سیستم مدیریت محتوا چیست؟

CMS یک برنامه نرم افزاری روی سرور است که به مدیر سایت اجازه می‌دهد تا محتوای سایت را بدون نیاز به طراحی دوباره سایت، تغییر دهد. در واقع طراح اولیه سایت، یک بار سیستم محتوا را طراحی می‌کند و تعدادی قالب آماده برای صفحات طراحی کرده و آن را روی سایت شما نصب می‌کند. و حال شما به راحتی می‌توانید صفحات دیگری را به آن کم یا اضافه یا ویرایش کنید.

سایتهای مجهز به سیستم مدیریت محتوا که در اصطلاح به CMS که مخفف Content Management System است مشهورند، وبسایتهایی از نوع پرتالها یا سایتهای پویا هستند که برای مصارف خاص توسط طراحان حرفه ای و یا شرکتهای طراحی حرفه ای ایجاد میشوند.

تمام مزایا و معایب مربوط به سایتهای پویا در مورد سایتهای مجهز به سیستم مدیریت محتوا صدق می کند. البته در نظر داشته باشید که سایتهای پویا و پرتالها نیز مجهز به سیستم مدیریت محتوا هستند اما آنچه که در CMS ها متفاوت است طراحی آنها و سیستمهای مدیریت محتوای آنها برای مصارف خاص است.

تفاوت سیستم های مدیریت محتوا با سایتهای پویا و داینامیک

از مزایای سیستمهای مدیریت محتوا نسبت به سایر سایتهای داینامیک میتوان به آماده بودن و جامع بودن آنها اشاره کرد. از این رو اغلب اینگونه از سایتها در کمتر از 3 روز کاری قابل نصب و استفاده هستند.

طراحی سایتهای CMS مانند یک خط تولید محصول است و از آنجا که طراح باید نمونه های محدودی را به صورت انبوه تولید کند سعی در رعایت تمام اصول امنیتی، گرافیکی، موارد مربوط به رنکینگ و امتیاز موتورهای جستجو و سایر موارد موثر، در محصول اصلی می کند.

با توجه به مزیتهای CMS ها به تمامی افراد، سازمانها و شرکتهایی که شرایط داشتن سایتهای داینامیک را دارند توصیه می شود تا ابتدا به دنبال سیستمهای مدیریت محتوای مخصوص به کار خود بگردند و در صورتی که پیدا نشد به طراحی سایتهای پویا روی بیاورند.

صرفه جویی در هزینه‌های نگهداری سایت

با استفاده از CMS، وب‌گاه شما هرقدر هم که گسترده باشد، یک اپراتور ساده می‌تواند آنرا به سادگی نگهداری و به روز کند. نیازی به پرداخت هزینه زیاد برای به روز رسانی توسط یک طراح وب حرفه‌ای نخواهد بود. برای اطلاع از جدیدترین cms های تولید شده به این سایت مراجعه نمایید.

سهولت توسعه و افزایش کارآیی وب‌گاه

با استفاده از CMS به سادگی قادر خواهید بود هر امکانی را که بخواهید به سایت اضافه کنید. در واقع شرکتهای طراحی وب، سالها تجربه خود در راه اندازی وب‌گاه‌های مختلف را در قالب یک نرم افزار CMS به شما ارائه می‌دهند و شما می‌توانید از امکانات آماده این نرم افزارها نهایت استفاده را ببرید.

پیاده سازی سریع تر وب‌گاه

توجه به اینکه قسمت های مختلف یک نرم افزار CMS از قبل طراحی و آماده شده اند، راه اندازی سایتهای متکی به نرم افزار CMS معمولاً بسیار سریع تر از سایتهای ایستا (Static) صورت می پذیرد.

 به روز رسانی سریع و آسان

در واقع بزرگ‌ترین مزیت CMS به طراحی سنتی در همین زمینه است. با استفاده از CMS، شما برای به روز رسانی وب‌گاه خود تنها به یک کامپیوتر متصل به اینترنت نیاز خواهید داشت و برای این کار از هیچ نرم افزار دیگری لازم نیست استفاده کنید.

