24 مهر ماه ، روز پارالمپیک
به مناسبت 24 مهر ؛ روز پارالمپیک / اختصاصی ورزشی آسمونی - مهدی زارعی
از رویای گاتمن تا درخشش ورزشکاران معلول ایرانی
به گزارش آسمونی ، طی چند دهه اخیر ، ورزشکاران جانباز و معلول کشورمان در رشته‌های مختلف برای ایران افتخار کسب کرده‌اند . آخرین آنها نیز همین روزها در بازیهای پارآسیایی اتفاق افتاد . با این حال میزان توجه رسانه‌ها و افکار عمومی به نسبت افتخارات کسب شده بسیار اندک بوده است . برای مثال همه می‌دانیم که المپیک در یونان متولد شد و با تلاشهای « بارون پی‌‌یر دوکوبرتن » فرانسوی به جنبشی جهانی بدل شد . امّا راستی آیا تا به حال فکر کرده‌ایم که جنبش پارالمپیک و مسابقات ورزشی معلولان از چه زمانی آغاز شد ؟ در کجا شکل گرفت و چه کسی آغازگر این نهضت بود ؟
پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال 1945 ، آنچه به جای مانده بود ویرانی ، فقر ، شکست و یأس و نومیدی در سراسر جهان بود . با آن که جنگ تمام شده بود امّا هنوز مجروحان فراوانی در آسایشگاه‌ها و لندن، ایده جالبی را در ذهن یک روانشناس پدید آورد .
« لودویگ گاتمن » روانشناس بیمارستانی کوچک در « استوک مندویل » با تحقیقاتی که به عمل آورده بود ، به این نتیجه رسید که با ورزش می‌توان با پیری و مرگ زودرس مبارزه کرد و آنها را به تأخیر افکند . گاتمن ورزش معلولان را با تمرینات تیروکمان در محوطه کوچک بیمارستان خود آغاز کرد . تأثیر این تمرینات در بین معلولان جنگی کاملاً مشهود بود و به این ترتیب گاتمن تصمیم گرفت طرح خود را توسعه بخشد . او ایده برگزاری مسابقه ویلچررانی را در آستانه برگزاری المپیک 1948 نزد مسئولین برگزاری المپیک لندن مطرح کرد و این ایده بدیع ، مورد توجه آنها قرار گرفت . به این ترتیب نخستین مسابقه معلولان 64 سال قبل برگزار شد . چهار سال بعد ورزشکاران هلندی نیز همپای ورزشکاران بریتانیا در این مسابقات شرکت کردند و بدین‌ترتیب جنبش معلولان آرام‌آرام از حالت صرفاً بریتانیایی خارج شد و رنگ و بویی بین‌المللی پیدا کرد .
با وجود آن که جنبش ورزش معلولان در حال گسترش یافتن بود امّا « سرلودویگ گاتمن » همچنان ناراضی بود . زیرا رؤیای بزرگ او اتصال این جنبش به مسابقات المپیک بود . تلاشهای گاتمن در سال 1960 نتیجه داد و نخستین دوره بازیهای معلولان در این سال در شهر رم (ایتالیا) برگزار شد . برای این مسابقات نام « پارالمپیک » برگزیده شد که ترکیبی بود از دو بخش « پارا » ( درجهت ، هم سو ) و المپیک . به این ترتیب معنای کلمه پارالمپیک « مسابقاتی همسو با بازیهای المپیک » بود که به شکل مختصر و مفید به اهداف جنبش پارالمپیک می‌پرداخت . در پارالمپیک رم 400 ورزشکار از 23 کشور شرکت داشتند که شروعی قابل قبول برای بازی‌ها محسوب می‌شد . این ورزشکاران در 6 رشته تیراندازی با کمان ، شنا ، شمشیربازی ، بسکتبال ، پینگ پنگ و دو و میدانی با یکدیگر به رقابت پرداختند . این شش رشته در تمام ادوار بازی ها، در برنامه پارالمپیک قرار داشته اند .
در سال 1976 و به هنگام میزبانی تورنتو (کانادا ) تماشاگران برای نخستین‌بار شاهد حضور ورزشکارانی با درصدهای مختلف معلولیت در بازیهای پارالمپیک بودند. IPC ( کمیته بین‌المللی بازیهای پارالمپیک ) مقرر ساخته بود که مسابقات مختلفی برای معلولیت‌های متفاوت برگزار شود . به این ترتیب با انجام نخستین « کلاس‌بندی‌ها » در مسابقات پارالمپیک ، تعداد رقابت‌ها افزایش یافت . در پارالمپیک سئول 3050 ورزشکار به نمایندگی از 61 کشور در بازی‌ها شرکت نمودند . اما آنچه که این پاراالمپیک را برای کشورمان نسبت به دوره‌های قبلی متمایز ساخته بود ، حضور ایران در این بازی‌ها بود . فدراسیون ورزش‌های جانبازان و معلولان تا قبل از پیروزی انقلاب ، به صورت یک کمیته زیر نظر فدراسیون پزشکی بود ، اما پس از انقلاب و در اواخر سال 1358 این فدراسیون به صورت مستقل آغاز به کار کرد . در تابستان 1359 پارالمپیک 1980 در آرنهم (هلند) برگزار شد که هیأتی 4 نفره از این فدراسیون راهی بازی‌ها شد تا علاوه بر دیدن مسابقات ، در اجلاس ورزش معلولان نیز شرکت کرده و قوانین و مقررات بین‌المللی مسابقات معلولان را تهیه کنند .
با بازگشت این هیأت از هلند ، نخستین کلاس‌های مربیگری مسابقات معلولان در رشته‌های مختلف برگزار شد و در شهریور سال 1359 نخستین مسابقات معلولان ایران در رشته‌های دو و میدانی ، پینگ‌پنگ ، شطرنج ، نابینایان ، بسکتبال با ویلچر ، والیبال نشسته و شنا در تهران برگزار شد . از آن زمان تا امروز ایران در تک تک مسابقات پارالمپیک حضور داشته است . از سال 2010 نیز رقابت های پارآسیایی به صورت رسمی آغاز شد که ایران در هر سه دوره این رقابت ها حضوری درخشان و پرمدال داشته است . اختصاصی آسمونی
