تفاوت باد، گردباد، تندباد و طوفان

همانطور که می دانید مفاهیمی مانند باد و گردباد و تندباد و طوفان تقریبا معنای مشابهی دارند و گاها به جای یکدیگر به کار گرفته می شوند. اگر می خواهید با معنای دقیق این واژه ها بیشتر آشنا شوید این بخش آسمونی را حتما مطالعه کنید چرا که اطلاعات کاملی در مورد باد و گردباد و تندباد و طوفان را برای شما عزیزان تهیه کرده ایم که در ادامه می خوانید.

باد چیست ؟

باد جریان هوایی است که از مراکز پرفشار به طرف مراکز کم فشار به حرکت در می‌آید.

هر چه شیب فشار (تفاوت فشار) بین دو نقطه بیشتر باشد شدت جریان هوا نیز بیشتر خواهد بود. تفاوت فشار دو نقطه را گرادیان فشار می‌گویند.

1) بادهای آلیزه (تجارتی) :

این بادها در نیمکره‌های شمالی و جنوبی به ترتیب از شمال‌شرقی به جنوب‌غربی و از جنوب‌شرقی به شمال‌غربی در حال وزشند بادهای تجارتی در زبان‌های اسپانیولی‌ـ ایتالیایی و فرانسوی به ترتیب Alisios و Alisei و Alizes در زبانهای آلمانی تحت عنوان Passat می‌نامند. تمام این اسامی فاقد منشاء شناخته شده‌ایی هستند.

این بادها در بین منطقه پرفشار جنب حاره و همگرایی میان حاره‌ایی در بخش اعظمی از این مناطق در تمام طول سال می‌وزد و با ثبات‌ترین بادهای کره زمین هستند.

در نیمکره‌ جنوبی به علت مداومت فشار زیاد جنب حاره، بادهای تجارتی به طور منظم وزیده و طوقه‌ایی را تشکیل می‌دهند. از این رو تجارتی‌های سطحی در نیمکره شمالی حالات منظم‌تر و قویتری دارنده وسعت نفوذ کمربند تجارتی‌ها در نیمکره شمالی در حدود 2500 کیلومتر و در نیمکره جنوبی در حدود 3000 کیلومتر است.

در سطح فوقانی کمربند حاره در حدود 10 کیلومتری از سطح زمین، بادهایی با جهت مخالف تجارتی‌ها می‌خورند، که آنها را آنتی‌ترید (ضد تجارتی) می‌گویند.

2) بادهای موسمی :

کلمه موسم دارای ریشه عربی است و به معنی فصل است. به بادهایی که در فصول متضاد سال با جهات مخالف می‌وزند موسمی‌ها گفته می‌‌شود.

این بادها در زمستان، به صورت جریان سردی از خشکی به دریا و در تابستان به صورت جریان هوای مرطوب و گرمی از دریا به خشکی می‌وزند.

در تابستان‌ها، قاره آسیا گرم شده و به علت تشکیل کم‌فشارهای حرارتی گسترده در خلیج فارس و آسیای مرکز و دشت راجستان هند، از اقیانوس هند و آرام بادهایی به جهت این مراکز کشیده می‌شوند این شرایط همزمان با استرالیا و توأم با تشکیل یک آنتی‌سیلکون در روی آن می‌باشد که بادهای خروجی از آن، ضمن عبور از استوا با جهت جنوب غربی به جهت آسیا کشیده می‌شوند و موسمی‌های تابستانی در آسیا را بوجود می‌آورند.

3) بادهای غربی:

در گستره جهانی اغلب در عرض های میانه و بین حدود 35 تا 65 درجه عرض جغرافیایی و یا به عبارت دیگر از پر فشار جنب حاره به مناطق کم فشار جنب قطب شیوع دارند.