قابلیت‌ها

سیستم مدیریت محتوای وب برای کنترل مجموعه‌ای پویا از مواد وب، شامل اسناد HTML، تصاویر و دیگر اشکال رسانه به کار می‌رود . سیستم‌های مدیریت محتوا با امکاناتی که در اختیار کاربر قرار می‌دهند، کنترل و ویرایش و مدیریت جداول زمانی را آسان می‌کنند. یک سیستم مدیریت محتوای وب به طور معمول ویژگی‌های زیر را دارد:

قالب‌های خودکار

ایجاد قالب‌های خروجی استاندارد (معمولاً HTML و XML) که می‌تواند به طور خودکار برای محتوای جدید و موجود به کار رود، اجازه می‌دهد ظاهر تمام مطالب از یک مکان مرکزی تغییر کند.

کنترل دسترسی

بعضی سیستم‌های مدیریت محتوای وب از گروه‌های کاربری پشتیبانی می‌کنند. گروه‌های کاربری اجازه می‌دهند چگونگی تعامل کاربران ثبت‌نام‌شده با سایت را مدیریت کنید. دسترسی به یک صفحه در سایت می‌تواند منحصراً برای یک یا چند گروه باشد. این یعنی به یک کاربر ناشناس (کسی که وارد سیستم نشده)، یا کاربری که وارد شده اما در گروهی که یک صفحه منحصراً در دسترس آن است، عضویت ندارد، اجازه‌ی دسترسی داده نخواهد شد.

گسترش قابل‌قیاس

توانایی توسعه‌ی یک پیاده‌سازی (نصب بر روی یک سرور) در دامنه‌های مختلف، بسته به تنظیمات سرور، در بسیاری سیستم‌های مدیریت محتوای مدرن وجود دارد. همچنین این سیستم‌های مدیریت محتوا ممکن است بتوانند میکروسایت/وب‌پورتال‌هایی در یک سایت اصلی ایجاد کنند.

سادگی ویرایش محتوا

معمولاً وقتی محتوا از ارائه‌ی تصویری یک سایت جدا می‌شود، راحت‌تر و سریع‌تر ویرایش و اداره می‌شود. بیشتر نرم‌افزارهای مدیریت محتوای وب شامل ابزارهای WYS/WYG هستند که به کاربران غیرفنی امکان ایجاد و ویرایش محتوا را می‌دهد.

مجموعه‌ویژگی‌های قابل‌قیاس

بیشتر نرم‌افزارهای مدیریت محتوای وب شامل پلاگین یا ماژول‌هایی هستند که به راحتی نصب می‌شوند تا قابلیت‌های یک سایت را توسعه دهند.

استانداردهای ارتقاء وب

سیستم‌های مدیریت محتوای وب فعال، معمولاً آپدیت‌های منظمی دریافت می‌کند که شامل مجموعه‌ویژگی‌های جدیدی است و سیستم را مطابق با استانداردهای رایج وب به روز نگه می‌دارد.

مدیریت گردش‌کار

گردش‌کار فرایند ایجاد چرخه‌ای از وظایف متوالی و موازی است که باید در CMS انجام شود. مثلاً، یک یا چند تولیدکننده‌ی محتوا می‌تواند گزارشی را ارائه کند، اما این گزارش، تا زمانی که یک ویراستار آن را اصلاح و سردبیر آن را تصویب نکند، منتشر نخواهد شد.

همکاری

نرم‌افزار CMS ممکن است به صورت یک پلت‌فرم همکاری عمل کند که امکان بازیابی و کار روی محتوا را توسط یک یا چند کاربرد مجاز فراهم می‌آورد. تغییرات می‌تواند برای انتشار، ردیابی و تصویب باشد یا نادیده گرفته شده و به نسخه‌های قدیمی رجوع شود. دیگر اشکال پیشرفته‌ی همکاری به چندین کاربر اجازه می‌دهد به صورت هم‌زمان در یک جلسه‌ی همکاری، در یک صفحه تغییر (یا نظر) بدهند.

نمایندگی

بعضی نرم‌افزارهای CMS به گروه‌های متفاوت کاربری امتیازات محدودی بر روی محتوای خاصی در یک وب‌سایت اعطا می‌کنند، که مسئولیت مدیریت محتوا را گسترش می‌دهد.

مدیریت اسناد

نرم‌افزار CMS ابزاری برای مدیریت مشارکتی چرخه‌ی عمر یک سند، از زمان ایجاد، در طول بازبینی‌ها، انتشار، بایگانی و امحای سند، فراهم می‌کند.

