آشنایی با آیین بودا

آیین بودا یا آیین بودایی، بودیسم یا بوداگرایی دین و فلسفه‌ای مبتنی بر آموزه‌های سیدارتا گوتاما است. آیین...

آیین بودا یا آیین بودایی، بودیسم یا بوداگرایی دین و فلسفه‌ای مبتنی بر آموزه‌های سیدارتا گوتاما است. آیین بودا به تدریج از هندوستان به سراسر آسیا راه یافت. آیین بودایی به عنوان دین پاکان در نظر گرفته می‌شود و با 350 میلیون پیرو یکی از ادیان اصلی جهان به شمار می‌آید. آیین بودا بیشتر بر کردار نیک، پرهیز از کردار بد و ورزیدگی ذهنی تاکید دارد. پورتال آسمونی در این بخش اطلاعات جامع و کاملی در مورد آیین بودا و دخلاق و رفتار و سنن و در مجموع اداب و رسومشان عنوان می کند که در ادامه می خوانید.

بـوداگـرایی دین و فلسفـه ای مبتنی بـر آمـوزه هـای«سیدارتا گوماتا» کـه در حدود 566 تا 486 ق. م می زیسته است بنا شد. بنا بر داستانهای بودایی سیدارتا (به معنی کمال جو) در منطقه ای در نپال کنونی بدنیا آمد. پس از زایش توجه پیشگویان به او جلب شد. بدینگونه که سیدارتا در آینده یا پادشاهی جهانگیر خواهد شد، یا روحانی بیداردل. پدرش یعنی«سودو دانا شاه»، برای اینکه پسرش در راه او قرار گیرد وی را در ناز و نعمت پروراند و در کاخهایی محفوظ قرار داد تا سیدارتا با رنجها و کاستیهای زندگی آشنایی نیابد. با این حال وی از کاخ گریخت و در طی این گریز با چهار منظره از زندگی آشنا شد: پیری، بیماری، مرگ و شخصی پارسا که در پی رهایی از رنجها بوده دیدن این چهار منظره بر وی تأثیری ژرف نهاد و بر آن شد که زندگی شاهزادگی را نهاده و به جستجوی حقیقت بپردازد. پس از گذراندن مدتی با مرتاضان، در جنگلها، آن راه را، راه راستین حقیقت یابی ندانست راهی میانه در پیش گرفت.

مطابق اعتقادات بودائیان، سیدارتا پس از شش سال آزمودن و پویش، در مکانی به نام یودگایا، زیر درختی بنام درخت بیداری (بودی) به درون پویی (مراقبه و مکاشفه) نشست و پس از چیرگی بر ترفندهای مارا (دیو دیوان) به دریافت رموز و بیداری کامل رسید و بودا گشت. واژه بودا یعنی بیدار شده، یا به عبارتی به روشنی رسیده می باشد.

بودا می گفت: علت رنج کشیدن هوس است، هوس و تمایل به زندگی و بدست آوردن چیزهای بسیار. احساسات قدرتمندی چون عشق دنیوی، نیز باعث رنج کشیدن می شود. بدنبال این طرز تفکر چهار اصل را بنیان گذارد. 1- اول آنکه رنج جزء جدایی ناپذیر تمامی مراحل طبیعی زندگی است (تولد، بیماری، پیری، مرگ). 2- هوس باعث رنج است. 3- برای غلبه بر درد و رنج می بایست از تمامی هوسها و خودخواهی ها دور شد. 4- چهارمین اصل به بیان چگونگی دست یافتن به سه اصل قبلی پرداخته است.

روشی که بودا به تعلیم عقاید خود می پرداخت به راه هشتگانه شهرت دارد که طبق آن می بایست هشت عمل صحیح را پیش گرفت: پندار نیک، هدف درست، گفتار نیک،رفتار نیک، شغل درست، تلاش صحیح، تفکر صحیح و مراقبه (meditation) هدف مذهب بودا رسیدن به «نیروانا» یا همان عالم صلح و آرامش و آسودگی از رنج است. از جمله عقاید بودائیان زندگی مکرر یا تناسخ است و معتقدند که انسان پس از مرگ، دوباره متولد می شود. بدین ترتیب هر زندگی بعدی عذاب یا پاداش زندگی قبلی خواهد بود.