این بادها از نظر جهت و استمرار دارای خصوصیات متغیرند در سرعت و جهت حرکت آنها جریانات موجی بویژه سیلکون‌های سیار و آنتی سیلکون‌هایی که در منطقه نفوذ این بادها از غرب به شرق حرکت می‌کنند اثر عمده‌ای دارند از اینرو ممکن است بادهای مذکور ضمن وزش از غرب به شرق خصوصیات طوفانی هم داشته باشند در زمستان‌های نیمکره شمالی توسعه آنتی‌سیلکون‌های قاره‌ایی و بعضاً حتی سیکلون‌‌ها از توسعه بارز بادهای غربی ممانعت به عمل آورده و بدین جهت بادهای مزبور به نحو بارزی بر روی اقیانوس‌ها توسعه می‌یابند ولی چون در عرض‌های میانه نیمکره جنوبی، شرایط قاره‌ایی تقریباً حاکمیتی ندارد. بادهای غربی هم تقریباً حالت کمربند جهانی بخود گرفته‌اند.

4) بادهای محلی :

این بادها منطقه کوچکی را در برگرفته و معمولاً منحصر به لایه‌های بسیار پایین اتمسفر است.

5) نسیم دریاو خشکی :

این بادها حاصل تفاوت روزانه درجه حرارت بین دریاها و خشکی‌ها است. به هنگام روز، میزان فشار هوای دریاها در مقایسه با خشکی‌های همجوار به علت پایین بودن نسبی درجه حرارت بیشتر است از این رو جریان هوایی از طرف دریا به طرف خشکی برقرار می‌شود و شب هنگام خشکی‌ها سرد شده و به علت افزایش فشار هوای سطوح آنها جریان بادی از خشکی به سوی دریا می‌وزد.

6) بادهای کوه و دره :

این بادها در اتمسفر آزاد، در نتیجه تفاوت گرمای حاصله بین دره‌ها و دشت‌ها که منجر به اختلاف فشار بین نواحی یاد شده می‌شود، بوجود می‌آیند.

7) فون (Foehn) :

باد گرم و خشکی است که در سمت پشت به باد یک پشته کوهستانی بروز می‌کند و این نام منشاء خود را از آلپ گرفته است.

زمانی که هوای نسبتاً مرطوبی بر پشته کوهی صعود می‌کند سرد شده، تراکم حاصل از این امر به صورت بارندگی در جهت رو به باد ظاهر می‌شود و چنانچه در ارتفاعات ذخیره‌ایی از هوای سرد انباشته نباشد جریان هوا ضمن گذر از پشته کوهستانی به تدریج در شرایط بی ‌در رو، در داخله پشت به باد گرم و خشک می‌شود به طور کلی، در زمان جریان این باد، میزان نم نسبی به طور ناگهانی پایین می‌آید بارندگی قطع می‌شود.

در زمان حداکثر شدت باد، درجه حرارت به حداکثر خود می‌رسد و عموماً از میزان فشار هوا کاسته می‌شود. ذوب برف‌های زمستانی، خشکی و سوزاندن مزارع و ایجاد شرایط مساعد برای حریق جنگل‌ها از دیگر نشانه‌های بروز بادهایی با خصوصیات باد «فون» است.

طوفان

توفان یا طوفان عبارت است از آشفتگی شدید جوّی و اختلال شدید فشار هوا. گاه براثر برخورد دو جبهه هوای سرد و گرم، توفانی به وقوع می‌پیوندد که می‌تواند موجب قطع درختان، خرابی ساختمان‌ها و شکستن شیشه‌ها شود. گردباد در نقاط مختلف به‌صورت تندباد، گردباد دریایی یا گردباد خشکی ظاهر می‌شوند. وقوع توفان اغلب با باران‌های شدید و سیل‌آسا همراه است. توفان‌های عظیم و گردبادهای دریایی معمولاً در عرض‌های نزدیک به استوا رخ می‌دهند و از قدرت تخریب زیادی برخوردارند.

واژه‌شناسی

بنا بر آنچه در لغتنامه دهخدا یاد شده، «طوفان» در لغت به‌معنی انقلابات سخت هوا و باران سخت است. همچنین به هرچیزی که بسیار بزرگ و غالب باشد و همه را فراگیرد گفته می‌شود. واژهٔ «طوفان» معرب از ریشهٔ یونانی است.

