وزنهبرداری ورزشی است که شامل بلند کردن وزنههای مختلف است. در شکل مدرن آن ورزشکار باید دارای قدرت، سرعت، تکنیک، تعادل و هماهنگی در هنگام برداشتن وزنه باشد.
این ورزش از نخستین دوره بازیهای المپیک (1896) جزو رشتههای المپیکی بود. وزنهبرداری در حال حاضر تنها ورزش قدرتی است که در المپیک وجود دارد. وزنهبرداری در تمام کشورهای جهان رواج دارد، اما در کشورهای ترکیه، بلغارستان و یونان ورزشی سنتی است. روسیه، چین و کشورهای اروپای شرقی اغلب دارای وزنهبرداران درجه یکی بودهاند. اما برای وزنه برداری به چه نکاتی باید توجه کرد؟
سرفصل های این مطلب:
متاسفانه همچنانکه تمرین صحیح وزنه برداری کمکی است برای سایر ورزش ها، غلط تمرین کردن آن نیز مضر به حال آنهاست. اولین هشدار به کسانی که می خواهند از وزنه برداری سود جویند این است که تمرینات را از حرکات جدید المپیکی آن (یک ضرب و دو ضرب) جدا دانند و تفکیک سازند. زیرا حرکات اصلی وزنه برداری را فقط آنهایی که تنها بدین ورزش می پردازند می توانند با استادی بکار ببرند ولی تمرینات وزنه برداری که جدا از حرکات کلاسیک است در حقیقت تمریناتی است که هر کسی چه زن و چه مرد بدون توجه به محسنات فیزیکی و قدرت و سن خود می تواند به آن بپردازد؛ چه آن شخص قدرت نصیری قهرمان المپیک مکزیکو در دسته خروس وزن را داشته باشد و با 200 کیلو نشست و برخاست کند و یا همسن طفل ده ساله کورکچیان قهرمان اسبق کشور باشد و با 20 کیلو تمرین کند.
همین کم و زیاد کردن سنگینی این ورزش و محدود کردن زمان آن است که وزنه برداری را در دنیا یک ورزش مفید می خوانند در صورتی که دیگر ورزش ها فاقد این تعادل هستند مثلا فوتبالیست چه در سن 25 سالگی، چه در سن 10 سالگی به نسبت سن خود تمرینی پرفشار را باید انجام دهد. در صورتیکه در ورزش وزنه برداری این فشار کم و زیاد می شود و امروزه خانم ها نیز می توانند از آن به بهترین شکل استفاده کنند.
اگر به ورزش وزنه برداری در قرن 19م. بنگریم می بینیم تمام پهلوانان کشتی و نمایشگران صحنه و سیرک بازان با توسل به وزنه برداری و تمرینات آن در رشته اختصاصی خود ترقی کرده و وجهه ملی کسب کرده اند.
"لوئی سیر"، "آپولون"، "هیپ برن"، "پل اندرسن" همه برای اینکه در عالم حرفه ای و نمایش های خود به اوج برسند اوایل به وزنه برداری پرداخته اند و حتی به مقام قهرمانی جهان و المپیک در این رشته نائل آمده اند.
جورج اشمیدت معروف به شیر روسی پهلوان کشتی بود و برای اینکه در کشتی سرامد دیگران باشد به وزنه برداری روی آورد.
یوجنی ساندو بزرگترین نمایشگر صحنه های زورآزمایی و قهرمان پرورش اندام با توسل به وزنه برداری به عملیات حیرت انگیز پرداخت بطوریکه اولین قهرمانی شد که با یک دست اسبی را بالای سر می برد.
در قرن ما نیز قهرمانان زیادی پی به ارزش سازندگی وزنه برداری برده و از آن برای ترقی در ورزش اختصاصی خود کمک گرفته اند و بیشتر آنها به صراحت بدین امر اقرار کرده اند در زمان حال ستارگان دوومیدانی چون برومل، تراوانسیان، دیوس و... اقرار کرده اند که با کمک این ورزش پایه ای جاده موفقیت خود را هموار کرده و به مقامات بالا رسیده اند.
بشر برای حفاظت خود در غارها، ناگزیر به جابجایی سنگهای بزرگ برای قرار دادن در مقابل ورودی آنها بوده است. مصریها برای ساختن مجسمههای عظیم فراعنه و اهرام ثلاثه، مردانقوی آن روز جهان را در کنار نیل گرد آوردند و آنها را به ساختن مجسمههای سنگی وا داشتند.
