هر موقع از تاریخ یک کشور حرف زده شود، همه در مورد آن چه در کتاب های تاریخ خوانده اند یا این که شنیده اند حرف می‌زنند. ولی اگر از ما درباره تاریخ بپرسید حرف از کاخ های تهران می‌زنیم. اگر در شهر تهران سکونت دارید حتما باید در اولین وقت سراغ این کاخ های دیدنی بروید و از بازدید آن ها لذت ببرید. باید بگوییم که بیشتر کاخ های تهران از دوره قاجار یا پهلوی به جای مانده است که با گذشت زمان تغییر و تحول یافته اند و شکل کنونی را به خود گرفته اند. ولی این کاخ ها آنقدر باشکوه هستند که برای آیندگان نیز باقی می‌مانند. در این مقاله ما قصد داریم شما را به صورت کامل با کاخ های تهران آشنا کنیم برای آشنایی بیشتر با این موضوع در ادامه مطلب با ما همراه شوید.

کاخ های تهران

آن زمان شاهان ایرانی علاقه و توجه زیادی به کشور های اروپایی داشتند به همین خاطر بیشتر کاخ های تهران ترکیبی از معماری ها و ایده های اروپایی و ایرانی است که ظاهر و عظمت منحصر به فردی به آن ها بخشیده است. خوب است بدانید بعضی از این کاخ ها به دلیل کاربری الان خود، فاقد بازدید عمومی هستند و امکان دسترسی به این مکان ها وجود ندارد ولی با همه این ها تعدادی کاخ و موزه وجود دارد که عموم مردم می‌توانند به آن جا رفته و از آن مکان ها بازدید کنند. حتی اگر در شهر تهران هم سکونت نداشته باشید، حتما باید برای بازدید از این مکان ها به شهر تهران بیایید و از جاهای دیدنی این شهر دیدن کنید. در ادامه به توضیح برخی از کاخ های تهران می‌پردازیم:

• چشم و گوش تاریخ ایران، کاخ گلستان است.

یکی از اصلی ترین کاخ های شهر تهران که واقع در خیابان پانزده خرداد و ضلع شمالی میدان ارگ است کاخ گلستان می‌باشد. در زمان شاه عباس صفوی، ساختار اولیه کاخ گلستان تشکیل شده بود ولی با گذشت زمان این کاخ دچار تغییرات شد به همین خاطر از ساختار اولیه این کاخ گلستان تقریبا چیزی باقی نمانده است. این کاخ تقریبا بیشتر از چهار قرن است که وجود دارد و شاهد دوره های زیادی از تاریخ بوده است. از جمله این دوره ها، دوره ی زندیه، قاجاریه، پهلوی و صفوی می‌باشد. زمان تاج گذاری آقا محمد خان قاجار به عنوان شاه کشور ایران، برای کاخ گلستان یک نقطه عطف به حساب می‌آید، چرا که این اتفاق اهمیت کاخ گلستان را به عنوان ارگ سلطنتی به رخ می‌کشد. کاخ گلستان در گذر زمان شاهد تاج گذاری شاهانی از جمله مظفرالدین شاه، احمد شاه و رضا شاه بوده است همچنین این کاخ در زمان فرمانروایی هریک از این شاهان، دچار تغییرات زیادی شده است. از زمان های قدیم تا الان قسمت های گوناگونی به کاخ گلستان افزوده شده است و قسمت هایی همچون تکیه دولت، اندرون و عمارت بیرونی به دلایل گوناگون به صورت کامل نابود شده‌اند. کاخ گلستان از نظر معماری ترکیبی از معماری ایران و اروپا می‌باشد که در آن دوران، روی شکل گیری بنا ها تاثیر فراوانی داشت.

