قوانین ورزش والیبال

زمین بازی

طول زمین 18 و عرض آن 9 متر می‌باشد و فارغ از هر گونه برجستگی یا فرورفتگی است.
زمین توسط خطوطی به عرض 5 سانتیمتر علامت گذاری می‌شود. این اندازه‌گیری از گوشه زمین است.
خطی به عرض 5 سانتیمتر میان خطوط کناری در زیر طور کشیده شده است و زمین را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کند و به اسم خط مرکزی شناخته می‌شود.
خطوطی به طول 9 و عرض 5 متر در 3 متری خط مرکزی بطور موازی کشیده شده است و به عنوان خط پایان شناخته می‌شود. منطقه حمله به خط مرکزی محدود است.
در هر قسمت زمین، منطقه سرویس توسط دو خطوط به طول 15 و عرض 5 سانتیمتر مشخص شده و در بیست سانتیمتری خط پایان و عمود بر آن قرار گرفته است. یکی از این خطوط در امتداد خط کناری و دیگری در 3 متری سمت چپ خط کناری راست قرار گرفته است.

حداقل درجه حرارت زمین سرپوشیده 10 درجه است.

تور

طول تور 5/9 و عرض آن 1 متر است. و از سوراخ‌های مربع شکلی به ضلع 10 سانتیمتر تشکیل شده است. پارچه‌ای از جنس کتانی به ضخامت 5 سانتیمتر به لبه بالایی تور دوخته شده است.
ارتفاع تور از مرکز زمین 43/2 متر است. تعیین ارتفاع تور برای خردسالان و نوجوانان به عهده مجمع ملی گذاشته می‌شود. هر دو انتهای تور از زمین به یک فاصله هستند و نباید حتی 2 سانتیمتر بالاتر از اندازه مقرر باشند.
پارچه ای از جنس کتانی که عرض آن 5 سانتیمتر بوده و سفید رنگ می‌باشد، در کناره‌های تور و عمود بر لبه‌های آن کشیده می‌شود.

بازی والیبال

‌والیبال بازی ساده‌ای است و قابل اجرا برای تمام گروه‌های سنی در داخل یا خارج خانه می‌باشد. در بسیاری از مناطق جهان به عنوان یکی از اساسی‌ترین ورزش‌های تفریحی و در مناطق دیگر به عنوان یکی از ورزش‌های رقابتی شناخته شده است. این ورزش نه تنها یکی از بازی‌های خوب محسوب می‌شود بلکه ورزش پرورشی جالبی برای ورزشکاران، شناگران و بازیکنان سایر رشته‌های ورزشی می باشد و احتیاج به پرش، چابکی، سرعت، واکنش و تنظیم حرکات در وقت تعیین شده دارد. به طور اساسی والیبال به تنیس تشبیه شده است ولی تفاوتی که وجود دارد این است که:

در والیبال هیچ یک از بازیکنان انفرادی بازی نمی‌کنند و توپ را از روی تور رد نمی‌کنند.
هر تیمی می‌تواند قبل از گذراندن توپ از روی تور و فرستادن آن به سوی تیم دیگر 3 بار ضربه بزند ولی هیچ یک از بازیکنان نمی‌توانند دوبار متوالی با توپ تماس یابند (استثنا در مورد دفاع وجود دارد).
زمانی بازی شروع می‌شود که توپ توسط یکی از بازیکنان واقع در قسمت راست قطاع دایره خط پشتی سرو می‌شود.
هر تیم دارای شش بازیکن می‌باشد، به طوری که 3 تن از بازیکنان در خط پشتی و 3 تن دیگر در خط جلویی قرار می‌گیرند.
هر تیم تلاش می‌کند که توپ را در زمین حریف فرود آورد و اگر موفق به انجام این کار شود، حریف را وادار به اشتباه سازد و امتیاز کسب کند. تیمی که ابتدا 25 امتیاز کسب کند و یا بعد از امتیاز 25 و با اختلاف 2 امتیاز از حریف جلو باشد و در ست پنجم اگر 15 امتیاز کسب کند، برنده ست می‌شود.
فقط تیمی که سرو می زند امتیاز کسب می‌کند.
اگر تیمی موفق به فرود آوردن توپ در زمین حریف گردد، مسئولیت زدن سرویس را به عهده می‌گیرد.
بازیکن به زدن سرو تا زمانی که توپ در زمین تیم او فرود آید، ادامه می دهد.
زمانی که توپی از طرف حریف دریافت می‌شود، تمام بازیکنان در جهت حرکت عقربه های ساعت چرخش انجام می‌دهند و بازیکنی که در سمت پشتی قطاع دایره راست قرار می‌گیرد مسئول زدن سرو می‌شود.
اگر در هنگام زدن سرو، توپ به تور اصابت کند و در زمین خودی فرود آید، سرویس به دست تیم مقابل می‌افتد.
در والیبال نیز مانند سایر رشته های ورزشی حرکت و ضد حرکت وجود دارد. حرکات اساسی والیبال ست و ضربه مخرب و دفاع مراحلی هستند که در والیبال اجرا می شوند.

توپ

توپ به شکل کروی و از جنس چرم است و شامل توپی لاستیکی یا ماده‌ای از این قبیل می‌شود. قسمت رویی آن یک رنگ است و قسمت تویی نیز باید روشن تر باشد.