کاوشهای باستانشناسی نشان میدهد وزنهبرداری و وزنه پرانی به همراه دو و میدانی و ژیمناستیک در یونان باستان تمرین میشده است. همچنین وزنهبرداری و وزنهپرانی جزئی از بازیهای تیلیتیان ایرلندیها در 4000 سال قبل بوده است. "میلو" از اهالی "کورتونا" سالهای سال قهرمان المپیک باستان بود و مدت 28 سال مقام خود را حفظ کرد.
او اولین وزنهبردار علمی در دنیاست که پیشرفت و ترقی و قدرت خود را بطور مرتب و کمکم بدست آورد. بدین ترتیب که گوسالهای را هر روز از زمین بلند میکرد و روی دو دست قرار میداد و تا هنگامی که گاو تنومندی شد آن را بر سر دست میبرد. تاریخ این کار را 684 سال قبل از میلاد نوشتهاند و در حقیقت وزنهبرداری جدید از اساس کار میلو پیروی میکند.
اولین آثار بوجود آمدن این ورزش زمانیست که در یونان باستان ورزشکاران به وزنهپرانی (پرتاب دیسک و وزنه) عادت داشتهاند و لغت یونانی "هالترس" (پرتاب صفحه یا دیسک هالتر) ریشه وزنهبرداری امروزی است. وزنهبرداری جدید در اروپا توسط اروپاییان پایهگذاری شد و به نظر میرسد که در وهله نخست جوانان روستایی بدین کار دست زدند تا قدرت و برتری خود را نسبت به همسالان خود نشان دهند و با قدرت خود توجه دوشیزگان را جلب نمایند.
کار نمایش جوانان در بلند کردن وزنه کمکم آنقدر بالا گرفت که مسابقههایی ترتیب داده میشد و در آن زنان و مردان بیشماری برای تماشا گرد هم میآمدند و این مسابقات، محک قدرت و نیرومندی جوانان بود.
تا کنون 8 وزنه بردار ایرانی افتخار کسب مدال در رقابتهای المپیک را به دست آورده اند. در این میان اولین مدال را جعفر سلماسی در المپیک 1948 لندن به دست آورد که این نخستین مدال ورزش ایران در المپیک ها بود.
اولین طلای وزنه برداری ایران را محمد نصیری در المپیک 1968 مکزیکو سیتی به گردن آویخت. نصیری با کسب 3 مدال المپیکی (یک طلا، یک نقره و یک برنز) پرمدال ترین وزنه بردار المپیکی کشورمان به شمار می رود.
پرافتخارترین وزنه بردار المپیکی ایران نیز حسین رضازاده است که در 2 المپیک متوالی صاحب 2 گردن آویز طلا شد. هنرنمائی های حسین رضازاده در المپیک های 2000 سیدنی و 2004 آتن، هرگز فراموش نخواهد کرد.
تاکنون این وزنه برداران توانسته اند در رقابتهای المپیک پرچم ایران را به اهتزاز دربیاورند:
1- جعفر سلماسی مدال برنز 1948 لندن
2- محمود نامجو مدال نقره 1952 فنلاند، مدال برنز 1956 ملبورن
3- علی میرزایی مدال برنز 1952 فنلاند
4- اسماعیل علم خواه مدال برنز 1960 رم
5- محمد نصیری مدال طلای 1968 مکزیکو سیتی، مدال نقره 1972 مونیخ، مدال برنز 1976 مونترال
6- پرویز جلایر مدال نقره 1968 مکزیکو سیتی
7- حسین توکلی مدال طلای 2000 سیدنی
8- حسین رضازاده مدال طلای 2000 سیدنی، مدال طلای 2004 آتن
9- کیانوش رستمی مدال نقره 2012 لندن
10- نواب نصیر شلال مدال نقره 2012 لندن
11- سجاد انوشیروانی مدال نقره 2012 لندن
12- بهداد سلیمی مدال طلای 2012 لندن
13- سعید محمد پور مدال طلای 2012 لندن
14 - سهراب مرادی مدال طلای 2016 ریو
15- کیانوش رستمی مدال طلای 2016 ریو
16- علی داودی مدال نقره 2020 توکیو