سازمان دامپزشکی کشور
سازمان دامپزشکی کشور سازمانی است که وظیفه اصلی آن حفاظت از سلامت حیوانات بویژه حیوانات اهلی را بر عهده دارد. این سازمان در لیست زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است. آسمونی در این بخش به معرفی سازمان دامپزشکی کشور می پردازد.
سازمان دامپزشکی کشور
تاریخچهٔ به وجود آمدن این سازمان در ایران به اولین سال‌های قرن چهاردهم بازمی‌گردد، زمانی که منطقه شاهد جنگ جهانی بود.
دامپزشکی با فشار متفقین و طاعون گاوی وارد ایران شد
طاعون گاوی، همان بیماری بود که باعث شد تا تشکیلات نوین دامپزشکی در سراسر جهان شکل بگیرد. در سال 1194 هجری شمسی معادل 1815 میلادی، فرانسه برای مقابله با این بیماری تشکیلات دامپزشکی را به راه انداخت. این بیماری کمتر از 10 سال سوئد را هم مجبور به تأسیس همچین سازمانی کرد. انگلستان در سال 1878 این تشکیلات را آماده بهره‌برداری کرد. در سال 1896 کشور ژاپن هم تسلیم این بیماری گاوی شد و اداره دامپزشکی به راه انداخت.
ایران کمی عقب‌تر از بقیه بود، اما جدا از آنها نبود. در سال 1303 و با بیش از یک قرن فاصله از فرانسه، تشکیلات آموزشی و اجرائی دامپزشکی نوین، در ایران هم برپا شد. برای این تشکیلات این ایران نبود که پیش قدم شود بلکه جنگ جهانی اول که در اواخر قرن به پا شده بود باعث اصلی این امر بود.
کمی بعد از شروع جنگ، طاعون گاوی وارد کشور شد. نواحی شمالی و مرکزی ایران در این زمینه به شدت آسیب دیدند. در سال‌های 1302 و 1303 یک بیماری مسری بین گاوهابه شدت شایع شد. اردبیل، همدان و تهران درگیر این بیماری شدند و انستیتو پاستور، تنها تشکیلات منسجم پزشکی و دامپزشکی آن روزهای ایران بیماری را «طاعون گاوی» تشخیص داد.
اداره فلاحت، زیرمجموعه وزارت فوائد عامه و زیرنظر معاون وزارتخانه، آقای مصطفی قلیخان بیات تمرکز خود را به روی «طاعون گاوی» گذاشت. با فشار کمیته بهداشت مجمع دولتهای متفقین، ایران مجبور به ساخت اداره دامپزشکی شد. اداره دفع آفات حیوانی در دی ماه سال 1303 بعد از فشار متفقین و از آن بدتر فشار طاعون گاوی توسط مجلس شورای ملی تصویب شد.
«مجلس شورای ملی به دولت اجازه می‌دهد که شعبه مخصوص به نام دفع آفات حیوانی و سرم‌سازی تحت نظارت مؤسسه پاستور تأسیس نماید»
قرارشد این شعبه با 22 پرسنل شامل 14 کارمند اهل فن و 8 نفر خدمه (قسمت‌های مختلف) آغاز به کار کند. پیش از عید آن سال مجلس، 30٫000 تومان برای تأسیس این اداره در نظر گرفت و بعد از نوروز این مبلغ را پرداخت کرد اما بی کفایتی مسئولین(!!) باعث شد تا بعد از مدتی 20٫000 تومان دیگر مجلس برای انجام پروژه پرداخت کند.
دکتر عبدالله حامدی، 15٫000 تومان هزینه خرید ساختمان کرد و 13٫000 تومان هم بابت تجهیزات آزمایشگاهی و وسائل لازم آن خرج کرد. 7٫000 تومان هم برای خرید سرم از هندوستان پرداخت.
با توجه به هزینه‌های سنگین واکسن و سرم و… در سال 1304 مجلس راضی شد تا مردم، خود هزینه‌های درمان دام‌های خود را پرداخت کنند. در سال 1305 مجلس بودجه این اداره را به 80٫000 تومان افزایش داد.
