معرفی سوره الناس

ناس

جماعت، مردم

مفهوم کلی سوره

پناه بر خدا از شر شيطان ها؛

اقسام شياطين .

اسامی سوره

ناس، قل أعوذ برب الناس، معوذه ثانیه.

علت نام‌گذاری

«سوره ناس»؛ اسم ناس به معنی مردم از آيۀ اول آن گرفته شده است. اين واژه سه مرتبه در اين سوره تكرار شده است.

«سوره قل أعوذ برب الناس»؛ نام‌گذاری سوره به عبارت آغازین آن است و در لسان روایات از این اسم استفاده شده است.

«سوره معوذه الثانیه»؛ سوره فلق به همراه سوره ناس المعوذتین خوانده می‌شوند و این به خاطر لفظ أعوذ (پناه می‌برم) در آیۀ اول این دو سوره می‌باشد و در واقع این دو سوره آموزش تعویذ و پناهندگی به خدا هستند.

تعداد آیات

سوره ناس شش آیه دارد.

تعداد کلمات

سوره ناس بیست کلمه دارد.  (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

تعداد حروف

سوره ناس هفتادوهفت حرف دارد.  (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه ها

هدف اصلى سوره ناس، آموزش پناهندگى به خدا از شر شيطان صفتان است.

محتوا و موضوعات

محتواى سوره ناس از جهتى شبيه سوره فلق است، هر دو ناظر به پناه بردن به خداوند بزرگ از شرور و آفات مى باشد، با اين تفاوت كه در سوره فلق انواع مختلف شرور مطرح شده، ولى در اين سوره فقط روى شر وسوسه گران ناپيدا (وسواس خناس) تكيه شده است.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

فضيل‌بن‌يسار گويد شنيدم ابو جعفر عليه‌السلام مي‌فرمود: «رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله كسالت و درد شديد و سختى پيدا كرد و جبرئيل و ميكائيل خدمت آن حضرت آمدند، جبرئيل در بالاى سر آن حضرت نشست و ميكائيل در پائين پاى، پس جبرئيل آن حضرت را به قل اعوذ برب الفلق دعاء خواند و به خدا پناه برد و ميكائيل به سوره قل اعوذ برب الناس».

ابوخديجه از امام صادق عليه‌السلام روايت كرده كه «جبرئيل خدمت پيغمبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله آمد در حالى كه آن حضرت دادخواهى مى‌كرد و يا ناله مي‌نمود، پس ارواح پليده را از آن حضرت به وسيله قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق و قل هو اللَّه احد دور كرد و گفت : باسم اللَّه ارقيك و اللَّه يشفيك من كل داء يوذيك خذها فلتهنيك : به نام خدا ارواح پليده را از او دور مي‌سازم و خدا شفا مي‌دهد تو را از هر دردى كه تو را اذيّت كند، بگير آن را كه بر تو گوارا باشد».

محل نزول

سوره ناس مدنی است.

زمان نزول

تاريخ نزول سوره ناس در ما بين ابتداء وحى و هجرت مسلمين به حبشه است و بعد از سوره فلق نازل شده است.

فضای نزول

در الدر المنثور آمده است كه عبدبن‌حميد از زيدبن‌اسلم روايت كرده كه گفت: «مردى يهودى رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله را جادو كرد، و در نتيجه آن حضرت بيمار شد، جبرئيل بر او نازل گشته دو سوره معوذتين را آورد و گفت: مردى يهودى تو را سحر كرده و سحر مذكور در فلان چاه است، رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله على عليه‌السلام را فرستاد آن سحر را آوردند، دستور داد گره هاى آن را باز نموده، براى هر گره يك آيه بخواند، على عليه‌السلام هر گرهى را باز مى كرد يك آيه را مى خواند، همیکنه كه گره ها باز و اين دو سوره تمام شد، رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله برخاست، گويا پاى بندى از پايش باز شده باشد».

و به اين دسته روايات اشكالى كرده اند، و آن اين است كه اين روايات با مصونيت رسول خدا از تاثير سحر نمى سازد، و چگونه سحر ساحران در آن جناب مؤثر مى شده با اينكه قرآن كريم مسحور شدن آن جناب را انكار نموده، فرموده: «وَ قالَ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُوراً انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا»

ليكن اين اشكال وارد نيست، براى اينكه منظور مشركين از اينكه آن جناب را مسحور بخوانند، اين بوده كه آن جناب بى‌عقل و ديوانه است، آيۀ شريفه هم اين معنا را رد مى كند، و اما تاثير سحر در اينكه مرضى در بدن آن جناب پديد آيد، و يا اثر ديگرى نظير آن را داشته باشد، هيچ دليلى بر مصونيت آن جناب از چنين تاثيرى در دست نيست.

ترتیب در مصحف

سوره ناس، در چينش كنونى قرآن صدوچهاردهمين سوره به شمار می آید.

ترتیب بر اساس نزول

سوره ناس بيست و یکمين سوره در ترتيب نزول می باشد و پس از سوره فلق نازل شده است.  (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)

ارتباط با سوره قبلی

خداوند سبحان در سوره تبّت دشمنان رسول خدا را مذمت كرد، و آن گاه توحيد را در سوره اخلاص ياد نمود، سپس استعاذه و پناه بردن به خدا را در اين دو سوره ياد كرد.

ویژگی

سوره ناس سوره دوم المعوذتان است و آخرین سوره قرآن در چینش کنونی قرآن است.