- آسمونی
- مجله اینترنتی
- علمی و دانستنی
- جغرافیا
- آشنایی با شهرستان های استان تهران
آشنایی با شهرستان های استان تهران
استان تهران با وسعتی حدود 18814 کیلومتر مربع بین 34 تا 36.5 درجه عرض شمالی و 50 تا 53 درجه طول شرقی واقع شده است. این استان از شمال به استان مازندران ، از جنوب به استان قم ، از جنوب غرب به استان مرکزی ، از غرب به استان البرز و از شرق به استان سمنان محدود است.
لیست شهرستانهای استان تهران
نام شهرستان | مرکزیت |
تهران | تهران |
شهریار | شهریار |
اسلامشهر | اسلامشهر |
بهارستان | صالحیه |
ملارد | ملارد |
پاکدشت | پاکدشت |
ری | ری |
قدس | قدس |
رباط کریم | رباط کریم |
ورامین | ورامین |
قرچک | قرچک |
پردیس | پردیس |
دماوند | دماوند |
پیشوا | پیشوا |
شمیرانات | شمیران |
فیروزکوه | فیروزکوه |
تهران
تهران پایتخت ایران به عنوان پر جمعیت ترین شهر کشور ، از نظر مساحت شهرنشینی نه تنها در ایران بلکه در دنیا جزو بزرگترین شهر ها میباشد که از آن به عنوان ابر شهر یاد میکنند. تهران شهری با گوناگونی گروههای قومی است اما جمعیت خارجی آن کم است. به عنوان بزرگترین شهر فارسیزبان جهان، اکثریت مردم تهران را فارسیزبانان تشکیل میدهند و بیشتر مردم این شهر رسماً مسلمان و شیعهٔ دوازدهامامی هستند. دیگر جوامع مذهبی در تهران شامل اهل سنت، بهائیان، زرتشتیان، مسیحیان و یهودیان میشود.
قدس
شهر قدس یکی از شهرهای قدیمی استان تهران میباشد که با قرار گرفتن این شهر در بزرگراه فتح (کیلومتر ۲۰) و موقعیت خوب جغرافیایی و آب و هوای خوب کوهپایهای در این چند سال اخیر میزبان سکونت مهاجرین بسیاری از سایر شهرهای کشور بودهاست. این شهر دارای معادن، مزارع، باغها و مجتمعهای صنعتی متعدد است. شهر آپادانا که تا قبل از تأسیس شهرداری در سال ۱۳۶۸ (خورشیدی) تحت نام قلعه حسن خان شناخته میشد، روستایی کوچک و قلعه مانند در حاشیه جنوب غربی تهران و همجوار شهرداری منطقه ۹ و ۱۸ بود. در یک جبهه آن کاووسیه و در جبهه غربی آن سرخ حصار قرار داشت.
پردیس
شهر جدید پَردیس مرکز شهرستان پردیس در ۱۷ کیلومتری شمالشرق شهر تهران در محور آزادراه پردیس-تهران قرار دارد. این شهر از شمال به رشته کوه البرز، از غرب به منطقه جاجرود و از شرق به بومهن محدود میشود. جمعیت این شهر براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ ایران، ۷۳٬۳۶۳ نفر (۲۳٬۹۳۸ خانوار)، شامل ۳۶٬۹۳۳ مرد و ۳۶٬۴۳۰ زن است. جمعیت پردیس در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۵٬۳۶۰ نفر و در سال ۱۳۹۰ برابر با ۳۷٬۲۵۷ نفر بودهاست. شهر پردیس دارای ۱۲ فاز میباشد.
اسلامشهر
دارای دو بخش مرکزی و چهار دانگه و چهار دهستان است. اسلامشهر و چهار دانگه شهرهای این شهرستان هستند. اسلامشهر در روزگار کهن روستایی به نام قاسمآباد شاهی بودهاست. یکی از روستاهای اسلامشهر فیروز بهرام است که بنای آن را به فیروز نسبت دادهاند. اسلامشهر در دوران قاجار منزلگاه اردوی همایونی بوده و به نام قاسمآباد شاهی یا قاسمآباد خالصه نیز خوانده میشدهاست.