واژهٔ «توفان»، در معنای واژهٔ فارسی شدهٔ «طوفان»، امروز در زبان فارسی جا افتاده است. این واژه از واژگان مصوب در فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که به‌عنوان برابرنهاده‌ای برای واژهٔ storm برگزیده شده‌است و در توضیح آن آمده‌است: «حالت آشفتگی در جوّ که بر سطح زمین تأثیر بگذارد و نشان‌دهندهٔ هوای نامساعد و احتمالاً مخرب باشد» در فرهنگ نام‌ها، «توفان» (= طوفان)، جریان هوایی بسیار شدید معمولاً همراه باران، برف، تگرگ یا رعد و برق؛ و نیز «غوغا، هیاهو» تعریف شده‌است. در فرهنگ عمید، با اشاره به ریشه‌شناسی آن از واژگان یونانی مترداف با «طوفان» معرفی شده‌است. همچنین در برابر این سرواژه در فرهنگ معین آمده‌است: 1- باد سخت؛ 2- جوش‌وخروش.

در فرهنگ معین سرواژهٔ دیگری برای «توفان» نیز وجود دارد که اصل آن از زبان فارسی و صفت فاعلی از مصدر «توفیدن» است، به‌معنی شور و غوغا کننده، فریادکننده و غُرّان.

طوفان‌ها و توفندهای معروف

طوفان شن در شرایطی رخ می‌دهد که شرایط اقلیمیِ طوفان در مناطقی به وجود آید که از پوشش گیاهیِ مناسب برخوردار نبوده و کانون بحران طوفان، حساس به فرسایش باد باشد.

توفان درچیو طوفانی است با باد گرم که برخلاف سایر طوفان‌ها معمولاً مسیر مستقیمی را طی می‌کند.

توفان آیک که همراه با سیل و آب‌گرفتگی بوده و خسارات زیادی وارد کرده‌است.

توفان کاترینا از فاجعه‌بارترین طوفان‌های تاریخ آمریکا بوده‌است.

توفان گنو که منطقهٔ ساحلی را در شمال‌شرق اقیانوس هند و دریای عمان درنوردید.

توفان گوستاو از طوفان‌های شدید در آمریکا بود.

توفان مغناطیسی پدیده‌ای نجومی است. توفان‌های خورشیدی، توفان‌های زحلی و توفان‌های مریخی از نوع این پدیده هستند.

توفان موسمی یا مانسون، طوفانی است که هر سال از خردادماه تا مهرماه در هندوستان و هندوچین جریان دارد.

طوفان‌های حاره‌ای مؤثر بر سواحل ایران

در مجموع 30 توفان حاره‌ای از سال 1871 تا 2014 سواحل جنوبی ایران را تحت تأثیر قرار داده است. بیشترین فراوانی ماهانه مربوط به ماه ژوئن و پس از آن ماه ژوئیه و ماه‌های اکتبر و می می‌باشد. شدیدترین توفانها شامل توفان گونو در سال 2007 و همین‌طور توفان فت در سال 2010 می‌باشد.

تندبادها چه هستند؟

جهت حرکت تندباد دریایییک تندباد دریایی، گردباد چرخان قوی ای است که بالای اقیانوس های گرم نزدیک استوا شکل می گیرد. نام دیگر تندباد دریایی، گردباد گرمسیری است. تندبادهای دریایی بادهای چرخان قوی (حداقل سرعت آنها 74 مایل در ساعت یا 119 کیلومتر در ساعت است)، مقدار عظیمی باران، فشار هوای پایین و رعد و برق دارند. بادهای گردبادی یک تندباد بر خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت، حول یک چشم آرام مرکزی می چرخند.

اگر این دست از توفان ها در اقیانوس آرام غربی شکل بگیرند "تیفون" نامیده می شوند.