مجازی‌سازی محتوا

نرم‌افزار CMS ابزاری فراهم می‌کند که به هر کاربر اجازه می‌دهد در یک کپی مجازی از کل یک وب‌سایت، مجموعه‌ی اسناد و/یا پایگاه کد کار کنند. به این ترتیب تغییرات در منابع چندگانه‌ی به هم وابسته، قبل از واگذاری محتوا مشاهده و یا اجرا می‌شود.

به‌اشتراک‌گذاری محتوا

نرم‌افزار CMS اغلب از طریق تولید فیدهای داده‌ای RSS و Atom در توزیع محتوا به سیستم‌های دیگر یاری می‌رساند. همچنین ممکن است به عنوان بخشی از فرایند گردش‌کار، وقتی به روز رسانی صورت گرفته باشد، برای کاربران ایمیل بفرستند.

چندزبانه بودن

توانایی نمایش محتوا به زبان‌های گوناگون.

نسخه‌ها

نرم‌افزار CMS نیز ممکن است مثل سیستم‌های مدیریت اسناد، اجازه‌ی فرایند نسخه‌گذاری را بدهد، که از طریق آن، صفحات داخل یا بیرون WCMS چک می‌شوند، و همچنین کاربران مجاز می‌توانند نسخه‌های قبلی را بازیابی و از یک نقطه‌ی انتخاب‌شده کار خود را ادامه دهند.

انواع

سه نوع عمده از WCMS وجود دارد: پردازش آفلاین، پردازش آنلاین و سیستم‌های دوگانه. این اصطلاحات الگوی گسترش WCMS را در شرایطی توصیف می‌کنند که قالب‌های ارائه برای ارائه‌ی وب‌سایت از محتوای ساخت‌یافته به کار می‌روند.

پردازش آفلاین

این سیستم‌ها، گاهی به عنوان «ژنراتورهای ایستای سایت» شناخته می‌شوند، تمام محتوا را پیش‌پردازش می‌کنند و اجرای قالب‌ها را قبل از انتشار برای ایجاد صفحات وب بر عهده دارند. از آنجایی که سیستم‌های پیش‌پردازش‌گر برای اجرای قالب‌ها در زمان درخواست، نیازی به سرور ندارند، ممکن است صرفاً به عنوان ابزار طراحی وجود داشته باشند.

پردازش آنلاین

این سیستم‌ها قالب‌ها را بر اساس تقاضا اجرا می‌کنند. کدهای HTML ممکن است زمانی تولید شود که کاربر از یک سایت دیدن کند یا آن را از بین صفحات ذخیره شده در وب، بیرون کشیده باشد.

بیشتر WCMSهای منبع‌باز قابلیت پشتیبانی از افزونه‌ها را دارند، که شامل قابلیت‌های گسترش‌یافته‌ای است؛ از جمله انجمن، وبلاگ، ویکی، فروشگاه وب، گالری عکس، مدیریت تماس و... . اینها اغلب ماژول، گره، ویدجت، افزونه یا ضمیمه نامیده می‌شوند. افزونه‌ها ممکن است مبتنی بر مدل منبع‌باز یا خرید مجوز باشند.

سیستم‌های ترکیبی

بعضی سیستم‌ها رویکردهای آفلاین و آنلاین را ترکیب می‌کنند. بعضی سیستم‌ها به جای کدهای ایستای HTML، کدهایی قابل‌اجرا می‌نویسند (مانند JSP، ASP، PHP، ColdFusion یا صفحات Perl)، بنابراین دیگر لازم نیست خود سیستم مدیریت محتوا روی هر سرور وب مستقر شود. سیستم‌های دوگانه دیگر در هر دو حالت آنلاین و آفلاین کار می‌کنند.

مزایا

هزینه‌ی پایین

بعضی سیستم‌های مدیریت محتوا رایگان هستند، مانند Drupal، TYPO3، Joomla و WordPress. بعضی‌های دیگر ممکن است با توجه به هزینه‌ی اشتراک مقرون به صرفه باشند.  اگرچه ممکن است هزینه‌ی اشتراک گران باشد، متحمل نشدن هزینه‌ی استخدام تمام‌وقت توسعه‌دهندگان می‌تواند هزینه‌ی کل را کاهش دهد. همچنین می‌توان بر اساس نیاز، برای بسیاری از سیستم‌های مدیریت محتوا نرم‌افزار خریداری کرد.

