهای جدی از سوی ایران برای جهان خواند.

رئیس‌جمهور آمریکا با تکرار انتقادهای خود از توافق هسته‌ای ایران به کنفرانس خبری هفته گذشته بنیامین نتانیاهو، اشاره کرد که طی آن نخست‌وزیر اسرائیل مدعی دستیابی به دهها هزار سند محرمانه درباره "دروغ‌گویی" ایران در افشای کامل جزئیات برنامه هسته‌ای این کشور خبر داده بود. آقای ترامپ با اشاره به این ادعای آقای نتانیاهو ایران را "دروغ‌گو" خواند و گفت توافق هسته‌ای با این کشور قادر به شناسایی کامل اقدامات مخفیانه تهران نیست."

این درحالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها تعهد ایران به برجام را تایید کرده است.

او پس از اعلام تصمیمش درباره خروج از برجام سندی را در همین رابطه امضا کرد و در پاسخ به خبرنگاران گفت این تصمیم "آمریکا را بسیار امن‌تر از پیش خواهد کرد".

 

واکنش روحانی: اگر برجام کاغذ پاره شود راه روشن است

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در واکنش به سخنان دونالد ترامپ گفته "من به سازمان انرژی اتمی، دستور دادم آمادگی لازم را برای اقدامات بعدی در صورت نیاز داشته باشند، تا در صورت نیاز غنی‌سازی صنعتی را بدون محدودیت آغاز کنیم، تا اجرای این تصمیم چند هفته صبر می‌کنیم. با دوستان و متحدان که توافق برجام را امضا کرده و وفادار خواهند بود به رایزنی می‌پردازیم، همه چیز وابسته به منافع ماست. اگر برجام بخواهد کاغذی باشد بدون این که منافع ملت ایران را تضمین کند آن‌گاه راه روشنی پیش‌روی خود داریم."

او بلافاصله بعد از اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در نطقی تلویزیونی از ایرانیان خواست نگران تبعات اقتصادی تصمیم رئیس‌جمهوری آمریکا نباشند.

آقای روحانی رئیس جمهور ایران می‌گوید که با وجود خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، ایران فعلا از آن خارج نخواهد شد تا پیامدهای تصمیم آمریکا را ارزیابی کند.

 

واکنش مقام معظم رهبری نسبت به خروج آمریکا از برجام

مقام معظم رهبری در واکنش به خروج آمریکا از برجام در سخنان تندی علیه رییس‌جمهور ایالات متحده گفته است که دونالد ترامپ می‌میرد اما نظام جمهوری اسلامی باقی خواهد ماند.

آیت‌الله علی خامنه‌ای می‌ فرمایند بیش از "10 دروغ" در حرف‌های شب گذشته دونالد ترامپ بوده و هم نظام و هم ملت ایران را تهدید کرده است.

او خطاب به رییس‌جمهور آمریکا گفت: "بنده از طرف ملت ایران می‌گویم؛ آقای ترامپ! شما غلط می‌کنید."

رهبر ایران همچنین درباره پیشنهاد دولت روحانی برای ادامه برجام با کشورهای اروپایی گفته است که بدون گرفتن "تضمین‌های کافی" از این سه کشور، تداوم برجام با آنها "منطقی نیست."

مقام معظم رهبری می‌ فرمایند همانطور که قبلا گفته اند مساله آمریکا با ایران مربوط به انرژی هسته‌ای نیست و اینها "بهانه" است. به اعتقاد او اگر ایران اکنون نظرات دونالد ترامپ درباره برنامه موشکی را هم قبول کند، آمریکا "مساله دیگری را شروع می‌کند" چون علت مخالفت آمریکا با ایران کلیت "نظام" جمهوری اسلامی ایران است.