انشقاق

 

شکافته شدن

 

مفهوم کلی سوره

 

رستاخيز و نشانه هاى آن ؛

تلاش انسان براى ملاقات پروردگار؛

اهميت قرائت قرآن .

 

اسامی سوره

 

انشقاق، انشقت، إذا السماء انشقت.

 

علت نام‌گذاری

 

«سوره انشقاق و سوره انشقت»؛ نام هاى اين سوره عبارت اند از: «انشقاق» (شكافتن) و «انشقّت» (شكافت) كه از آيه اول اين سوره گرفته شده است.

«سوره إذا السماء انشقت»؛ نام‌گذاری سوره با عبارت آغازین که در لسان بعضی از روایات هم به این اسم آمده است.

 

تعداد آیات

 

سوره انشقاق بیست وپنج آیه دارد.

 

تعداد کلمات

 

سوره انشقاق صدوهفت کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

 

تعداد حروف

 

سوره انشقاق چهارصدوسی وچهار حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

 

اهداف و آموزه ها

 

محور اصلى سوره انشقاق، معاد و نشانه هاى رستاخيز و فرجام مؤمنان وكافران در آن روز است و به اهميت قرائت قرآن نيز اشاره دارد.

 

محتوا و موضوعات

 

سوره انشقاق مانند بسيارى از سوره هاى جزء اخير قرآن مجيد از مباحث معاد سخن مى گويد، در آغاز اشاراتى به حوادث هولناك و تكان دهنده پايان جهان و شروع قيامت مى كند، و در مرحله بعد به مساله رستاخيز و حساب اعمال نيكو كاران و بدكاران، و سرنوشت آنها، و در مرحله سوم به بخشى از اعمال و اعتقاداتى كه موجب عذاب و كيفر الهى مى شود، و در مرحله چهارم بعد از ذكر سوگندهايى به مراحل سير انسان در مسير زندگى دنيا و آخرت اشاره مى كند و سرانجام در مرحله پنجم باز سخن از اعمال نيك و بد و كيفر و پاداش آنها است.

 

فضائل، خواص و ثواب قرائت

 

ابى‌بن‌كعب از پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله روايت نموده كه هر كس سوره انشقّت را بخواند خداوند او را از اينكه كتابش از پشت سرش به او داده شود پناه دهد.

 

محل نزول

 

سوره انشقاق در مكه بر پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌و‌آله نازل شده است.

 

زمان نزول

 

تاريخ نزول سوره انشقاق بعد از اسراء و قبل از هجرت پيامبر به مدينه است و بعد از سوره انفطار نازل شده است.

 

فضای نزول

 

سياق آيات سوره انشقاق شهادت مى دهد كه در مكه نازل شده ، زیرا که در جواب منکران معاد و برای اثبات معاد نازل شده است. اين سوره به قيام قيامت اشاره نموده، بيان مى كند كه براى انسان سيرى است به سوى پروردگارش، او در اين مسير هست تا پروردگارش را ديدار كند، و خداى تعالى به مقتضاى نامه عملش به حسابش برسد، و در اين آيات اين مطالب را تاكيد مى كند، و آيات مربوط به تهديدش از آيات بشارتش بيشتر است.

 

ترتیب در مصحف

 

سوره انشقاق هشتادوچهارمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.

 

ترتیب بر اساس نزول

 

سوره انشقاق هشتادوسومين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره انفطار نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)

 

ارتباط با سوره قبلی

 

چون خداوند سوره مطفّفين را به ذكر احوال قيامت پايان داد، سوره انشقاق را نيز به مانند آن شروع نمود.

 

ویژگی

 

سوره انشقاق از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند. 

روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.

آیه بیست و یک سوره انشقاق سجدۀ تلاوت دارد.

سوره انشقاق مانند بسيارى از سوره هاى جزء اخير قرآن مجيد از مباحث معاد سخن مى گويد.