پرسپولیس- تراکتور؛ 91 سال بعد از اولین سوپر جام ایران
رقابتهای سوپرجام مثل بسیاری دیگر از مسابقات فوتبالی، ابتکاری انگلیسی است. انگلیسی ها که از فصل 72-1871 رقابتهای جام حذفی خود را برگزار کردند، در سال 1889 رقابتهای لیگ حرفه ای خود را نیز تاسیس کردند و دو دهه بعد به این فکر افتادند که قبل از شروع هر فصل، رقابتی با نام چریتی شیلد یا جام خیریه در ابتدای فصل فوتبالی خود، برگزار کنند.
اولین مسابقه جام خیریه در سال 1908 بین منچستریونایتد و کویینز پارک رنجرز با تساوی(1-1) تموم شد و در دیدار دوم که در حضور 55 هزار تماشاکر در استمفورد بریج برگزار شد، یونایتد (4-0) برد و اولین فاتح جام خیریه لقب گرفت.
البته تا سالها شکل ثابتی برای برگزاری مسابقات در نظر گرفته نشده بود. مثلا در سال 1913 رقابت جام خیریه بین منتخب بازیکنان حرفه ای انگلیس در برابر منتخب آماتورهای این کشور برگزار شد و این حرفه ای ها بودند که (7-2) برنده شدند.
چنین مسابقه ای 4 بار دیگه هم در تاریخ جام خیریه تکرار شد که آخرین آن در سال 1929 بود. از 1930 شکل کنونی مسابقات برگزار شد که رقابتی بود بین فاتح لیگ و قهرمان جام حذفی. البته به جز چند استثناء مثل سال 1961 که تاتنهام بیل نیکولوسن مقابل 11 بازیکن منتخب اتحدیه فوتبال انگلیس قرار گرفت.
کشورهای دیگه هم با چند دهه تاخیر نسبت به انگلیس، این رقابتها را با قوانین خودشان برگزار کردند. در اسپانیا هر چند رقابتها از سال 1940 آغاز شد اما به اندازه ای وقفه در برگزاری آن اتفاق افتاد که شروع مجدد رقابتهای« سوپرکوپا اسپانیا» تا سال 1982 به تعویق افتاد.
آلمانی ها از 1987 سوپرکاپ خودشان را تاسیس کردند. در ایتالیا هم رقابتها از سال 1988 شروع شد و تا امروز مسابقه قهرمان سری آ و کوپا ایتالیا در کشورهای مختلفی مثل لیبی، چین، قطر و عربستان هم برگزار شده است.
نکته جالب اینه که ایرانی ها تو داشتن سوپر جام یکی از باسابقه ترین کشورهای دنیا هستند. اما حیف که ابتکار خودشان را ادامه ندادند. سال 1309 شمسی یعنی 1930 میلادی مسابقه دو تیم ایران( که قهرمان دسته های آزاد پایتخت در فصل 09- 1308) و تیم نظام( قهرمان مدارس طهران در همین فصل) رقابتی بود برای تعیین قهرمان قهرمانان. رقابتی که می توان آن را مدلی ابتدایی از سوپرجام در باشگاههای طهران دانست. در این رقابت که در روز 19 اردیبهشت زیر نظر مجمع ترقی و ترویج فوتبال ایران در زمین لینج برگزار شد، تیم ایران موفق شد مدرسه نظام را شکست داده و به عنوان قوی ترین تیم پایتخت، معرفی شود.
اما این کار دیگر تکرار نشد. بعد از آن هم بارها و بارها فکر برگزاری سوپرکاپ در ایران مطرح شد. اما هر بار بدون نظم و به شکلهای منحصر بفرد. مثلا در سال 1384 دو تیم صبا باتری و فولاد به مصاف هم رفتند. آن هم در ورزشگاه دستگردی که معلوم نبود برای چه به عنوان میزبان مسابقه انتخاب شده است.
بعد از آن، برگزاری این رقابت فراموش شد و وقتی دوباره سوپرجام ایران از سر گرفته شد، بازی ذوب آهن و استقلال خوزستان در فولادشهر انجام گرفت.
جالب ترین دوره هم مربوط به زمانی بود که استقلال و پرسپولیس باید با هم بازی می کردند. اما این مسابقه هرگز برگزار نشد و عجیب تر آن که، آن بازی برگزار نشده اکنون در شمار بازی های برگزار شده دو تیم به شمار می رود.
سال 98 هم این رقابتها برگزار نشد. چون اعلام شد پرسپولیس قهرمان لیگ و جام حذفی شده در حالی که در سایر کشورها در این شرایط، تیم نایب قهرمان لیگ مقابل قهرمان دوگانه لیگ و جام حذفی به میدان می رود.
حالا منتظر یک سوپرجام دیگه هستیم. عجیب اینکه این رقابت هم از سری مسابقات سال 1399 برگزار می شود.
به نظر می آید، بازی سوپرجام از سر اجبار در برنامه فدراسیون قرار گرفته و شاید به همین خاطر است که در حال حاضر هیچ استاندارد ثابتی در ایران برای برگزاری این مسابقه در نظر گرفته نمی شود.
قطعا در آینده تغییرات دیگری هم در فرمت برگزاری بازی سوپرجام اتفاق خواهد افتاد.
