هم خانه و هم اتاقی دختر
یکی از بارزترین ویژگی های زندگی دانشجویی، تقسیم نمودن اتاق با فرد یا افرادی است که هر یک دارای پیشینه فرهنگی متفاوت از شما هستند. این تجربه جدید، نیاز به شناخت راهکارهای سازگارانه دارد.
ممکن است در ابتدای امر، تعلق گرفتن خوابگاه به شما، اندکی احساس سرخوشی و غرور در شما ایجاد کند و با خود چنین فکر کنید: «از امروز، من مستقل از خانواده زندگی می کنم؛ من بزرگ شده ام» و به تعبیر دیگر، شما احساس می کنید که از این پس، راحت تر می توانید هویت مستقل از خویش ارائه دهید؛ اما احتمالاً دیری نمی پاید که پس از مواجهه با مشکلات مختلف زندگی در خوابگاه، احساس سرخوشی و غرور، جای خود را به دغدغه نحوه چالش با مسائل زندگی جدید می دهد و ممکن است چنین بیندیشید: «هیچ وقت فکر نمی کردم زندگی خوابگاهی این قدر مسئله داشته باشد؛ کاش در کنار خانواده خودم بودم». دیر یا زود، شما با فرهنگ ها و افراد گوناگون آشنا می شوید. با وجود این که این مسئله از یک نظر می تواند بسیار جذاب باشد و به افزایش شناخت و تجربه از سایر اقوام و فرهنگ ها کمک کند، اما از زاویه ای دیگر، می توان گفت که یکی از مشکلات زندگی خوابگاهی، همین مواجهه ناگهانی با فرهنگ ها و ارزش های متفاوت با ارزش های شخصی ماست.
ارزش های ما، بیشتر در خانواده شکل گرفته و از فرهنگ شهر و دیارمان متأثر است؛ در حالی که اکنون شما در معرض ارزش هایی قرار گرفته اید که شاید از نظر شما نوعی ضدارزش محسوب می شوند؛ از این رو ممکن است در مواجهه با آنها، دچار نوعی شوک فرهنگی شوید. در این بین، دانشجویانی که از اعتماد به نفس پایینی برخوردارند، به جای این که از طریق ویژگی های مثبت خود، خود را به دیگران بشناسانند، با پذیرش الگوهای رفتاری و فرهنگی دیگران، سعی در برقراری ارتباط با دیگران می کنند.
در برخی مواقع نیز فرد از ترس مسخره شدن یا برچسب خوردن، با درخواست های غیرمنطقی دیگران که خلاف ارزش های فردی وی می باشند، موافقت می کند تا بدین وسیله، در جمع دوستان پذیرفته شود.
فرض کنید شما وارد اتاق دوستان خود شده اید و آنها در حال کشیدن سیگار هستند و از شما نیز دعوت می کنند که با آنها همراه شوید و شما محترمانه دعوت آنها را رد می کنید؛ اما آنها برای بار دوم و سوم تقاضای خود را تکرار می کنند و مثلاً ممکن است بگویند: «راست می گی؛ تو هنوز خیلی بچه ای؛ تو رو چه به این کارا».
واکنش شما در این حالت، ممکن است به صورت های زیر باشد:
- مِن مِن کرده، دست و پای خود را گم می کنید و به ناچار با آنها همراه شوید.
- به آنها ناسزا گفته، با آنها درگیری فیزیکی پیدا کنید.
- با اعتماد به نفس و قاطعانه، فقط جمله خود را تکرار کنید؛ «من سیگار نخواهم کشید» و از آن جا خارج شوید.
برخورد اول، منفعلانه و واکنش دوم، پرخاش گرانه است که هر دو از اعتماد به نفس پایین و عدم برخورداری از مهارت های رفتار قاطعانه حکایت می کند؛ اما برخورد سوم، یکی از مهارت های رفتار قاطعانه است که در زندگی جمعی، می تواند در حفظ و نگه داری باورهای قبلی و ارزش های شخصی، به شما کمک کند.
