آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردم ایتالیا

در حقیقت فرهنگ و رسوم اجتماعی مردم ایتالیا بسیار رسمی‌تر از آن چیزی است که اکثر بازدیدکنندگان‌ تصور می‌کنند و دانستن نکاتی در مورد رسوم اجتماعی این کشور به‌خصوص برای تازه‌واردها می‌تواند از هرگونه رفتار توهین‌آمیز جلوگیری کند.

اولین ملاقات با یک ایتالیایی

وقتی برای اولین بار با یک شهروند ایتالیایی ملاقات می‌کنید، مناسب‌ترین برخورد، گفتن عبارت بون جورنو (روز خوش) و دست دادن است. کلمه‌ی چاو (سلام) فقط توسط دوستان صمیمی و جوانان استفاده می‌شود و به کار بردن از آن توسط یک غربیه‌ی خارجی، مؤدبانه نیست مگر اینکه طرف مقابل شما از این کلمه استفاده کند. بوسیدن دست زن‌های غریبه در برخورد اول نیز یکی از رسوم اجتماعی ایتالیایی‌ها است البته امروزه دیگر زیاد شاهد این کار نیستیم.

 وقتی در یک مناسبت رسمی به کسی معرفی می‌شوید، بهتر است بگویید: مولتو لیِتو (از ملاقات شما خوشحالم). در هنگان خداحافظی نیز فشردن دست، مؤدبانه محسوب می‌شود. گفتن بوناسرا (روز خوش یا عصربه‌خیر) در هنگام ورود به مغازه‌های کوچک، اتاق انتظار یا آسانسور و آری وردرچی (روز خوش یا خدانگه‌دار) در هنگام خروج مرسوم و پسندیده است. (اگر در این مکان‌ها فقط با یک نفر روبرو شدید در هنگام خروج باید بگویید آری ودرلا). دوستان صمیمی در این موقعیت‌ها نیز از کلمه‌ی چاو استفاده می‌کنند.

 پس از ساعت 1 بعدازظهر بون جورنو در گفتگوها جای خود را به بوناسرا می‌دهد البته همیشه انتظار گرفتن پاسخ با همین کلمات را نداشته باشید. اصطلاح مرسوم در هنگام رفتن به رختخواب یا ترک یک خانه بعد از غروب خورشید بونا نوته (شب‌به‌خیر) است.

معمولاً در هنگام نام بردن یا نوشتن نامه به اشخاص دیگر از عناوین رسمی استفاده می‌شود به‌خصوص اگر این شخص از شما بزرگ‌تر باشد. عنوان رسمی برای افرادی که دارای تحصیلات عالی هستند دوتتوره (دکتر) یا دوتتورسا (خانم دکتر) است. کارمندان معمولاً به روسای خود به همراه عنوان دیره توره (مدیر) یا پرزیدنته (رئیس) اشاره می‌کنند. نام افرادی که سمت حرفه‌ای مشخصی دارند معمولاً به همراه عنوان رسمی آن‌ها برده می‌شود مثلاً پروفسوره (استاد)، دوتتوره (دکتر)، اینجینیاره (مهندس)، آووکاتو (وکیل) و آرکیتِتو (معمار).

 اگر از عنوان رسمی کسی اطلاع ندارید، بسته به جنسیت می‌توانید به نام او به همراه القاب سینیوره (آقا)، سینیورا (خانم) یا سنیورینا (خانم جوان) اشاره‌کرده یا در نامه بنویسید. البته در حال حاضر برای خانم‌ها فقط از کلمه‌ی سینیورا استفاده می‌شود.

در ایتالیا معمولاً دوستان صمیمی و خویشاوندان در هنگام ملاقات، گونه‌ی یکدیگر را می‌بوسند. خانم‌های ایتالیایی برای اجرای این رسم گونه‌ی خود را به‌صورت مخاطب نزدیک می‌کنند. زنان و مردان فقط گونه‌های یکدیگر را می‌بوسند و بوسیدن اجزای دیگر صورت جنس مخالف در هنگام ملاقات دوستانه توهین‌آمیز است. البته این کار یک بوسه‌ی واقعی نیست و بیشتر یک تماس جزئی همراه با صدای خاص بوسیدن است.

معمولاً این کار دو بار انجام‌شده و با بوسیدن گونه‌ی راست آغاز می‌شود. علاوه بر این مرسوم است مردان ایتالیایی در ملاقات با دوستان صمیمی و خویشاوندان نزدیک (مرد) خود، آن‌ها را در آغوش بگیرند.

لِی (شما) و توو (تو)

اگر با یک ایتالیایی سالخورده صحبت می‌کنید، بهتر است از ضمیر رسمی (لِی) استفاده کنید. خطاب قرار دادن افراد بزرگ‌تر با ضمیر (توو) یا نام کوچک مؤدبانه نیست مگر اینکه مخاطبتان از شما بخواهد. البته معمولاً ایتالیایی‌های بزرگ‌تر یا ارشدتر در سلسله‌مراتب اداری، در ابتدای صحبت از شما می‌خواهند که آن‌ها را با ضمیر صمیمانه‌ی (توو) یا اسم کوچک خطاب کنید.

