منافقون

 

نفاق مصدر است به معنى منافق بودن، منافق كسى است كه در باطن كافر و در ظاهر مسلمان است .

 

مفهوم کلی سوره

 

صفات منافقان و خطر آنان ؛

مرزبندى مؤمنان و منافقان ؛

غفلت از ياد خدا.

 

اسامی سوره

 

منافقون

 

علت نام‌گذاری

 

«سوره منافقون»؛ تنها نام اين سوره منافقون است كه از آيۀ اول اين سوره گرفته شده است.

 

تعداد آیات

 

سوره منافقون یازده آیه دارد.

 

تعداد کلمات

 

سوره منافقون صدوهشتاد کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

 

تعداد حروف

 

سوره منافقون هفتصدوهفتادوشش حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

 

اهداف و آموزه ها

 

هدف هاى مهم سوره منافقون عبارت اند از:

1. مرزبندى بين مؤمنان و منافقان؛

2. هشدار در مورد غفلت از خدا.

 

محتوا و موضوعات

 

سوره منافقون از سوره هاى پر محتوا است كه محور اصلى بحثهاى آن را مسائل حساس مربوط به منافقان تشكيل مى دهد، ولى در ذيل سوره آياتى به عنوان اندرز به مسلمانان در زمينه هاى مختلف نيز آمده است.

روى هم رفته مى توان محتواى آن را در چهار بخش خلاصه كرد:

نشانه هاى منافقان كه خود شامل چندين قسمت حساس است؛

بر حذر داشتن مؤمنان از توطئه هاى منافقان، و لزوم مراقبت دائم در اين زمينه؛

هشدار به مؤمنان كه مواهب مادى دنيا آنها را از ذكر خداوند غافل نكند؛

توصيه به انفاق در راه خدا، و بهره گيرى از اموال پيش از آنكه مرگ فرا رسد و آتش حسرت به جان انسان بيفتد.

 

فضائل، خواص و ثواب قرائت

 

ابى‌بن‌كعب از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله روايت كرده كه فرمود : «هر كس سوره منافقون را بخواند از نفاق بر كنار و دور باشد».

 

محل نزول

 

سوره منافقون در مدينه بر پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل شده است.

 

زمان نزول

 

تاريخ نزول سوره منافقون در سال پنجم هجرى بعد از جنگ بنى‌المصطلق است كه ما بين صلح حديبيه و جنگ تبوك مى شود و بعد از سوره حج نازل شده است.

 

فضای نزول

 

سوره منافقون در فضایی نازل شد که بین مهاجران و انصار بعد از جنگ بنی‌المصطلق اختلافی پیش آمد. عبدالله‌بن‌ابی با دمیدن در این اختلاف در صدد شعله ور کردن آتش آن بود که در نهایت با هوشیاری پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مسلمانان فتنه خاموش گشت هرچند عبدالله‌بن‌ابی و دیگر منافقان همراه او از کار خود تبری جستند ولی خداوند با نزول این سوره از نیات باطنی آنها پرده برداشت و آنان را کاملا رسوا نمود.

 

ترتیب در مصحف

 

سوره منافقون شصت‌وسومين سوره در چينش كنونى قرآن كريم است.

 

ترتیب بر اساس نزول

 

سوره منافقون صدوپنجمين سوره در ترتيب نزول می‌باشد و بعد از سوره حج نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)

 

ارتباط با سوره قبلی

 

چون خداوند سوره جمعه را به آنچه از نشانه ها و علامتهاى نفاق از تنها گذاردن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در خطبه نماز و اشتغال آنها به سرگرمى و سودجويى پايان داد، سوره منافقون را نیز به ذكر منافقين شروع نمود.

 

ویژگی

 

سوره منافقون از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند. 

روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.

این سوره همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است.

مخصوصا تاكيد زيادى روى اين مطلب شده كه سوره" جمعه" و" منافقين" را در نماز جمعه بخوانند و در بعضى از اين روايات آمده كه حتى الامكان آن را ترك نكنند و با اين كه عدول از سوره توحيد و" قُلْ يا أَيُّهَا الْكافِرُونَ " به سوره هاى ديگر در قرائت نماز جائز نيست اين مساله در خصوص نماز جمعه استثنا شده است و عدول از آنها به سوره" جمعه" و" منافقين" جايز بلكه مستحبّ شمرده است.

سوره منافقون بيش ترين تأكيد را بر خطر منافقان دارد