تندباد دریایی تندبادها اغلب از اقیانوس به کناره و بعد روی خشکی حرکت می کنند. جایی که باد، باران و موج های عظیم می توانند موجب ویرانی گسترده ای شوند.

معمولاً،‌ موقعی که یک تندباد بالای خشکی حرکت می کند (یا بالای آب های سرد اقیانوس حرکت می کند)، توفان شروع به ضعیف شدن می کند و به سرعت می میرد. چون که انرژی توفان از آب های گرم تأمین می شود.

به طور متوسط در هر سال حدود 100 گردباد استوایی در سراسر جهان به وجود می آید. 12 تا از این ها در اقیانوس آتلانتیک شکل می گیرند، 15 تا در اقیانوس آرام شرقی تشکیل می شوند و بقیه آنها در مناطق دیگر جهان رخ می دهند.

پرچم های دریایی ای که قایقرانان را از این که یک تندباد در راه است آگاه می کند، دو پرچم قرمز مربعی شکل است که هر یک مربعی مشکی در میان دارند.

تندبادها به چهار شرط نیاز دارند تا تشکیل شوند:

فشار پایین هوا

دمای گرم

هوای اقیانوسی مرطوب

بادهای گرمسیری (نزدیک به استوا)

تندبادها در مناطق گرمسیری، بالای آب های اقیانوس گرم (با دمای بیش از 80 درجه فارنهایت یا 27 درجه سانتی گراد) و در عرض جغرافیایی بین هشت درجه و 20 درجه تشکیل می شوند. این توفان های قدرتمند توانشان را از انرژی گرمی به دست می آورند که موقعی که بخار آب متراکم می شود آزاد می شود (به آب مایع-باران تغییر می دهد).

یک تندباد مقدمات زیادی را طی می کند تا توسعه پیدا کند.

1-یک تندباد به صورت یک موج گرمسیری شروع می شود، که یک پهنه در حال حرکت به سمت غرب با فشار پایین است.

2-هنگامی که هوای گرم و مرطوب در بالای اقیانوس در یک منطقه با فشار هوای پایین بالا می رود، هوای سرد از بالا جایگزین آن می شود. این بادهای توفانی قوی، باران سنگین و ابرهای رعد و برقی تولید می کنند که آشوب های گرمسیری نامیده می شود.

3-هنگامی که فشار هوا می افتد و بادهای ممتدی با سرعت 38 مایل در ساعت وجود دارد، فشار و فروافتادگی گرمسیری نامیده می شود.

4-موقعی که بادهای گردبادی با سرعت های از 39 تا 73 مایل در ساعت به طور ممتد می وزند، توفان گرمسیری نامیده می شوند (توفان ها موقعی که شروع می کنند که بادهایی با این سرعت داشته باشند نام هایی می گیرند).

5-توفان موقعی تندباد می شود که بادهای ممتدی با سرعت بالای 73 مایل در ساعت به وجود می آید.

پایان توفان

موقعی که تندباد بالای خشکی یا آب سرد حرکت می کند، منبع انرژیش (آب گرم) تمام می شود و توفان ضعیف می شود و بسرعت می میرد.

ساختمان تندباد دریایی

بادهای تندبادی بر خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت حول یک مرکز تقریباً گرد آرام به نام چشم می وزند. چشم، که تقریباً 20 تا 30 مایل پهنا دارد، نسبتاً آرام است و باران کمی دارد یا اصلاً‌ بارانی ندارد. چشم گرم ترین بخش توفان است.

اطراف چشم دیواره چشم است، که یک دیواره ابرهای رعد و برقی است. دیواره چشم بیشترین باران را دارد و سرعت قوی ترین بادهای توفان تا 225 مایل در ساعت یا 360 کیلومتر در ساعت در توفان های شدید تخمین زده می شود. چشم های کوچک تر، بادهای قوی تری دارند. بادهای مارپیچی در جهت خلاف حرکت عقربه های ساعت به طرف داخل مرکز با فشار پایین توفان می وزند.