به‌طورکلی در دستور زبان ایتالیایی ضمیر (توو) فقط برای خدا، بچه‌ها و حیوانات استفاده می‌شود و کاربرد دیگری ندارد. ولی در زبان محاوره‌های و غیررسمی معمولاً جوان‌ترها برای صحبت با همکارانشان از این کلمه استفاده می‌کنند. در مکالمه با فروشندگان، پیشخدمت‌ها، دستیاران اداری و دفتردارهای مقامات رسمی، کسانی که با شما رابطه شغلی دارند، کارمندان بانک و مأموران پلیس استفاده از ضمیر (لِی) مرسوم است.

آداب مهمانی رفتن

اگر در ایتالیا به یک مهمانی خانوادگی دعوت شدید، بهتر است هدیه‌ای کوچک مثل گل، شیرینی یا شکلات برای میزبان ببرید. به همراه بردن خوراکی یا نوشیدنی غیر ایتالیایی به‌عنوان هدیه مرسوم و پسندیده نیست مگر اینکه مورد خیلی خاص و گران‌بهایی باشد مانند یک نوشیدنی کمیاب و قدیمی اسکاتلندی. بعضی‌ها معتقدند که هدیه دادن شراب به میزبان اصلاً خوشایند نیست البته این مسئله کاملاً به میزبان و میزان صمیمیتش با شما بستگی دارد.

هدیه دادن گل کمی پیچیده است و هر گلی مفهوم خاصی را منتقل می‌کند. به‌عنوان‌مثال گل داوودی فقط برای سوگواری و ابراز همدردی در مراسم تدفین استفاده می‌شود. به همین دلیل قبل از انتخاب گل بهتر است با یک گل‌فروش باتجربه مشورت کنید. فرستادن یک یادداشت تشکر کوتاه یا یک دسته‌گل در روز بعد از مهمانی به‌عنوان قدردانی از زحمات میزبان نیز در ایتالیا مرسوم است.

ایتالیایی‌ها صرف غذا را با جمله‌ی بُن اپِتیتو (اشتهای خوبی داشته باشید) آغاز می‌کنند. اگر یک لیوان نوشیدنی به شما تعارف کردند، صبر کنید تا میزبان با گفتن کلمه‌ی سالوته (برکت و سلامتی) نوشیدن را آغاز کند و وقتی دیگر نوشیدنی به شما تعارف نشد دیگر وقت رفتن به خانه است. البته زیاده‌روی در باده‌پیمایی نیز اصلاً پسندیده نیست و ممکن است باعث شود دیگر به آن خانه دعوت نشوید. در ایتالیا نوعی دیگر از مهمانی شبانه مرسوم است که دوپو چینا (بعد از شام) نام دارد و از ساعت 9.30 شب با صرف دسر و نوشیدنی برگزار می‌شود.

لباس‌های ایتالیایی زیبا هستند و در طراحی آن‌ها، ذوق و سلیقه‌ی ذاتی و تمایل به تجمل و خوش‌پوشی ایتالیایی‌ها به چشم می‌خورد. در ایتالیا، پوشیدن لباس مناسب و زیبا اهمیت زیادی دارد و با اصطلاحات بلا پرزنتزا (خوش‌ظاهر) یا بلا فیگوورا (خوش‌قیافه) مورد تحسین قرار می‌گیرد. مردم ایتالیا فطرتاً خوب لباس می‌پوشند و برخلاف بیشتر ساکنان اروپای شمالی یا آمریکای شمالی دوست دارند که با لباس‌های رسمی‌تر در انظار عمومی ظاهر شوند.

باوجوداینکه این مردم حتی‌الامکان از پوشیدن شلوارک و لباس‌های راحت اسپرت در بیرون از خانه خودداری می‌کنند ولی با کت‌شلوارهای رسمی یقه ساتن و لباس‌های شب تجملی نیز در خیابان دیده نمی‌شوند. درواقع برای ایتالیایی‌ها تناسب لباس با موقعیت و شرایط به‌اندازه‌ی کیفیت، دوخت و ظاهر آن اهمیت دارد و ظاهر شدن گردشگرها با لباس شنا و دمپایی راحتی در خیابان بسیار توهین‌آمیز و ناپسند محسوب می‌شود. در ضمن ایتالیایی‌ها برای پوشیدن شلوار جین نیز موقعیت‌های خاصی قائل هستند و هرگز یک ایتالیایی را با شلوار جین در کلیسا یا رستوران‌های لوکس نمی‌بینید.