صادقانه باید گفت که زندگی جمعی، به وسعت 72 ملت، نیاز به سازگاری و انعطاف پذیری بالایی دارد. از این پس، شما بایستی مهارت های ارتباطی و مدیریتی خاصی را به کار ببندید. علاوه بر این، حالا تقریباً حریم خصوصی شما کمتر شده و ناچارید اتاق خود را با چند نفر دیگر شریک کنید و به مسائلی چون نظافت اتاق، رعایت زمان خاموشی، تحمل سر و صدا و تنظیم وقت رفت و آمد میهمانانتان بیندیشید.
با وجود این که داشتن تعهد به هم اتاقی در نحوه مشارکت در لوازم اتاق، فضا و امکانات، نظافت اتاق و پخت و پز، داشتن میهمان، زمان استراحت و مطالعه، معمولاً می تواند قدری از سردرگمی و آشفتگی شما را کم کرده، روابط شما را شفاف تر و دارای ساختار نماید، اما گاهی اوقات با وجود توافق درباره قواعد زندگی خوابگاهی، ممکن است قوانین فوق رعایت نشود و شما در ارتباط با هم اتاقی خود، دچار مشکل شوید.
در چنین مواردی، بهترین کاری که می توانید انجام دهید، چیست؟
بهترین شیوه در چنین مواردی، برخورد مستقیم است؛ یعنی صریحاً با هم اتاقی خود درباره این که مثلاً نوبت کاری خود را در شستن ظرف ها رعایت نکرده است، صحبت کنید و از او بخواهید تا نوبت کاری خویش را رعایت کند. تقاضای شما، نباید عذرخواهانه و یا با سرزنش و خشمگینانه باشد؛ زیرا موجب واکنش دفاعی از طرف مقابل می گردد. از این رو، منظور خود را روشن بیان کنید؛ به حرف های او گوش فرا دهید و به نظر او نیز احترام بگذارید. شاید کاری انجام داده اید که او قدری ناراحت شده و با این رفتارهای عجیب و غریب، واکنش نشان داده است.
گاهی اوقات، چیزی که ارتباط ما با یک هم اتاقی را مختل می سازد، وجود پاره ای افکار غیرمنطقی است؛ مثلاً هم اتاقی من باید خودش بداند که چگونه رفتار کند و من نباید به او تذکر بدهم. شما نباید توقع داشته باشید که هم اتاقی شما یا هر کس دیگری، دقیقاً بداند شما چه می خواهید یا چه فکر می کنید. مردم، توانایی ذهن خوانی ندارند. برای نیل به نتیجه مطلوب، باید قاطعانه ارتباط برقرار کنید. احساسات و نیازهای خود را ابراز کنید و روی حقوق خود پافشاری کنید. همچنین باید بتوانید تمایلات و نیازهای دیگران را نیز در نظر بگیرید و به حقوقشان احترام بگذارید. چنین کاری باعث می شود که سایرین نیز به نحو مطلوبی به شما پاسخ دهند.
اگر قاطعانه عمل نکنید، یک روش جانشین، روش منفعلانه است؛ یعنی از رفتار بد هم اتاقی خود نزد دوستانتان گلایه کنید؛ به وی گوشه و کنایه بزنید و یا با سردی با وی برخورد کنید. شاید هم ظروف نشسته را بشویید؛ در حالی که زیر لب غر و لند می کنید. یک چیز مشترک در تمامی شیوه های منفعلانه و غیرمستقیم وجود دارد و آن این که شما با انجام آنها، به هیچ جایی نمی رسید و باز هم کارها انجام نشده باقی می ماند و شما یک ناکامی عمیق را تجربه می کنید.
روش جانشین دیگر، حمله و پرخاش گری است؛ ممکن است به او بد و بیراه بگویید و تهدید کنید یا به او تهمت بزنید یا ممکن است مقابله به مثل کنید و مثلاً شما هم ظرف نشویید یا ظروف او را بشکنید. همه اینها می تواند چند دقیقه شما را آرام کرده، دلتان را خنک کند؛ اما پس از مدتی ممکن است احساس گناه کنید و احتمالاً مشکلات بیشتری در انتظار شما خواهد بود؛ زیرا پرخاش گری، پرخاش گری می آورد و به زودی اتاق شما تبدیل به یک منطقه جنگی خواهد شد.