بهارستان
بهارستان شهرستانی در جنوب غرب استان تهران است که از سال ۱۳۸۹ با ترکیب بخشهای گلستان و بوستان (نسیم شهر) از شهرستان رباط کریم مستقل گردید. در تاریخ ۴ اسفند سال ۱۳۸۹ با تصویب هیئت دولت، بخشهای گلستان و بوستان از شهرستان رباط کریم به منظور افزایش اختیارات و ارائهٔ خدمات بیشتر انتزاع پیدا کرد و با نام شهرستان بهارستان به شهرستان مستقل تبدیل شد.
ملارد
شهرستان ملارد یکی از شهرستانهای استان تهران ایران است. مرکز این شهرستان شهر ملارد است. این شهرستان در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۸۸ از شهرستان شهریار جدا شد و مستقل گردید. شهرستان ملارد از شمال شرقی با شهرستان فردیس و شهرستان کرج و از شمال تا غرب با شهرستان اشتهارد استان البرز، از جنوب با شهرستان زرندیه استان مرکزی و از شرق با شهرستان شهریار همسایه است.
قرچک
قرچک، مرکز شهرستان قرچک در جنوب شرق استان تهران است که در ۲۰ کیلومتری تهران واقع شدهاست. این شهرستان از سمت شمال شرق به شهرستان پاکدشت، از شرق و جنوب به شهرستان ورامین و از غرب نیز به شهرستان ری محدود میباشد. این شهر به دلیل نزدیکی به تهران، سرریز جمعیت پایتخت را به خود جذب میکند که علت اصلی آن ارزان بودن مسکن در قرچک نسبت به تهران است.
پیشوا
پیشوا مرکز شهرستان پیشوا و یکی از شهرهای استان تهران است که در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران پایتخت ایران واقع شدهاست. این شهر در مسیر کهن راه ابریشم و همچنین در مسیر خط راهآهن سراسری تهران-مشهد قرار دارد.
پاکدشت
بدلیل اینکه شهر پاکدشت متشکل از چند واحد روستایی است ، مطالعه تاریخچه آن مغایر با سایر شهر ها میباشد ، چرا که این شهر بافت واحدی نداشته. بدین منظور بررسی و پژوهش این مبحث یعنی تاریخچه تحول آبادی هایی را بصورت تجریدی مورد بررسی قرار میدهیم. در گذشته ورامین را به علت زندگی قبیله به چهار قسمت تحت عنوان های بهنام عرب ، بهنام پازوکی ، بهنام وسط ، بهنام سوخته تقسیم میکردند. به نظر میرسد از آنجائیکه طایفه پازوکی ها در بخش شمالی دشت ورامین استقرار داشته اند این منطقه تحت عنوان بهنام پازوکی نام گرفته بوده.
ورامین
شهرستان ورامین در 40 کیلومتری جنوب شرقی ورامین ودر حاشیه شمال غربی کویر مرکزی در 35. 5 درجه عرض جغرافیائی و 51. 40 درجه طول جغرافیائی شرقی واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دریا در حدود 1000 متر است. برابر تقسیم بندی اقلیمی ، ورامین سرزمینی خشک و نیمه بیابانی است تغییرات روز و شب و درجه حرارت آن بالا است مقدار تبخیر سالیانه به مراتب بیشتر از بارندگی و نزولات آسمانی است و در زمینه محصولات مختلف کشاورزی وفرش و دامداری در زمره برترین های ایران است.
دماوند
دماوند یکی از شهرهای استان تهران و مرکز شهرستان دماوند است. شهرداری دماوند در سال ۱۳۱۲ تأسیس شد. دماوند و اطراف آن به شماره ۵۶ در آثار ملی ایران در ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ ثبت و همچنین به عنوان شهر نمونه گردشگری ایران نیز برگزیده شدهاست. این شهر از رشد و توسعه قصبه دماوند به وجود آمدهاست، که به خط مستقیم در فاصله ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی کوه دماوند و ۷۴ کیلومتری شرق شهر تهران قرار دارد. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۹۶۰ متر و توسط چند رود مشروب میشود، یکی از مشرق که از دریاچه تار سرچشمه میگیرد و دیگری از شمال غربی که از مشا و تیزاب سرچشمه گرفته و پس از پیوستن به یکدیگر رود دماوند را تشکیل میدهند. این شهر در شرق تهران و در فاصله ۴۶ کیلومتری از پایتخت ایران قرار دارد.