وظایف مؤسسه دفع آفات حیوانی
الف) جلوگیری از امراض حیوانات
ب) تهیه واکسن و سرم
ج) مطالعه به روی امراض نباتی، حشرات و بیماری‌ها حیوانات
د) سعی در تولید بیشتر حیوانات مفید و اهلی
ه) بالابردن تعداد شعبات این اداره در سراسر ایران
دوسال توقف فعالیت و شروعی دوباره
دکتر حامدی در سال پایه‌گذاری این اداره فعال بود ولی سال بعدش جای خود را به دکتر مرتضی گلسرخی داد و او تا سال 1307 در این مقام فعالیت کرد. در آن سال سرلشکر شیبانی وزیر شد و امور «وزارت فوائد عامه ایران» را به عهده گرفت.
دو سال بعد، دکتر لوئی دلپی فرانسوی به تهران آمد و قرارشد تا دوباره اداره را راه اندازی کند. سال 1311 بعد از بازسازی امارت حصارک و آماده‌سازی آزمایشگاه، اداره دوباره شروع به فعالیت کرد. در 25 شهریور 1314 قانون " تفتیش صحی حیوانات " با "نه" ماده به تصویب شورا ملی رسید.
ماده اول: صاحب حیوانات با دیدن اولین علائم بیماری دامی، حیوان خود را باید تسلیم تفتیش صحی کند.
ماده دوم: همه کارکنان دولت موظفند در صورت اطلاع پیدا کردن از حیوانی بیمار، آن را به تفتیش صحی تحویل دهند.
ماده سوم: هر حیوانی که مشکوک به بیماری باشد باید جداگانه نگهداری شود. ممنوعیت فروش، استعمال و استفاده از اعضای آن حیوان نیز وجود داشت.
ماده چهارم: در هنگام بروز بیماری تفتیش صحی مختار است به ضدعفونی کردن طویله، جداسازی حیوانات، کشتن و دفع حیوانات بیمار …
ماده پنجم: اداره هزینه‌های عضدعفونی کردن را به عهده می‌گیرد
ماده ششم: چک کردن حیوانات در دوره‌های سه‌ماهه
ماده هفتم: گوشت‌های سالم را در مسلخ مهر می‌زدند و غیر سالم‌ها را به صورتی که نشود آنها را استفاده کرد معدوم می‌کردند.
ماده هشتم: جریمه متخلفان و زندانی کردن آنها بین یک تا هشت روز یا دریافت جزای نقدی از آنها
ماده نه : تاریخ اجرای این قوانین در هر ایالت نیز مشخص شد
خط زمانی سازمان دامپزشکی
سال 1314» دکتر حامدی مجدداً به ریاست دامپزشکی کشور منسوب شد.
سال 1316» با حفظ سمت به ریاست دانشکده دامپزشکی رسید. در همین سال فرهنگستان دو کلمه جدید وارد ادبیات ایران کرد. «دامپزشکی» را به جای بیطاری و «دانشکده» را به جای مدرسه عالی معرفی کرد.
سال 1318» در آخرین روزهای این سال بخشنامه‌ای وزارتی آمد که هدف از آن یکی کردن اداره کشاورزی و دامپزشکی بود. این بخشنامه همه فعالان این عرصه را بهم ریخت و در نهایت با مخالفت دامپزشکی کل روبرو شد اما به جایی نرسید.
سال 1319» دکتر حامدی مدیرکل شد، مدیریت او شامل ادارات کشاورزی و دامپزشکی بود. دکترحامدی سعی کرد بخشنامه سال 1318 را زیرپا بگذارد و شرایط را به پیش از آن بازگرداند اما موفق نشد. بیماری «مشمشه» در این سال شیوع پیدا کرد و قوانین خاصی در مورد آن وضع شد.
سال 1320» دکتر رضا رستگار در سال 1320 ریاست دامپزشکی را به عهده گرفت و دکتر حامدی به عنوان رئیس دانشکده به کار خود ادامه داد.