نوارهای طولانی ابرهای بارانی، به صورت مارپیچی به طرف دیواره چشم هستند. آنها نوارهای بارانی مارپیچی نامیده می شوند. تندبادها می توانند صدها مایل امتداد داشته باشند.

علاوه بر چرخش بادهایی با سرعت حداقل 74 مایل در ساعت، یک تندباد نسبتاً به آهستگی، معمولاً با سرعت های حدود 20 تا 25 مایل در ساعت، در سراسر اقیانوس یا خشکی حرکت می کند.

اگر شما در مسیری هستید که  یک تندباد حرکت می کند، طرف راستتان معمولاً سریع ترین بادها را دارد و طرف چپ معمولاً بیشترین باران ها را دارد.

محل دقیق یک تندباد به آسانی به وسیله دانشمندان قابل ردگیری است. اما مسیر، سرعت و شدت یک توفان می تواند به سرعت تغییر کند. پیش بینی این که دقیقاً توفان در آینده به کجا حرکت می کند آسان نیست. پیش بینی هواشناسی می تواند مردم را از این آگاه کند که ممکن است یک توفان گرمسیری نزدیک شود. اما توفان می تواند ناگهان مسیرش را تغییر دهد.

خط حرکت یک توفان با استفاده از عکس های ماهواره ای و رادار قابل ردگیری است. شما می توانید عرض و طول جغرافیایی مرکز یک توفان را هنگامی که تندباد حرکت می کند تعیین کنید (خطوط عرض جغرافیایی به شرق و غرب می روند، خطوط طول جغرافیایی شمال و جنوب می روند.

گردباد

ریشه لغوی

تورنادو توفان باد شدیدی است که به عنوان یک حلقه در حال چرخش معرفی شده است. کلمه تورنادو از زبان اسپانیایی و یا زبان پرتغالی گرفته شده است. کلمه تورنر هم به معنای چرخیدن است. این پدیده شگفت انگیز در هوا بطور ناگهانی سراسر دنیا ظاهر می‌شود، گر چه معمولا در نواحی از آمریکا ، خاور دور و آمریکای شمالی اتفاق می‌افتد.

مقدمه

هنگام شروع گردباد ، ابرهای سیاهی در ارتفاع پایین پدیدار می‌شوند که مناظر را به رنگ سبز و هم انگیزی در می‌آورند. هوا معمولا گرم و شرجی می‌شود، باد ملایمی می‌وزد و باران می‌بارد. همچنین دمای هوا در مدت کوتاهی 15 درجه کاهش می‌یابد. سپس بصورت ناگهانی از یک ابر ، ستونی لوله‌ای شکل و در حال چرخش بسوی زمین حرکت می‌کند. گردباد که ابتدا رنگی روشن دارد به تدریج تیره می شود و به این علت که فشار قسمت داخلی آن نسبت به قسمت خارجی کمتر است قدرت مکش دارد و تقریبا همه چیز را به هوا بلند می‌کند.

گردباد زمانی ایجاد می‌شود که دو توده هوا با دما و رطوبت گوناگون با یکدیگر برخورد می‌کنند و لایه هوای گرم زیر لایه هوای سردتر جای می‌گیرد. هوای گرم معمولا به طرف بالا صعود می کند و ضمن صعود دمای خود را از دست می‌دهد و قطرات آب را می‌سازد که به صورت باران بر زمین فرو می‌ریزند. اما اگر باد جانبی پدید آید که هوای گرم در حال صعود را منحرف کند، هوای گرم با سرعتی حدود 450 کیلومتر بر ساعت شروع به چرخش حول محور خود می‌کند و بصورت پی در پی سرعت چرخش بیشتر و شعاع آن کمتر می‌شود.

