انواع زنبور، از عسل و گاوی تا قرمز و قاتل !

تاکنون پنج نژاد معروف از گونه زنبور عسل معمولی یا اروپایی که شهرت جهانی دارند شناسایی و معرفی شده اند :

این نژاد در تمام قاره اروپا, کوههای آلپ و روسیه مرکزی وجود دارد دارای بدنی درشت و سیاه رنگ هستند و طول زبان آنها کوتاه یعنی 5.7 تا 6.4 میلی متر است. در بهار رشد آنها کند ولی در اواخر تابستان به حداکثر رشد می رسند. به بیماری حساسند و شرایط سخت زمستانی را به خوبی تحمل می کنند.

موطن اصلی این نژاد شبه جزیره ایتالیا است. از نظر جثه کوچکتر از زنبور عسل سیاه و رنگ آن زرد مایل به قهوه ای است. طول زبان بین 6.3 تا 6.6 میلی متر است. نژادی است آرام و تمایل کم به بچه دادن دارد. تولید عسل آن کم است. در بهار سریع رشد می کند و زمستان های سرد را تحمل نمی نماید.

این نژاد مخصوص کوه های قفقاز در کشور گرجستان است. رنگ آنها خاکستری و زبان آن بلندتر از سایر نژادها است یعنی 7.2 و آرام بوده و کم نیش می زند. تا اواسط تابستان رشد آنها به حداکثر می رسد, تمایل کم به بچه دادن دارند, تولید بره موم آنها زیاد و به علت حساس بودن به بیماری نوزما, از زمستان گذرانی خوبی برخوردار نیستند.

زنبورهای این نژاد در قسمت جنوبی کوه های آلپ و شمال بالکان و دره دانوب؛ یعنی کشورهای اتریش, مجارستان, رومانی و آلمان پراکنده اند. از نظر ظاهری شبیه زنبورهای ایتالیایی هستند. رنگ بدن خاکستری و قهوه ای و طول زبان آنها 6.4 تا 6.8 میلی متر است. آرام ترین زنبورها بوده و نیاز غذایی آنها کم است. با هر نوع آب و هوایی سازگاری دارند. تولید عسل آنها زیاد و نسبتا به بیماری مقاوم هستند.

موطن اصلی این نژاد ایرانی است. از نظر ظاهری, سه حلقه اول شکم این زنبورها سیاه و بقیه زرد مایل به خاکستری است رشد آنها خوب و تا خرداد ماه به بیشترین شمار خود می رسند. در مناطق سردسیر, سرمای زمستان را به خوبی تحمل می کنند. تولید و مصرف بره موم آنها زیاد است و از ویژگی های نامطلوب آن می توان به تمایل زیاد آن به غارت گری و بچه دادن اشاره کرد.

زنبور عسل معمولی یا اروپایی مهمترین گونه شناسایی شده زنبور عسل است که عمده مباحث پرورش زنبور عسل مربوط به همین گونه می شود.

گونه های زنبور عسل معمولی یا اروپایی و زنبور عسل شرقی یا هندی در محل های سربسته و تاریک یا داخل کندو روی شان هایی که می سازند زندگی می کنند و از توانمندی ارتباطی بیشتری برخوردارند, به طوری که قادرند تمام ارتباطات خود را در تاریکی انجام دهند. این دو گونه از نظر اقتصادی نیز برای انسان اهمیت زیادی دارند.

اما سه گونه بعدی در طبیعت به صورت آزاد زندگی می کنند, به طوری که هیچگاه داخل کندو یا محیط های سربسته و تاریک قادر به زندگی نیستند. این زنبورها برخلاف دو گونه قبلی تنها یک شان می سازند که در قسمت بالا عسل ذخیره می شود و در قسمت پایین به پرورش نوزادان می پردازند. از نظر بدنی هم از زنبورهای عسل معمولی کوچک ترند.

موطن اصلی زنبورهای سرانا یا هندی هندوستان, چین و ژاپن می باشد. زنبورهای درشت در هندوستان, چین و سبلان زندگی می کنند. زنبورهای عسل کوچک به حالت وحشی در هندوستان و جنوب ایران دیده شده است. زنبور عسل اروپایی براساس شرایط گوناگون محیط پدید آمده است که هر یک از این نژادها, طی سالیان متمادی با شرایط محیطی منطقه خویش سازش یافته و به تدریج تغییرات جزیی در خصوصیات شکل شناسی و زیست شناسی آنها به وجود آمده است.

بطور کلی تاکنون چهارگونه زنبور عسل تشخیص داده شده اند که عبارتند از :

1. زنبور عسل معمولی یا اروپایی یا Apis mellifera

   

2. زنبور عسل شرقی یا هندی یا Apis cerana

   

3. زنبور عسل بزرگ یا Apis dorsata

   

4. زنبور عسل کوچک یا Apis Florea