• کاخ سعد آباد، همانند گلی میان باغ

یکی دیگر از اصلی ترین کاخ های شهر تهران که واقع در میدان تجریش است، کاخ سعد آباد می‌باشد. این کاخ مساحتی حدود ۱۱۰ هکتار دارد که در زمان قاجار در پایه کوه توچال تاسیس شده بود. این کاخ به دلیل این که در دامنه کوه البرز واقع شده است، دارای آب و هوای معتدل بوده و در زمان پهلوی و قاجار این کاخ به عنوان اقامتگاه ییلاقی بود. همچنین در زمان پهلوی وسعت این کاخ از طریق خرید باغ های پیرامون کاخ و همچنین ساخت مکان های تازه با ترکیب معماری های اروپایی و نیز معماری قدیمی ایران، بیشتر شد و تغییرات چشم گیری کرد و به همین دلیل این‌ کاخ مانند گلی در میان باغ است. در زمان های گذشته سعد آباد حدود هجده کاخ داشت که هر یک از این کاخ ها به اعضای خانواده پهلوی واگذار گردیدند.

• کاخ نیاوران کاخی روی نیزار

کاخ نیاوران از قسمت شمال به یکی از روستا های تهران خیلی نزدیک بوده و این کاخ از جمله کاخ های تماشایی شهر تهران می‌باشد.‌ لازم به ذکر است که این کاخ بسیار محبوب بوده و طرفداران زیادی دارد. مساحت کلی کاخ نیاوران حدود یازده هکتار می‌باشد. کاخ نیاوران در قسمت شمال تهران و میدان شهید باهنر واقع شده است که در زمان قدیم به فرمان فتحعلی شاه قاجار به عنوان اقامتگاه تابستانی تاسیس شده بود و علت این که این کاخ به اسم نامگذاری شده است، این است که این کاخ روی نیزار بنا گردیده است. این نیزار با گذشت زمان به نی آوران تبدیل شد که به مرور به اسم نیاوران شهرت یافت. در زمان پهلوی، خیلی از کاخ های کوچک نابود شدند و مکان های تازه و به روز به فرمان شاهان تاسیس شدند. بعد از انقلاب اسلامی، در تاریخ ۱۳۶۵، کاخ نیاوران افتتاح شد و با گذر زمان، قسمت های گوناگون کاخ توسط بازدیدکنندگان مورد استفاده قرار گرفت. اگر می‌خواهید از قسمت های تماشایی شهر تهران دیدن کنید، حتما از کاخ نیاوران و درختان پهناور این کاخ دیدن کنید. همچنین در کاخ نیاوران برای کسانی که هوس خوردن چای و قهوه در فضای دلباز دارند، کافی شاپ زیبایی نیز وجود دارد.

• کاخ یاقوت، بیمارستان پیشرفته قلب امروز

یکی دیگر از کاخ های شهر تهران کاخ یاقوت می‌باشد که در زمان ناصر الدین شاه قاجار در ناحیه سرخه حصار تهران در سال ۱۲۶۲ تاسیس گردید. همچنین کاخ یاقوت از دو قسمت تشکیل شده است که شامل حرم سرا و بخش کوشک خارجی می‌باشد. همچنین این کاخ یاقوت به طور تقریبی حدود دویست اتاق دارد. در ساخت کاخ یاقوت تنها معماری اروپایی به کار رفته است و به هیچ عنوان از معماری سنتی ایرانی به کار گرفته نشده است. با گذشت زمان این کاخ کاربرد دیگری به خود گرفته است و امروزه تبدیل به بیمارستان شده است و همچنین امروزه این کاخ به عنوان یکی از مراکز فوق تخصص قلب می‌باشد.