تشکیل گردباد

گردبادها همراه چندین توفان توسعه می‌یابند، بطوری که لایه‌ای از هوای سرد به زیر هوای گرم می‌رود و این عمل باعث صعود هوای گرم می‌شود. گردبادهای روی آب ، گردبادهای دریایی غالبا در نبود انتقال گرما و یا در دماهای مختلف مشاهده می‌شوند. صدمات وارده از یک گردباد در نتیجه سرعت بالای باد می‌باشد. فصل گردبادها در آمریکای شمالی ماه مارس و اوت است، گردبادها می‌توانند چندین بار در سال رخ بدهند. آنها معمولا در بعد از ظهر و عصرها اتفاق می‌افتند؛ بالای هشتاد درصد از گردبادها میان ظهر تا نیمه شب رخ می‌دهند.

در کانادا ، بطور متوسط از 80 گردبادی که سالیانه رخ می‌دهد، 2 کشته ، 20 زخمی و باعث دهها میلیون دلار کانادایی خسارت می‌شود. بطور میانگین ، در آمریکا از 100،000 تندر استرم سالیانه ، 1000 گردباد و تقریبا 50 کشته در هر گردباد بوده است. لیست مردگان گردباد آمریکا در 18 مارس 1925م ، که از جنوب هند ، میسوری شروع شده بود ، در حدود 695 نفر بود. بیش از 6 گردباد در روز ملاحظه شده است. شدت گردبادها بوسیله فوجیتا – پیرسن بدست آمده است. هدف یابها برای آگاهی دادن به مردم در حالت آماده باش در شرایط اضطراری هستند.

مشخصات گردباد

هیچ دو گردبادی دقیقا شبیه هم نیستند. هیچ یک از دو گردبادها دقیقا مثل هم عمل نمی کنند. پیش بینی دقیق وقوع یک گردباد در یک زمان خاص تقریبا غیر ممکن است. ممکن است دو گردباد دقیقا شبیه هم نباشند، ولی آنها برای دسته بندی شدن در گروه گردبادها دارای مشخصات یکسانی هستند. یک گردباد از چرخش باد به دور محور مشخصی ایجاد می‌شود. یک تندر استرم هم می‌تواند بچرخد، اما به این معنی نیست که آن یک گردباد می‌باشد. بنا به گفته بومیان کانادا ، کشته شدگان یک گردباد 12،000،000 نفر بودند. خسارات وارده از گردباد بالغ بر میلیونها دلار است.

ایجاد آگاهی و امنیت در مقابل گردباد

پس از گردباد بلافاصله ، از رادیو و رسانه خبری وقوع حادثه پخش می شود. وقتی که اطلاعیه‌ای راجع به گردباد داده می‌شود انجمنهای عمومی توصیه به رفتن به پناهگاه می‌کنند. پیش از ساختمان سازی توصیه به ایجاد یک پناهگاهی در یک اتاق یا راهرو و یا حتی زیر زمین شده است، تا در هنگام وقوع یک گردباد بتوانیم زیر یک درگاهی برویم. گر چه ساختمانهای سست مثل mobile home هیچ استحکامی در مقابل گردبادهای قوی ندارند، به افراد ساکن این گونه ساختمانها پیشنهاد ترک آنجا داده می‌شود.

وسایل نقلیه در هنگام یک گردباد خطرناک هستند. هنگام وقوع یک گردباد ، ایجاد ترافیک سنگینی می‌کند، ممکن شما قادر به رانندگی خارج از مسیر آن باشید. در غیر این صورت ، بهتر است که هر چه زودتر آن را ترک کنید و خود را به امنترین جای ممکن برسانید. تحت هیچ شرایطی نباید شما در وسیله نقلیه بمانید، چون وسیله نقلیه به راحتی بوسیله بادهای شدید به اطراف پرت می‌شود. تعدادی از مردم زیر یک پل هوایی پناه می‌گیرند، اما توجه به ایمنی آنجا نمی‌کنند. پلها تنوع زیادی در ساختمانها دارند، ولی تعداد انبوهی از آنها در مقابل اینگونه حوادث مقاوم نیستند.

