بایدها و نبایدهای داروهای دوران بارداری

اگر شما همواره تغذیه خوبی دارید و قوانین تغذیه ای را رعایت می کنید، معمولا همه مواد مورد نیاز خود را از طریق غذا دریافت می‌کنید به جز دو مورد بسیار مهم:

1- اسید فولیک: خوردن یک داروی مکمل تنها راه مطمئن دریافت مقدار کافی اسید فولیک در روز است. تمام مقالات پزشکی پیشنهاد می‌کنند اقلا" یک ماه قبل از حاملگی خوردن 400 میکروگرم از این ماده را آغاز کنید و با شروع حاملگی میزان آن را به 600 میکروگرم در روز افزایش دهید (البته این مقدار علاوه بر مقداری است که شما از طریق غذاها اسید فولیک دریافت می‌کنید و البته جذب این نوع نیز به سادگی قرص‌های تکمیلی نخواهد بود). تحقیقات نشان داده‌اند که دریافت این مقدار اسید فولیک می‌تواند تا 70% سبب کاهش اختلالات لوله عصبی شود. اغلب داروهای تکمیلی برای دوران حاملگی حاوی 600 تا 1000 میکروگرم اسید فولیک هستند. اگر شما یک قرص کامل از این مکمل‌ها را نمی‌خورید، قرص جداگانه اسید فولیک استفاده کنید. اگر شما سابقه به دنیا آوردن نوزادی با اختلالات لوله عصبی دارید باید روزانه 4000 میکروگرم یا 4 میلی‌گرم اسید فو
لیک دریافت کنید. در مورد انتخاب داروی تکمیلی مناسب با پزشک خود مشورت کنید.

اسید فولیک (Folic Acid) یکی از انواع ویتامین های گروه B است و برای رشد سلول ها و متابولیسم (سوخت و ساز) بدن لازم می باشد. واژه فولات (Folate) همان فولیک اسیدی بوده که در منابع طبیعی یافت می شود. اسید فولیک نسخه دست ساز فولات بوده و در مکمل ها یافت می شود.

خطرات، عوارض جانبی و تداخلات این ویتامین کدام اند؟

• آلرژی به فولیک اسید، بعضی افراد ممکن است به فولیک اسید و یا محصولاتی که حاوی آن هستند آلرژی داشته باشند و باید از مصرف اسید فولیک خودداری نمایند.

• عوارض جانبی، اسید فولیک عموما بی خطر بوده، بعضی از عوارض جانبی آن در مقادیر بالای مصرف شامل تهوع، نفخ شکم، باد معده و بی خوابی است.

• تداخلات دارویی، مقادیر بالای اسید فولیک می تواند تاثیر بعضی از داروهای ضد صرع را کم کند. اگر شما داروی خاصی مصرف می کنید باید با پزشک درباره مصرف فولیک اسید مشورت نمایید. بعضی از انواع داروها همچون داروهای درمان دیابت، داروهای خواب آور و بعضی از انواع آنتی بیوتیک باعث کاهش سطح فولیک اسید در بدن شما می گردد.

• خطرات، اسید فولیک بعضی اوقات باعث پنهان شدن علایم بعضی از بیمار های خطرناک که در نتیجه کمبود ویتامین B12 هستند، می شود

2- آهن: داروی‌های تکمیلی دوران حاملگی می تواند ضامن دریافت مقدار کافی آهن در این دوران باشد. معمولا اغلب خانم‌ها نمی‌توانند آهن مورد نیاز بدن خود و جنین را تنها از مواد غذائی مصرفی روزانه تامین کنند. چرا این اتفاق می افتد؟ چون بدن در دوران حاملگی مقدار بیشتری خونسازی می‌کند تا بتواند از جنین در حال رشد حمایت کند. بنابراین ذخائر آهن بدن شما کاهش می یابد و برای جلوگیری از ایجاد کم خونی فقر آهن در دوران حاملگی اغلب خانم‌ها باید آهن تکمیلی دریافت کنند. مقدار تجویز شده برای دوران حاملگی 27 میلی‌گرم است، 50% بیشتر از زمانی که شما حامله نیستید. متخصصین توصیه می­کنند که در اولین ویزیت حاملگی به خانم ها آهن با دوز 30 میلی‌گرم در روز داده شود، چه در یک قرص جداگانه چه به همراه سایر مواد مورد نیاز. اغلب مکمل‌های دوران حاملگی حاوی 27 تا 60 میلی گرم آهن هستند. (مطمئن شوید که این داروها را دور از دسترس بچه ها قرار می دهید چون برای آنها بسیار خطرناک است.) بعضی از خانم‌ها نیاز دارند که مقدار بیشتری آهن دریافت کنند. بعد از آزمایش خون اولیه پزشک شما تشخیص می‌دهد که آیا به آهن بیشتری نیاز دارید یا خیر؟ به خانم هائی که کم خونی فقر آهن دارند توصیه می ‌شود که روزانه علاوه بر مکمل دوران حاملگی، 60 تا 120 میلی‌گرم آهن اضافه دریافت کنند. اگر شما هنوز حامله نشده‌اید اما کم خونی فقر آهن دارید معمولا پزشکتان توصیه می کند که از هم اکنون قرص آهن دریافت کنید.