• کاخ عشرت آباد یا همان عمارت کلاه فرنگی

در زمان های گذشته به دستور ناصر الدین شاه قاجار، در باغ های قشنگ عشرت آباد، در ناحیه شرق تهران کاخ عشرت آباد ساخته شد که این کاخ چهار طبقه داشته و محل زندگی همسران شاه و ییلاق شاهان بود. این کاخ با گذشت زمان در زمان پهلوی به زندان و پادگان عشرت آباد تبدیل شد و در زمان انقلاب اسلامی به یکی از محل های کلیدی تبدیل شد. در حال حاضر کاخ عشرت آباد امروزه کاربری نظامی دارد و امکان بازدید از آن برای همه افراد وجود ندارد. ولی در زمان های گذشته مردم می‌توانستند به این مکان ها بروند و در های این کاخ به روی عموم باز بود.

• کاخ شهربانی، کاخی در دل تهران

یکی دیگر از کاخ های معروف و دیدنی شهر تهران، کاخ شهربانی می‌باشد که در باغ ملی و یا میدان مشق واقع شده است. این کاخ در دل تهران قرار گرفته است به طوری که شما می‌توانید هر روز از کنار این کاخ عبور کنید و از این کاخ دیدن کنید. کاخ شهربانی در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی و نیز در زمان شاه پهلوی تأسیس شد که پنج سال ساخت این کاخ زمان برد. همچنین کاخ شهربانی دارای سه طبقه می‌باشد. در معماری کاخ شهربانی علاوه بر معماری اروپایی، نماد و معیار های معماری قدیمی ایرانی هم به کار رفته است. همچنین معماری کاخ شهربانی با عنوان معماری نئوکلاسیک ایرانی شهرت یافته است. جالب است بدانید که تنها یک هدف از ساخت این کاخ وجود داشت و آن این بود که قدرت حکومت ایران را به رخ بکشند. در سال ۱۳۸۰ هجری شمسی، کاخ شهربانی به وزارت امور خارجه تعلق گرفت و بعد از تعمیرات و بازسازی از این کاخ بهره برداری شد. شما می‌توانید برای دیدن از این کاخ از مترو و یا اتوبوس شهر تهران استفاده کنید و برای رفتن به این کاخ بعد از اینکه در ایستگاه امام خمینی پیاده شدید، باید چند دقیقه پیاده بروید تا به کاخ شهربانی برسید و از این کاخ دیدن کنید.

• عمارت بهارستان یا دارالشورای ملی

نام دیگر عمارت بهارستان، دارالشورای ملی می‌باشد که بیشتر به این اسم شناخته شده است. در زمان های قدیم به فرمان میرزا حسین خان سپهسالار، عمارت بهارستان در خیابان مصطفی خمینی ساخته شد و میرزا حسین خان در این مکان زندگی می‌کرد. همچنین جالب است بدانید معماری این بنا ترکیبی از معماری اروپایی و معماری سنتی ایران است. در گذر زمان این کاخ دچار تغییر و تحولات زیادی شد چرا که سه بار دچار آتش سوزی و یک بار دچار بمباران شده بود و امروزه شکل کنونی را به خود گرفته است. همچنین این ترکیب تاریخ و هنر معماری باعث شده است تا این کاخ یکی از جا های دیدنی و زیبای شهر تهران شود.

بعد ها با گذشت زمان این مکان به جایی تبدیل شده است که مجلس شورای ملی، جلسات خود را در آن جا می‌گذرانند.

• کاخ مظفری از کاخ های شهر تهران

یکی دیگر از کاخ های تاریخی و دیدنی شهر واقع در شهر تهران، کاخ مظفری دار آباد می‌باشد که امروزه در محوطه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری واقع شده است. در آن زمان مظفرالدین شاه مریضی سل داشت و به همین خاطر دکترش یک جای خوش آب و هوا را برای درمانش مناسب دیده بود. کاخ مظفری دار آباد، معماری فرانسوی داشت و همچنین دارای تزیینات و گچ بری های مخصوص و خاص بود‌. این کاخ به صورت دو طبقه ساخته شده بود و مظفرالدین شاه برای استراحت و اقامت به این مکان می‌رفت. با گذشت زمان در سال هزار و سیصد و ده هجری شمسی، با سعی و همت دکتر مسیح دانشوری، این عمارت به مدرسه پرستاری تبدیل شد.  همچنین عموم افراد نمی‌توانند از این کاخ بازدید کنند چرا که برای رفتن به این مکان میبایست فرد دارای مجوز و معرفی نامه از سمت حراست بیمارستان دکتر مسیح دانشوری باشد.