رباط کریم
رباط کریم دارای دو بخش مرکزی و گلستان و پنج دهستان و نقاط شهری آن رباط کریم ، نسیم شهر و گلستان است. کاروانسرای فتحعلی شاهی رباطکریم که در مسیر جاده تهران - ساوه قرار گرفته یکی از جاذبه های دیدنی این شهر محسوب میشود که به سبک دو ایوانی است. ورودی کاروانسرا از ایوان غربی است. ایوان شرقی به عنوان شاهنشین کاربرد داشت.
این کاروانسرا دارای یک حیاط مرکزی با اتاقهایی ایوان دار است که دور تا دور این حیاط احداث شدهاند. در پشت اتاق ها سالن های طولانی به عنوان بارانداز تعبیه شده که دسترسی به آنها از طریق ورودی هایی که چهار کنج حیاط قرار دارد ، میسر است مصالح به کار رفته در این بنا سنگ ، آجر ، ملات گل و گچ است و تنها تزئینات کاروانسرا آجرکاری است کاروانسرای رباط کریم دارای دو کتیبه است که روی یکی از آنها تاریخ 1240 هـ.ق و بانی بنا به نام آقا کمال حک شده است.
ری
شهرستان ری از شمال به تهران و اسلامشهر ، از شرق به ورامین و پاکدشت ، از غرب به استان مرکزی و رباط کریم و از جنوب به استان قم محدود می گردد و شهر کهن ری که اکنون بازمانده های اندکی از انبوه آثار تاریخی آن در میان ساخت و ساز های پنهان و مهجور مانده ، امروزه به عنوان یکی از مناطق 22 گانه شهری در جنوب شرقی تهران قرار دارد.
این جزء کوچک و مهجور جنوبی پایتخت ، آن ری کهنی نیست که در تاریخ می شناسیم چرا که ری کهن علیرغم تغییر ماهیت خود در میان انبوه ساخت و ساز های امروزی از نظر قدمت همزمان با بابل و نینوا و از نظر اهمیت از شهر های بزرگ دوران ماد ، هخامنشی و اشکانی بشمار میرود و از نظر عظمت در سده های نخستین اسلام ، از مهمترین بلاد بشمار میآمده و در دوره های مختلف تاریخی پایتخت ایران عزیز بوده است.
شمیرانات
شمیران به معنای محل سرد است و به ناحیه کوهستانی شمال تهران نیز میگویند. در گذشته شمیران بخشی از ناحیه قصران بزرگ بوده است. قصران معرب کوهساران است و تمام دامنه های رشته کوههای البرز تا جنوب شهر ری را قصران مینامیدند. امروزه بخشی از شمیران در تقسیم بندی های تهران بزرگ جزو منطقه یک شهرداری تهران بشمار میرود. شمیران قدمتی هزار ساله دارد و از نظر تاریخی با ری باستان در جنوب تهران پیوند دارد.
شهریار
این شهرستان دارای دو بخش و یازده دهستان است که یازده دهستان آن عبارتند از اسماعیل آباد ، امامزاده ابوطالب ، منجیل آباد ، اخترآباد ، بی بی سکینه ، جوقین ، رزکان ، فردوس ، قائم آباد ، ملارد و مویز. نواحی شهری آن شامل شهریار ، شهر قدس ، ملارد ، شاهد شهر ، صبا شهر ، صفا دشت ، فردوسیه و وحیدیه است.
شهرستان شهریار با توجه به تنوع و کثرت آثار تاریخی فرهنگی در بین شهرستان های استان تهران از جایگاه مخصوص برخوردار است و آثار و تپه های فراوانی مربوط به هزاره های قبل را در خود جای داده است.
فیروزکوه
این شهرستان در شرق استان قرار گرفته و دارای دو بخش مرکزی و ارجمند ، پنج دهستان و تنها نقطه شهری آن فیروز کوه است ، تمام مناطق این شهرستان کوهستانی است و ساکنانش از طریق کشاورزی و دامداری امرار معاش می کنند. این شهرستان دارای دریاچه ها و مناظر طبیعی بسیار زیبایی است که در راس همه آنها قله زیبای دماوند جای دارد.