سال 1322» با مرگ دکتر حامدی، دکتر رضا رستگار جایگاه او در دانشکده را نیز پر کرد. در همین سال دانشکده دامپزشکی و ادامه دامپزشکی از هم جدا شدند. یک سال بعد دانشکده دامپزشکی به دانشگاه تهران ملحق شد.
سال 1325» بنگاه امور دام تأسیس شد که شامل دو اداره کل بود اداره دامپروری و اداره دامپزشکی …
سال 1339» با بخشنامه‌ای وزارتی، همه دارات دامپزشکی استان‌ها زیر نظر مستقیم مدیرکل دامپزشکی رفتند.
سال 1348» باری دیگر طاعون گاوی شایع شد، تلفات سنگین این شیوع و در نهایت مهار آن توسط دامپزشکی باعث شد تا حکومت وقت بیش از پیش برای این مجموعه ارزش قائل شود.
سال 1350» تصویب قانون «سازمان دامپزشکی» توسط مجلس ملی
سال 1351–2» تصویب آئین‌نامه اجرایی ماده 19 (اخذ پروانه تأسیس دامداری) و آئین‌نامه اجرایی ماده 18 (بازرسی و معاینه بهداشتی گوشت) توسط هیئت دولت …
سال 1354» به تصویب رسیدن تشکیلات سازمانی
سال 1361» تشکیل مراکز خدمات روستایی و کاهش ارتباط بین سازمان مرکزی و ادارات
سال 1363» حذف کدهای بودجه‌ای
سال 1364» تصویب آئین‌نامه اجرایی ماده 14
سال 1367» تشکیل شبکه‌های دامپزشکی
سال 1368» تصویب قانون تصویب قوانین بین وزرا کشاورزی و جهادسازندگی
سال 1372» مستقل شدن «سازمان دامپزشکی کشور»
سال 1373» تصویب آئین‌نامه کنترل بهداشتی
سال 1374» تصویب وصول برخی درآمدهای دولتی توسط مجلس شورای اسلامی
سال 1375» شورای هماهنگی مبارزه با بیماریهای قابل انتقال بین انسان و دام توسط دولت تشکیل شذ.
سال 1379» ادغام جهادسازندگی و وزارت جهاد کشاورزی ایران و قرار گرفتن سازمان دامپزشکی کشور زیرنظر وزرات جهاد و کشاورزی
اهداف و سیاست‌های سازمان دامپزشکی
- تأمین بهداشت و سلامت و فراهم کردن رفاه دام ، کنترل، پیشگیری و مبارزه با بیماریهای دامی.
- تأمین و تضمین بهداشت و سلامت فراورده‌های دامی.
- پیشگیری و مبارزه با بیماریهای مشترک انسان و دام.
- فراهم کردن شرایط ورود به بازارهای جهانی، توسعه پایدار و سرمایه‌گذاری در بخش دام
- اجرای الزامات، مقررات و دستورالعمل‌های بهداشتی سازمآن‌های بین‌المللی مرتبط
روسای سازمان دامپزشکی
- دکتر عبدالله حامدی
- دکتر مرتضی گلسرخی
- دکتر لویی دلپی
- دکتر عبدالله حامدی
- دکتر رضا رستگار
- دکتر محمد درویش
- دکتر اسماعیل اردلان
- سرلشکر دکتر عباس ایزدپناه
- دکتر مرتضی قلی ارشدی
- دکتر مرتضی کاوه
- دکتر مرتضی قلی ارشدی
- دکتر منوچهر بهار صفت
- دکتر بهمن میرفندرسکی
- دکتر رضا اسعدی
- دکتر محمد روستایی
- دکتر رادی میبدی
- دکتر علی اکبر محمدی
- دکتر محمدحسن روستایی
- مهندس شجاع
- دکتر معصومه محمدی
- دکتر علی اکبر طاهر
- دکتر احمد اقتصاد
- دکتر علیرضا صفاریان پور
- دکتر محمدمهدی شفیعی پور
- دکتر عباسعلی مطلبی
- دکتر منصور سیاری
- دکتر حسین حسنی
- دکتر مجتبی نوروزی
- دکتر سید محسن دستور
- دکتر مهدی خلج
- دکتر علیرضا رفیعی پور
