نگاهی به فیلم مرد شمالی، یک فیلم خشن با فیلمنامه ای ضعیف

5 خرداد 1401
چکاوک شیرازی
The Northman

«مرد شمالی» به گونه ای قصه ی «هملت» را یادآوری می کند. البته به نظر نمی رسد چنین قصدی در ساخت فیلم وجود داشته باشد‌. اما وجود عمو و مادری خائن که باعث مرگ پادشاه-همسر-برادر می شوند، ناخودآگاه تصاویری از نمایشنامه ی «هملت» را در ذهنمان بیدار می کند.

زبان فیلم، مانند زبان و روش زندگی دوره ای که فیلم در آن زمان ساخته شده است، وحشی و گنگ است. البته گنگ نه به معنای نارسا، به این معنی که فیلم در قالبی ساخته شده است که موقع تماشای آن باورتان می شود در آن زمان و مکان قرار دارید. اما در اوج توحشی که به تصویر کشیده شده است، کدگذاری هایی را شاهدیم که بعدا به درستی برداشت می شوند. از همان ابتدا که پادشاه-پدر همراه پسرش «املث» به مکانی مخوف، برای گفتن درس های زندگی به «املث»، می روند این کد ها وجود دارند؛ حتی قبل تر هم، زمانی که «املث» با اشتیاق پیش مادرش می رود تا ورود پادشاه را مژده دهد، کدهایی را دریافت می کنیم.

عمو به موقع وارد داستان می شود و با کشتن پادشاه و تحت تعقیب قرار دادن «املث »عملا تبدیل به آغازگر داستان می شود.
اما قهرمان اصلی این فیلم، «املث» است که در حالی که از بودن در کنار پدر و مادرش لذت می برد و در موقعیت امنی برخوردار است، ناگهان شاهد چگونگی مرگ پدر و از بین رفتن همه ی آن راحت و آرامشی می شود که خیال می کرد داراست‌.
او پس از سال ها زمانی که تبدیل به مردی تندخو و نیمه وحشی شده است و نفرت همه ی وجودش را فرا گرفته، بر می گردد تا نه تنها انتقام پدرش را بگیرد بلکه مادرش را هم نجات دهد.

همه آن چه که در مورد محاسن یک فیلم نامه ی خوب می توان گفت همین هاست. بقیه هر چه هست مربوط به جلوه های ویژه و میزان خشونتی که در فیلم است می شود. سابقا بارها گفته ام سبک فیلم سازی هر سرزمینی خبر از سلائق آن سرزمین می دهد که مستقیما با روحیات آن ها در تماس است. می توانید فیلم های هندی را که در کنار صحنه های اکشن حاوی مقادیر زیادی رقص و رنگ و آواز هستند مقایسه کنید با سرهای گوش تا گوش بریده و دل و روده ی بیرون ریخته و تن های غرق به خون آدم های این فیلم!!

بگذریم، «املث» تصمیمش را عملی می کند و به کمک جادو و الهامات که شاهدشان است به سرزمین عمویش می رسد و سعی می کند او را از بین ببرد. «املث» به راحتی می توانست همان ابتدای ورودش به آن جا عمویش را از بین ببرد اما از آن جا که فیلم باید طولانی شود، ابتدا افراد دیگری به قتل می رسند. البته این کاملا درست است که اگر در همان ابتدا رقیب اصلی قهرمان از بین برود مسلما فیلم دلیلی برای ادامه نمی یابد اما در این فیلم دلیلی برای از بین نرفتن رقیب توسط قهرمان وجود ندارد. همه کنار هم هستند، هیچ محافظی برای پادشاه-عمو-رقیب وجود ندارد. یعنی همان طور که «املث» به راحتی آن های دیگر را می کشد می تواند عمویش را هم از بین ببرد زیرا هیچ چیز مانع کارش نمی شود. اما همین طور بیخودی آدم های دیگر کشته می شوند و فیلم هم بیخودی طولانی می شود.

چند مورد از کدگذاری هایی که در بالا اشاره شده بعدا بسیار به جا استفاده برداشت شده است. اما یک سری از دیالوگ ها هستند که در ذهن مخاطب انتظاراتی را ایجاد می کند ولی به نتیجه ای نمی رسد. به عنوان مثال «دختر اسلاوی» که مورد علاقه پادشاه و «املث» هر دو است، باعث ایجاد هیچ چالش یا نیرو محرکه ای در فیلم نمی شود. یا وقتی تازه با «املث» آشنا می شود ادعا می کند که هوش او می تواند در کنار قدرت بدنی املث آن ها را از موقعیتی که در آن گرفتار آمده اند، برهاند. اما عملا چنین اتفاقی را نمی بینیم و دشمنان همین طوری سر راه آن ها، آن ها که نه املث، قرار می گیرند و از بین می روند.
به طور کلی شاید فیلم از لحاظ بصری جذاب باشد اما از نظر فیلم نامه می توان آن را ضعیف نامید.