محیط : 65 الی 67 سانتیمتر
وزن: 250 الی 280 گرم

تیم‌ها

هر تیم شامل 6 بازیکن می‌شود.
سه بازیکن در خط جلو و سه بازیکن در خط عقب قرار می‌گیرند.
زمانی که توپ سرو می‌شود، سه بازیکن خط جلو باید در جلوی بازیکنان خط عقب قرار گیرند.
بازیکن از قطاع دایره سمت راست خط عقب با یک دست سرو می‌زند.
زمانی که توپ در زمین وارد می‌شود، بازیکنان می توانند برای پرتاب توپ به هر نقطه‌ای حرکت کنند، حتی اجازه دارند که برای جلوگیری از تماس توپ با زمین، به خارج از زمین بروند.
دو تیم 6 نفری با یکدیگر روبرو می‌شوند. داور در بالای تور قرار گرفته و ناظر بر اجرای مسابقه بوده و سوتی در دست دارد. سرداور نیز مقابل او قرار می‌گیرد. در اینجا تیمی که سرویس را دریافت می‌کند، منتظر توپ می‌شود. بازیکنان در وضعیت آماده‌باش بوده و دست‌ها، انگشتان، بازوها و پاها در حالات مطلوب قرار می‌گیرند. بازیکنان در مرکز زمین می‌ایستند و در این محل بیشتر حمله‌ها شکل می‌گیرد، به طوری که یکی از آن‌ها در نزدیک تور ایستاده و بقیه بازیکنان فرم w را تشکیل می‌دهند.

داورها و مسئولین

هر مسابقه دارای یک داور می‌باشد که در بالای تور ایستاده و ناظر بر اجرای مسابقه است.
سرداور روبروی داور نشسته و در امر قضاوت به او کمک می‌کند.
دو نفر در کنار خطوط قرار می‌گیرند.
مانند سایر رشته های ورزشی مسئول ثبت امتیازات نیز حضور دارد.
حرکت توپ در هوا (والی)
پاس بالای سر، یکی از مشخص ترین عملیات والیبال است.
هرگز نباید به توپ مشت زد، بلکه باید آن را با دو دست پاس داد.پاس دادن از عقب نیز نشان‌دهنده همین عمل است.
پاس دادن، ست زدن و فرستادن توپ‌های بلند از بالای تور صورت می‌گیرد.
حرکت توپ در هوا در پرتاب آرام توپ از بالای تور اجرا می‌شود.
اگر قبل از تماس با توپ دست‌ها دور شوند، توپ به وسط پیشانی برخورد خواهد کرد.

همیشه باید به توپ نگاه کرد. ابتدا پاها را حرکت داده، آن‌ها را خم کرده و بدن را در زیر توپ قرار داد. به منظور حفظ تعادل و توازن یکی از پاها را به آرامی در جلوی پای دیگر قرار داده، زانوها را خم کرده و سپس باید تمام بدن را راست کردبه عنوان یک قانون کلی شست‌ها را در حالت اشاره به طرف عقب و بینی نگهدارید. بازوها را راحت قرار داده و تا آن جایی که امکان دارد حرکات را بسیار ساده انجام داد. شصت و دو انگشت اول به این عمل قدرت بخشیده و بقیه انگشتان به آن جهت می دهند.
بهترین و معمول ترین مرحله والیبال (حرکت توپ در هوا) می‌باشد. برخی معتقدند که برای شروع تمرینات می‌توان از بادکنک استفاده کرد. تمرین پرتاب توپ پس از پرش برای گرفتن آن بسیار موثر است و مفید. البته همیشه پس از رسیدن توپ به نقطه اوج این عمل را انجام دهید.

سرویس

سرویس عملی است که به منظور وارد کردن توپ در بازی به کار می‌رود

والیبال ایران

لیگ برتر والیبال ایران به همت استاد ابراهیم نعمتی اولین داور جهانی والیبال ایران در سال 1354 تحت عنوان جام پاسارگاد در زمان ریاست فرهاد مسعودی (رئیس وقت فدراسیون والیبال ایران) با شرکت 12 تیم در یک گروه آغاز و تیم دخانیات تهران، قهرمان شد. این جام در سال 1355 با همان تعداد تیم ادامه یافت که این بار استقلال تهران، قهرمان شد. در سال 1356 مسابقات با شرکت 10 تیم آغاز که به سال 1357 نیز کشیده شد و استقلال بار دیگر بر سکوی اول تکیه زد.

در سال 1357 با اوج‌گیری انقلاب اسلامی ایران تشکیلات ورزش و والیبال دستخوش تغییراتی شد و لیگ برتر در دستور کار قرار نگرفت. بالاخره در اواخر سال 1368 با انتصاب محمدرضا یزدانی‌خرم به ریاست والیبال از سوی دکتر حسن غفوری‌فرد، رئیس وقت سازمان تربیت‌بدنی تحولات اساسی در ساختار والیبال به وجود آمد و لیگ برتر والیبال توسط سیدرضا هدایتی، هفتمین داور جهانی والیبال که مسئول اجرایی لیگ برتر شده بود، راه‌اندازی شد.

در سال 1368 اولین دوره جام حذفی باشگاه‌های والیبال ایران در زمان پرویز خاکی رئیس وقت فدراسیون والیبال انجام گرفت که استقلال تهران با غلبه بر تیم گنبد قهرمان شد. دوران ریاست پرویز خاکی از سال 1366 تا 1368 بود و مسابقات والیبال ایران به صورت استانی انجام می‌شد که تهران قهرمان سه دوره لقب گرفت. از سال 1369 لیگ برتر والیبال با شرکت 10 تیم تحت عنوان جام فجر شروع شد و تا سال 1377 که با این نام انجام می‌شد هر سال تعداد تیم‌ها به صورت عجیبی زیاد یا کم می شد. 8 تیم، 14 تیم، 7 تیم، 9 تیم و... تا اینکه در سال 1383 مسابقات با حضور 18 تیم انجام شد.