بنابراین، وقتی ناراحتید، انفعال، مؤثر نیست و پرخاش گری هم اوضاع را وخیم تر می سازد. بهترین شیوه، موضع میانه، یعنی جرأت ورزی و ابراز خواست ها با آرامش و به شکل مستقیم و منطقی و نیز گوش دادن به هم اتاقی، با ذهنی باز و توأم با پذیرش است. ممکن است بگویید بارها سعی کرده ام این گونه برخورد کنم؛ اما هم اتاقی من سر من داد می زند و اصلاً اجازه حرف زدن به من نمی دهد. من در این شرایط نمی توانم کاری کنم. بله، احتمالاً در این شرایط نمی توانید. زبان دوستانه و آرام، معمولاً واکنش مشابه ایجاد می کند؛ اما نه همیشه. ممکن است هم اتاقی شما نتواند به طور مناسب با درخواست های شما روبه رو شود و یک باره حمله ور شود؛ با این حال، شما باید نگرانی های خود را ابراز کنید. پرخاش گری، نباید شما را به سکوت و عقب نشینی وادار کند. اگر او داد می زند و به شما حمله می کند، شما باید روش محافظت از خود را بدانید. در این مورد، دو روش وجود دارد (که البته استفاده از آنها، تنها به عنوان آخرین راه حل توصیه می شود).
با حفظ آرامش و خون سردی، نکات مهم مورد نظر خود را تکرار کنید؛ بدون توجه به این که هم اتاقی شما چه می گوید یا با چه شدتی آنها را بیان می کند. به نکات انحرافی که از طریق انتقادهای نابجا یا نکات نامربوط مطرح می شوند، توجه نکنید و مرتب به او بگویید: «من می خواهم تو ظرف های نشسته را بشویی». در این حال، طرف مقابل شما، نمی تواند این شیوه دفاعی شما را دست کم بگیرد و بی تفاوت از کنار آن بگذرد.
ب) عقب نشینی راهبردی
مقابله با هم اتاقی را به هنگام حمله او متوقف کنید و به او بگویید: «من وقتی تو آرامشت را به دست آوردی، درباره این موضوع صحبت می کنم» یا «من تا وقتی که شما فریاد بزنی، درباره این موضوع حرف نمی زنم». به این ترتیب، با آرام کردن فضا، می توانید فضایی برای حل مشکلات ایجاد کنید.
اگر با وجود استفاده از روش های فوق، شما همچنان با هم اتاقی خود مشکل دارید، شاید فرا گرفتن سایر فنون ارتباطی یا کمک گرفتن از یک شخص ثالث، مثلاً یک دوست بی طرف و یا یک مشاور، بتواند به حل مشکل شما کمک کند.
مهارت های لازم برای یک ارتباط مؤثر با هم اتاقی
- گوش دادن
شاید گوش دادن، کار ساده ای به نظر برسد؛ اما باید بدانید که این کار ساده نیز نیاز به مهارت دارد. سعی کنید به حرف های هم اتاقی تان گوش دهید؛ زیرا با این روش، به مصاحبت وی، خوشامد می گویید. با گوش دادن، ضمن فهم دقیق تر خواسته ها و بیانات هم اتاقی تان، می توانید این احساس را در وی ایجاد کنید که حرف های او را درک کرده اید و در واقع، این پیام را به وی بدهید که من تو را درک می کنم. همین امر، موجب تقویت و ایجاد احساسی مثبت نسبت به یکدیگر شده، اطمینان به هم را افزایش می دهد.