 اصطلاح بلا فیگوورا فقط برای تحسین ظاهر زیبا به کار نمی‌رود و برای رفتار و گفتار نیک نیز کاربرد دارد. ایتالیایی‌ها بسیار علاقه‌مند هستند که همزمان با موردتوجه بودن به خاطر لباس‌های زیبا، همه جزییات را در تحت کنترل داشته باشند و هیچ‌گونه بی‌اعتنایی و بی‌احترامی به اطرافیان نشان دهند. در مقابل کوچک‌ترین بی‌احترامی و تمسخر را نیز تحمل نمی‌کنند و در رفتار با آن‌ها باید کاملاً به جزییات اخلاقی توجه داشت.

در مکالمه‌های تلفنی بهتر است ابتدا خودتان را معرفی کنید. باوجوداینکه خواب نیمروز دیگر معمول نیست ولی هنوز بعضی‌ها ممکن است یک پیزولینو (چرت کوتاه) داشته باشند به همین دلیل بین ساعت‌های 2 تا 4.5 عصر، تماس تلفنی مؤدبانه به شمار نمی‌آید و اگر مجبور به این کار شدید یک عذرخواهی مختصر می‌تواند رنجش مخاطب را برطرف کند.

اگر با ایتالیایی‌ها قرار ملاقات کاری دارید علیرغم اینکه آن‌ها معمولاً دیر سر قرار حاضر می‌شوند ولی از شما انتظار دارند که وقت‌شناس باشید و اگر بیشتر از 5 دقیقه تأخیر داشتید عذرخواهی تلفنی کار عاقلانه‌ای است. در ضمن آن‌ها علاقه زیادی به ردوبدل کردن کارت ویزیت در مناسبت‌های مختلف تفریحی یا شغلی دارند.

روحیات ایتالیایی ها

• ایتالیایی ها افرادی آتشین مزاج، شوخ و اهل تفریح و خوش گذرانی هستند، قدرت انتقاد و سرکشی شدید دارند که پایه آن همان آتشی بودن و حرارت درونی افراد آن است. اعتصابات متعدد سالیانه در ایتالیا مؤید این نظر می باشد.
• ایتالیایی ها از مقررات و تشریفات گریزان هستند و در زندگی پیرو مساعدت و همکاری حتی در زمینه های خلاف قانون می باشند.
• به تغذیه اهمیت خاصی می دهند و از برنامه های طولانی گریزان هستند و روح فرمان برداری و اطاعت در آن ها وجود ندارد.
• در مقابل مشکلات بسیار پرجنب و جوش و آتشی هستند، ولی به همان نسبت نیز سریعاً آرام و خاموش می شوند.
• اهل استقامت و بردباری نیستند و از نظر آن ها زمان فعلی اهمیت بیشتری دارد.
• فرد ایتالیایی اصولاً قابل اطمینان و اعتماد نیست لذا همیشه نسبت به دیگران به علت وجود این خصیصه حالت دفاعی و احتیاط دارد.
• افراد ایتالیایی استعداد خاص در تشویق و ترغیب سایرین به اعتصاب و به هم زدن برنامه ها دارند
• ایتالیایی ها به هیچ وجه وقت شناس نیستند لذا از تاخیر و تغییر برنامه ها ناراحت نمی شوند.

صبحانه ایتالیایی سبک است و اغلب شامل یک فنجان قهوه (شیر گرم برای بچه ها)، کلوچه یا نان است. البته شیرینی هایی که داخل آن با خامه یا مواد گوناگون دیگر پر شده است نیز بسیار رایج است.

پاستا غذای اصلی ایتالیایی ها است. «پاستا» نامی کلی است و به غذاهایی که از آرد گندم درست می شوند اطلاق می شود که در اشکال و رنگ های بسیار متنوعی پخته می شوند و گاهی اوقات داخل آن با گوشت، پنیر یا سبزی نیز پر می شود. به عنوان مثال قارچ سرو می شود.

غذاهای ایتالیایی

قهوه و نوشیدنی های مبتنی بر اسپرسو در ایتالیا بسیار رایج است و شما می توانید با کیفیت ترین قهوه های دنیا را در ایتالیا بنوشید.

غذای روزانه به طور معمول سه نوبت است. غذا خوردن در رستوران به طور معمول با پیش غذا به دنبال کمی پاستا شروع می شود. سپس غذای اصلی شامل ماهی یا گوشت، بعد هم با دسر یا پنیر ادامه پیدا می کند. میوه و دسر. صرف غذا معمولاً دو تا سه ساعت طول می کشد. انتظار برای رسیدن میزبان از آداب مرسوم است و هنگام خوردن پیش غذا نیز اغلب در مورد غذا صحبت می شود. هنگامی که به خانه یک ایتالیایی دعوت می شوید، بهتر است با خود هدیه ای نیز ببرید.

ایتالیایی ها همان قدر که به غذا اهمیت می دهند، برای شیک پوشی نیز ارزش قائلند. میلان قطب صنعتی مد روز ایتالیاست. ایتالیایی ها از زندگی لذت می برند. آن ها قدر غذا و عشق، مد، ماشین های گران قیمت و هنر را خوب می دانند.