• کاخ دادگستری از سازه های مهم دادگستری ایران

یکی از سازه های مهم دادگستری ایران، همین کاخ دادگستری می‌باشد که این کاخ نام کاملی دارد و آن ساختمان دادگستری کل کشور می‌باشد. در زمان های قدیم این کاخ توسط معماران ماهر ارمنی، گابریل گورکیان و همچنین به دستور شاه پهلوی در خیابان خیام شهر تهران ساخته شد. کاخ دادگستری از چهار سمت به خیابان اصلی راه دارد. در این کاخ دادگستری، مجسمه بانوی عدالت استاد ابوالحسن صدیقی وجود دارد که باعث ارزش این کاخ شده است. همچنین در این کاخ نقش برجسته انوشیروان دادگر که اثر غلامرضا رحمی زاده ارژنگ هست، قرار گرفته است.

• کاخ فرح آباد واقع در روستای فرح آباد

یکی دیگر از کاخ های تماشایی و تاریخی شهر تهران، کاخ فرح آباد می‌باشد که در روستای فرح آباد واقع شده است. این کاخ به فرمان مظفر الدین شاه قاجار تاسیس شد و این این کاخ معماری پاریسی دارد یعنی در ساخت آن از کاخ تروکادرو پاریس الهام گرفته شده است. همچنین دارای معماری نیم دایره ای است و چند ردیف ایوان دارد. کاخ فرح آباد دارای سه قسمت اصلی است که محل اقامت کارکنان، استخر و باغ است. بعد از دوره ی قاجار این کاخ خراب شد و توجهی به این کاخ نشد تا این که در دوره انقلاب اسلامی این کاخ کاربری نظامی پیدا کرد و مدت ها بعد به موزه نیرو دریایی سپاه پاسداران تبدیل شد. همینطور عموم افراد نمی‌توانند از این کاخ دیدن کنند و فقط افراد خاصی می‌توانند به این کاخ بروند.

• کاخ سنا یا ساختمان مجلس سنا

نام دیگر کاخ سنا، ساختمان مجلس سنا می‌باشد. این کاخ در زمان پهلوی به فرمان شاه پهلوی در خیابان سپه شهر تهران ساخته شد که برای نشست های مجلس سنای ایران به کار برده می‌شد. معماری این کاخ به گونه ای است که از ساختمان های سنای کشور های اروپایی الهام گرفته شده است و همچنین یکی از شاخص ترین سازه ها می‌باشد. بعد از انقلاب اسلامی ایران، این کاخ برای جلسات مجلس خبرگان قانون اساسی و نیز جلسات مجلس شورای اسلامی مورد استفاده قرار گرفت ولی با گذشت زمان کاربری کاخ سنا عوض شد به طوری که امروزه کاخ سنا محل برگذاری دورهمی های دولتی و نشست های سالانه مجلس خبرگان رهبری می‌باشد.

• کاخ سلطنت آباد از جمله کاخ های قدیمی

این کاخ یکی از کاخ های قدیمی و دیدنی می‌باشد که به دستور ناصر الدین شاه قاجار در سال هزار و دویست و شصت و پنج هجری شمسی تاسیس شد.کاخ سلطنت آباد در رستم آباد واقع شده است. همچنین این کاخ همرو معماری زمان قاجار را به زیبایی به رخ می‌کشد و دارای چشم انداز های جذاب و دیدنی است. در زمان رضا شاه پهلوی قسمتی از کاخ سلطنت آباد، نابود شد و فقط قسمت های اندکی از این کاخ باقی مانده است که شامل تالار آینه و حوض خانه و برج کاخ می‌شود. همچنین این کاخ امروزه متعلق به ارتش جمهوری اسلامی ایران بوده و در آن جا فعالیت های تشریفاتی ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شود.