- بیان خواسته ها به طور صریح و صادقانه
نباید انتظار داشته باشید که هم اتاقی هایتان از حرکات و رفتارهای شما پی به افکارتان ببرند؛ چون این گونه کارها، موجب برداشت نادرست آنها شده، ممکن است موجب آشفتگی روابطتان گردد. صراحت و صادق بودن، فرآیندی است که در روابط انسانی، به شکل نامحسوس، اما بسیار مؤثر، نقش بازی می کند. این فرآیند، قابل دیدن و شنیدن نیست؛ بلکه دو طرف درگیر، ارتباط آن را حس می کنند. اگر ارتباطی فاقد صراحت و صداقت باشد، بدون شک، یا قطع خواهد شد و یا به شکل مخدوش، مبهم و ناسالم، ادامه خواهد یافت. اگر نتوانید یا نخواهید منظور خود را با صراحت به هم اتاقی هایتان بگویید، آنها ممکن است به اشتباه افتاده، به حدس و گمان متوسل شوند و از واقعیت دور گردند.
- نگاه کردن به طرف مقابل
نگاه کردن و تماس چهره به چهره، نهایت توجه و دقت شما به طرف مقابل را هنگام صحبت کردن می رساند و عدم توجه به این امر، ممکن است موجب کاهش گفت وگو و در واقع، کوتاه شدن ارتباط شود؛ زیرا ممکن است طرف مقابل احساس کند که حوصله تان سر رفته یا علاقه ای به شنیدن حرف هایش ندارید و یا ارزشی برای وی قائل نیستید.
- ابراز همدلی و همدردی
یکی از مهارت هایی که می تواند اختلاف نظرها را قابل درک سازد و تنش ها را کاهش دهد، توانایی شما در درک دیدگاه فرد، در مورد مسائل مورد اختلاف است؛ یعنی این که توانایی دیدن مسائل، از پشت چشمان طرف مقابل، امکان پذیر است و درک احساسات دیگران و ابراز همدلی و دوست داشتن را تقویت می کند.
- حفظ آرامش و احترام متقابل
اغلب افراد در ارتباطات خود با دیگران، درصدد ارزیابی آنها برمی آیند و گاهی فکر می کنند که یا باید نظرات و احساسات آنها را رد کنند و یا به نوعی (مستقیم یا غیرمستقیم)، نظرات و احساسات خودشان را به آنها تحمیل کنند. ارتباطی که بر پایه این روش شکل می گیرد، غالباً تداوم نمی یابد و هر دو طرف درگیر ارتباط را دچار مشکل می سازد و یا این که شخصی حداقل به افکار و احساسات طرف مقابل احترام بگذارد و آنها را تأیید کند؛ زیرا عقاید و نظرات هر کس، برای خودش مهم است.
- مخالفت نمودن به شیوه مناسب
اگر بتوانید بپذیرید که دیگران مانند شما نیستند، آن وقت می توانید به شیوه ای مناسب، با نظرات و عقایدی که به نظر شما صحیح نیستند، مخالفت کنید و به عبارت دیگر، بدون بحث و جدل مخرب که غالباً با بلند کردن صدا، داد و فریاد و خشم است، می توانید به نتیجه ای مناسب دست یابید. یکی از مناسب ترین شیوه ها برای مخالفت کردن با نظرات و عقاید دیگران، روش خلع سلاح است. در این روش، فرد در سخنان طرف مقابل، حقیقتی را پیدا می کند (حتی اگر با مجموعه سخنان او موافق نباشد)؛ سپس در مقام موافقت و تأیید آن، حرف می زند. این روش، بر طرف مقابل تأثیر آرام بخش عجیبی می گذارد. هم اتاقی شما ممکن است روش خلع سلاح را نپذیرد؛ ولی جدل، همیشه بی فایده و بی سرانجام است. با شیوه خلع سلاح، در واقع، شما پیروز از بحث خارج می شوید و طرف مقابل نیز احساس پیروزی می کند و با آمادگی بیشتری به حرف های شما گوش می دهد. مثلاً اگر هم اتاقی شما می گوید: اصلاً حرف های تو را قبول ندارم، پاسخ شما باید این گونه باشد: بله، حق با توست؛ ما همیشه نباید به صورت صددرصد، حرف های دیگران را بپذیریم.
باید به خاطر داشت که لحن پاسخ شما نیز مهم است. اگر پاسخ، تحقیرآمیز باشد، این روش، تأثیر مطلوب را نخواهد داشت.
10 ماه پیش
سلام همخونه خانم باسواد می خوام ارومیه