سفارشی‌سازی آسان

یک طرح عمومی که ایجاد می‌شود، صفحه‌هایی می‌سازد که زمینه و طراحی مشابهی دارند، کد زیادی وجود ندارد. بسیاری ابزارهای سیستم مدیریت محتوا از سیستم کشیدن و رها کردن AJAX برای طراحی حالت‌های خود استفاده می‌کنند، که این امر ایجاد نرم‌افزارهای نهایی سفارشی را برای کاربران مبتدی آسان می‌کند.

کاربرد آسان

سیستم‌های مدیریت محتوا برای افرادی با ذهن غیرفنی طراحی شده‌اند. سادگی در طراحی رابط کاربری مدیریت، به مدیران محتوای سایت و دیگر کاربران اجازه می‌دهد محتوا را بدون آموختن کدنویسی یا جنبه‌های فنی نگهداری سیستم، به روز رسانی کنند.

مدیریت گردش‌کار

سیستم‌های مدیریت محتوا امکان کنترل اینکه محتوا چگونه، چه وقت و توسط چه کسانی منتشر شود، فراهم می‌کنند. بعضی نیز به مدیران اجازه می‌دهند قوانینی برای مدیریت گردش‌کار وضع کنند که از طریق مجموعه‌ای از گام‌های موردنیاز برای هر کدام از وظایف، مدیران محتوا را راهنمایی می‌کند.

 معایب

هزینه‌ی پیاده‌سازی

پیاده‌سازی در مقیاس بزرگتر ممکن است نیاز به آموزش، برنامه‌ریزی و گواهی‌نامه‌هایی داشته باشد. ممکن است CMSهای خاص نیاز به نصب سخت‌افزار داشته باشند. تعهد استفاده از نرم‌افزار نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتری است. تعهد برای آموزش، توسعه و نگهداری هزینه‌هایی هستند که بر سیستم‌های سازمانی تحمیل خواهند شد.

هزینه‌ی نگهداری

گاهی اوقات ممکن است نگهداری از سیستم‌های مدیریت محتوا نیازمند به روزرسانی مجوز، ارتقا و نگهداری سخت‌افزاری باشد.

مسائل مربوط به رکود

سیستم‌های مدیریت محتوای بزرگتر ممکن است در شرایطی، رکود را تجربه کنند: 1. اگر زیرساخت‌های سخت‌افزاری به روز نباشند، 2. اگر پایگاه‌های داده به درستی به کارگیری نشوند، 3. اگر فایل‌های web cache (که باید هر وقت داده‌ها بارگذاری مجدد می‌شوند، به روز رسانی شود) به سرعت رشد کند. مسائل مربوط به بارگذاری متعادل ممکن است ذخیره‌ی این فایل‌ها را مختل کند.

ادغام ابزارها

آدرسهای اینترنتی تولید شده توسط بسیاری از CMSها به اندازه‌ی کافی برای صفحات ایستا و دیگر ابزارهای وب، باثبات نیستند که بتوان به آنها اعتماد کرد، چون به صورت پویا توسط پارامترهای داخلی و منابع اطلاعاتی تولید می‌شوند، به خصوص در موتورهای جستجو.

مهمترین سیستم‌های مدیریت محتوای وب

بعضی سیستم‌های مدیریت محتوای مشهور به شرح زیر هستند:

wordpress محبوب‌ترین سیستم مدیریت محتوا است، که به عنوان یک CMS وبلاگ‌نویسی شروع به کار کرد، اما بعداً به یک CMS بالغ تبدیل شد.

Joomla متداول‌ترین سیستم مدیریت محتوا برای ساختن سایت‌هایی با امکانات گسترده است که می‌تواند برای ایجاد و ویرایش آسان صفحات وب به کار رود، اما از WordPress پیچیده‌تر است.

Durpal سومین CMS پرکاربرد است که قبل از WordPress و Joomla ایجاد شده است. یادگیری و فهمیدن آن از دو CMS قبلی سخت‌تر، اما از آنها ایمن‌تر است. در سایت کاخ سفید هم از همین CMS استفاده می‌شود.