گردباد، پیچند، تورنادو چیست؟

گردباد (سیاه‌باد) (Tornado) شدیدترین و در مقیاس خود ویرانگرترین آشفتگی جوی است. اما این پدیده بسیار کوچکتر از آن است که بتوان روی نقشه‌های استاندارد هواشناسی آن را یافت.

قطر این پدیده بین کمتر از 100 متر تا حدود یک کیلومتر متغیر است. این توفندهای چرخنده و غرش کننده، هنگامی که در سطح زمین حرکت می‌کنند می‌توانند سرعت باد در حال دوران را به 500 کیلومتر در ساعت برسانند. میانگین سرعت افقی این توفان‌ها 50 کیلومتر در ساعت است و تنها چند کیلومتر را طی طریق می‌کنند. اما بوده‌اند توفان‌هایی که پس از طی 100 کیلومتر بازهم فعال بوده‌اند.

گردبادها همیشه در اثر ناپایداری بیش از حد در جو به وجود می‌آیند. دو توده هوا با دما و رطوبت گوناگون با یکدیگر برخورد می‌کنند و لایه هوای گرم زیر لایه هوای سردتر جای می‌گیرد. هوای گرم معمولا به طرف بالا صعود می‌کند و ضمن صعود دمای خود را از دست می‌دهد و قطرات آب را می‌سازد که به صورت باران بر زمین فرو می‌ریزند. اما اگر باد جانبی پدید آید که هوای گرم در حال صعود را منحرف کند، هوای گرم با سرعتی حدود 450 کیلومتر بر ساعت شروع به چرخش حول محور خود می‌کند و بصورت پی در پی سرعت چرخش بیشتر و شعاع آن کمتر می‌شود. در چنین هنگامه‌ای، آهنگ کاهش دما با ارتفاع در محیط زیاد است.

گردباد نخست همانند ابر قیفی شکل funnel cloud نمایان می‌شود که از کف ابر کومولونیمبوس Cb به ویژه ماماتوس به سوی پایین گسترش یافته است. پس از آنکه این قیف با زمین تماس پیدا کرد ویرانی را آغاز نموده و ذرات را به درون خود می‌مکد، و حتی اشیاء سنگین را از روی زمین بلند نموده چند صد متر دورتر می‌اندازد.

به جز بادهای شدید و توانمندی که این پدیده تولید می‌کند، ویرانی ساختمان‌ها تا حدی در اثر انفجار همراه با این پدیده است. فشار جو ممکن است در زمان کمتر از یک دقیقه بیش از 50 میلی بار کاهش یابد. اختلاف فشار زیاد میان داخل ساختمان بسته و جو خارج آن، باعث انفجار شده و ممکن است دیوارها و سقف ساختمان را به سوی خارج پرتاب کند.

بزرگترین منطقه گردباد خیز جهان alley در منطقه میسی‌سیپی است و سالانه میانگین 200 تورنادو در آن رخ می‌دهد.

گردبادهای دریایی در روی دریا رخ می‌دهند و به کشتی‌هایی که در مسیر آنها قرار دارد خسارت چشمگیر وارد می‌کنند.

گردبادهای دریایی دو نوع هستند، یک نوع همانند گردباد خشکی است که در روی دریا رخ می‌دهد، یعنی از گسترش قیفی شکل ابر کومولونیمبوس به سوی پایین ایجاد می‌شود.

نوع دیگر از سطح آب به سوی بالا گسترش می‌یابد و به طور مستقیم به ابر مربوط نیست. این پدیده کمابیش مانند پدیده تنوره دیو dust deviel است که در تابستان‌های گرم کویرهای ایران رخ می‌دهد و شدتی کمتر از نوع نخست دارد.

هر دو پدیده، جدا از پیدایش آن، گردباد دریایی water spout خوانده می‌شود، زیرا آب به داخل آن و به سوی بالا رانده می‌شود.

گردباد در حقیقت همان فعالیت توفان تندری بسیار نیرومند است. گردباد (سیاه باد) ترجمه واژه اسپانیایی تورنادو به معنی توفان تندری است که در چین تیفون نامیده می‌شود.