• کاخ خرم، کاخی ویران شده

یکی دیگر از کاخ های دور افتاده شهر تهران همین کاخ خرم می‌باشد که این کاخ سنگی امروزه در شهر آرا می باشد. همچنین کاخ خرم در زمان پهلوی دوم جهت واگذار کردن به ولیعهد پهلوی، ساخته شده بود. کاخ خرم در زمان انقلاب اسلامی ایران محلی جهت سخنرانی و تبلیغات اسلامی بود. بدبختانه امروزه کاخ خرم با همه جلال و زیبایی که دارد، به صورت ویرانه استقرار یافته است.

• کاخ حسین خداد یا همان موزه ساعت

یکی از صنعتگران معروف ایرانی، شخصی به نام حسین خداد بود که در زمان قاجار، کاخ حسین خداد را در خیابان زعفرانیه شهر تهران برای خودش ساخت. حسین خداد به هنر و طراحی علاقه زیادی داشت و به همین خاطر ایشان از استادان ماهر و معروف در آن زمان کمک خواست تا برای ساخت کاخ خودش بهترین گچ بری ها را برای کاخ داشته باشد و خوب است بدانید انجام این گچ بری ها حدود دوازده سال زمان برد.

همچنین حسین خداد بیشتر از یک سال در این کاخ زندگی نکرد و پس از انقلاب اسلامی ایران، توسط بنیاد مستضعفان این کاخ مورد تصرف قرار گرفت و امروزه این کاخ تبدیل به موزه ساعت و یا موزه تماشاگه زمان شده است که همه افراد می‌توانند از این موزه دیدن کنند و محدودیتی برای افراد وجود ندارد.

موزه ساعت، مجموعه ای از ساعت های مکانیکی، وسایل زمان سنجی و ساعت های جیبی است که حتما بازدید از این موزه برای شما لذت بخش و خاطره انگیز خواهد بود. در حیاط موزه نیز، ساعت های اولیه همچون ساعت آفتابی و شنی و آبی و یا سوختی وجود دارد.

• عمارت مسعودیه از کاخ های تهران

یکی دیگر از کاخ های تاریخی و دیدنی واقع در خیابان ملت شهر تهران، کاخ مسعودیه می‌باشد که در زمان های قدیم به فرمان مسعود میرزا یا همان ظل السلطان بنا شده است. بنابراین دلیل این که این کاخ را به این اسم نامگذاری کرده اند، این موضوع می‌باشد. این کاخ قسمت های مختلفی دارد که برخی از آن ها شامل موارد زیر است: عمارت حیاط خلوت، عمارت دیوان خانه، حیاط خلوت، عمارت سفره خانه و... همچنین جالب است بدانید که این عمارت یعنی عمارت مسعودیه، یکی از اولین کتابخانه ها و موزه های کشور ایران می‌باشد.

• عمارت باغ فردوس

در زمان های قدیم عمارت باغ فردوس به فرمان محمد شاه قاجار در اطراف تجریش بنا شد که وقتی محمد شاه قاجار مرد، ساخت این عمارت، نیمه تمام ماند. در طول زمان حوادث فراوانی بر روی این عمارت اتفاق افتاد و دست به دست شد. همینطور عمارت باغ فردوس، بعد از مدتی به موزه سینما تبدیل گردید و اولین مدیر موزه سینمای کشور ایران، شخصی به نام استاد عزت الله انتظامی بود. شما می‌توانید از این عمارت دیدن کنید و از صدای دلنشین آب که از حوض باریک این مکان جریان می‌یابد، لذت ببرید. لازم به ذکر است که بعد از بازدید از این باغ، حتما یک خاطره خوب را به دست خواهید آورد.