لازم به ذکر است مصرف مکمل آهن در مورد خانم های باردار مبتلا به تالاسمی نیز طبق برنامه کشوری مانند سایر خانم های باردار توصیه می شود.

مصرف قرص آهن ممکن است عوارضی مانند تهوع، درد معده، اسهال و یا یبوست به دنبال داشته باشد به همین دلیل توصیه می شود قرص آهن بعد از غذا میل شود تا عوارض جانبی به حداقل برسد. بهترین زمان برای مصرف مکمل آهن شب قبل از خواب می باشد. در هر حال‌ خانم باردار باید بداند هیچگاه نباید مصرف قرص آهن را قطع کند زیرا بعد از گذشت چند روز معمولا" این عوارض قابل تحمل شده و یا کلا" برطرف خواهند شد.

ممنوعیت ها

خانم‌های باردار حتی‌الامکان نباید دارو مصرف کنند و بهتر است پیش از مصرف هر نوع دارو بااستفاده از روش‌های طبیعی دردشان را تسکین دهند. اما اگر سردردشان بهتر نشد و تحمل درد از توان‌شان خارج بود، می‌توانند استامینوفن ساده بخورند.
مصرف استامینوفن کدئین در دوران بارداری کاملا ممنوع است؛ به‌خصوص در سه ماهه اول بارداری که اندام‌ها و ارگان‌های حیاتی جنین در حال شکل‌گیری هستند. استامینوفن کدئین حاوی مخدر است و جنین را در معرض خطر قرار می‌دهد.

مشکلات دهان و دندان در دوران بارداری می‌توانند بسیار آزاردهنده و در مواردی خطرناک باشند، چون دندان‌درد معمولا شدید و غیر قابل تحمل است و خانم باردار اجازه ندارد مسکن بخورد. همچنین التهاب لثه ممکن است به زایمان زودرس، کاهش وزن جنین، پارگی کیسه آب و مسمومیت بارداری منجر شود بنابراین باز هم توصیه می‌شود قبل از اقدام به بارداری خانم‌ها تمام کارهای مربوط به دندانپزشکی را انجام دهند تا دوران بارداری کم‌خطر و کم‌استرس‌تری را بگذرانند.

اگر داروهای ضدالتهاب بیش از حد مجاز مصرف شود، به عروق قلب جنین آسیب جدی وارد می‌کند. مجرای شریانی جنین زودتر از موعد مقرر بسته می‌شود و برای نوزاد مشکلات قلبی به‌وجود می‌آورد. قطعا ـ  مگر در موارد خاص- مصرف داروهای کورتون‌دار ممنوع است.

توصیه می‌شود اگر ماده غذایی خاصی سبب بروز حساسیت می‌شود، مادران از خوردن آنها پرهیز کنند تا نیاز به مصرف هیچ دارویی نباشد. اما اگر آلرژی فصلی باشد، چاره‌ای جز دریافت دارو نیست. شربت و قرص پرولتازین هر هشت ساعت یک بار اشکالی ایجاد نمی‌کند؛ البته به شرطی که در مصرف آن زیاده‌روی نشود.

برای تسکین درد و التهاب ناشی از فشار و خونریزی مقعدی می‌توانید از آنتی‌هموروئید‌ها کمک بگیرید. فقط روزی یک بار پماد یا شیاف آنتی‌هموروئید را مصرف کنید و یادتان باشد که در این باره حتما با پزشک‌تان مشورت کنید.
یکی از دردهای بسیار رایج دوران بارداری کمردرد است. از آنجایی که این درد در تمام طول بارداری با مادر همراه است، مصرف دارو بیش از پیش منع می‌شود. استفاده از کفش‌های طبی، توالت‌فرنگی، کمربند دوران بارداری، ورزش‌های دوران بارداری، دریافت ماساژ و استراحت کافی می‌تواند تا‌حد زیادی از شدت دردهای کمری بکاهد.

مصرف هر هشت ساعت یک بار استامینوفن ساده می‌تواند تا حدی درد را آرام کند. همچنین می‌توان روزی یک بار از پماد پیروکسیکام جهت تسکین درد کمر استفاده کرد.
گاهی به کسانی که کمردرد دارند، توصیه می‌شود از سونا و جکوزی استفاده کنند، اما این درمان برای یک زن باردار نه‌تنها مفید واقع نمی‌شود بلکه خطرناک هم هست. حرارت بالای بدن مادر باعث افزایش احتمال نقص جنین می‌شود.

بعضی‌ها صبح و بعضی عصر‌ها حالت تهوع دارند. زنانی که دوقلو یا سه قلو باردار هستند، بیشتر دچار حالت تهوع می‌شوند اما به هر حال همه زنان باردار در طول بارداری حالت تهوع را تجربه می‌کنند.
اگر ناراحتی خفیف یا در حد متوسط باشد، روزانه حداقل یک قرص B6 به حال‌شان افاقه می‌کند، ولی اگر حالت تهوع شدید بود، B6 حتما نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی میل شود. در صورتی که باز هم مشکل آن طور که باید حل نشد، آمپول تزریقی B6 توصیه می‌شود. از یاد نبریم که مصرف سرخود هر کدام از این داروها باعث بروز مشکلات جدی برای مادر و جنین می‌شود. پس حتما در هر مورد از پزشک‌تان مشورت بگیرید