بودا یعنی چه؟

بودا (Buddha) به معنای بیدار، لقب گوتاماشاکیامونی (Gautamamuni -Sakya) بنیانگذار مکتب اصلاحی بودیسم است.

به عقیده بوداییان وی که فرزند پادشاه شهر کاپیلاوستو در شمال هندوستان بود، در حدود سال 563 ق.م به دنیا آمد و در آغاز سیدارتا یعنی کامیاب نامیده می‌شد.

ستاره شناسان پیشگویی کرده بودند که این شاهزاده پس از مشاهده نمونه‌های بیماری، پیری و مرگ و برخورد با یک ریاضت کش دنیا را ترک خواهد کرد و به ریاضت روی خواهد آورد.

بدین سبب پدرش دستور داده بود وی را به دور از ناملایمات زندگی بشری و در ناز و نعمت پرورش دهند و مراقب رفتار و کردار او باشند.

شاهزاده با دختر عمویش یشودهرا ازدواج کرد و دارای پسری به نام راهولا شد. وی در 29 سالگی پس از مشاهده موارد مذکور، شبانه از کاخ و تنعمات آن گریخت و تحت ارشاد فردی به نام آلارا زندگی راهبان را برگزید و پس از شش سال ریاضت‌های سخت و سنگین در جنگل‌ها سرانجام هنگامی که از وصول به حقیقت از طریق ریاضت نومید شد، ریاضت را کنار گذاشت و به تامل و تفکر و مراقبت معنوی روی آورد.

جهاد اکبر او نیز شش سال طول کشید و پس از آن با هفت هفته توقف زیر درختی که بعدا درخت بیداری نامیده شد، با مارا یعنی شیطان ویرانگر مبارزه کرد و در نهایت به حقیقت دست یافت و بودای دوره کنونی شد.

به عقیده بوداییان در دورانهای پیشین جهان نیز تعدادی بودا آمده‌اند. هر یک از این بوداها قبل از ظهورشان بودی ستو خوانده می‌شود، یعنی کسی که به معرفت کامل دسترسی دارد یا بودای بالقوه است.

اندیشه‌های اصلاحی بودا

اندیشه‌های اصلاحی بودا در مخالفت با تعصب‌های برهمنان بود و اختلافات طبقاتی را باطل می‌شمرد. تعالیم اخلاقی وی در مجموعه‌هایی مانند تری پیتکا یعنی سه سبدگرد آمده است.

این تعالیم، ترک دنیا، تهذیب نفس، تامل، مراقبه و تلاش برای رهایی از گردونه زندگی پر رنج این جهان را توصیه می‌کند و برای وصول به نیروانا اهمیت زیادی قائل است و مفهوم آن را توسعه می‌دهد.

آیین بودا در قرون بعدی بخش عمدمه‌ای از خاک هندوستان را تسخیر کرد و در ژاپن در آمیخته است.

یکی از آداب آن که به سانسکریت دهیانا یعنی تامل، به چینی (Chang) و به ژاپنی، زن (Zen) خوانده می‌شود، شهرت جهانی دارد.

هینایانا یعنی چرخ کوچک، آیین جنوبی که در سری لانکا (سیلان) و کشورهای جنوب شرق آسیا مشاهده می‌شود.

پیروان چرخ کوچک آیین خود را تراوادا یعنی آیین نیاکان و بزرگان می‌خوانند.

وجریانا یعنی چرخ الماس. این فرقه در تبت وجود دارد و آیین بودا را با سحر و کهانت و توتم پرستی در آمیخته و تشکیلاتی نیرومند برای خود پدید آورده است.

آیین مذکور لامائیسم نیز خوانده می‌شود و عنوان رهبر مذهبی آن دالائی لاما به معنای رئیس دریاگونه است.

از چیزهای جالب توجه این فرقه آن است که هنگامی که رهبر مذهبی آن وفات یابد، راهبان برای پیدا کردن جانشین وی به جستجوی کودکی می‌پردازد که در لحظه درگذشت رهبر به دنیا آمده باشد.

سپس این کودک را با توجهات ویژه پرورش می‌دهند. وی پس از فراگیری دانش و گذراندن مراحل مختلف به مقام مورد نظر نائل می‌آید.

مهم‌ترین اماکن مقدس بودایی